De geheime geschiedenis van drill

Als een subcultuur commerciële verspreiding ervaart, kermen puristen dat het wordt gecoöpteerd door na-apers die de werkelijke betekenis ervan niet kunnen bevatten en dus het “echte ding” laten verwateren. Hoewel de alomtegenwoordigheid ervan niet te ontkennen is, is de daadwerkelijke definitie van drill iets waar de meningen flink verdeeld over zijn. Met al die gevarieerde manifestaties die verschillende soorten geluid bevatten en nieuwe variaties die zowat elke week de kop op steken, is het makkelijk om de draad kwijt te raken. 

De meest beruchte dynastieën van drill – de oorsprong ervan in Chicago en de opvolgers in het VK – zijn twee behoorlijk verschillende spelers. UK drill heeft autonomie verworven en zwaait nu met de scepter als de meest succesvolle incarnatie van het genre. Maar als dat drill anno 2023 definieert, hoe zit het dan met z’n oorsprong in Chicago? Wat is drill? Hoe zal de toekomst van het genre klinken? En waarom resoneert het zo in verschillende sociale en geografische omgevingen? 

Na een kwartier bellen met Larro Wilson noemt hij zichzelf “een van de echte pioniers van drillmuziek”. Het is geen ongegronde claim. Als “oprichter, directeur en enige eigenaar van Lawless Incorporated” was Wilson verantwoordelijk voor de carrière van King Louie, die vaak de grondlegger van drill wordt genoemd. 

Het verhaal begint in 1996, in het Racine Courts woonproject in Chicago, terwijl gangster rap bezig is om het decennium te definiëren. “In mijn huishouden was je een mietje als je een normale baan had; je was een sukkel, een slappe lul,” herinnert Wilson zich, wanneer hem wordt gevraagd of zijn familie muzikale inspanningen afraadde en ‘een echte baan’ prefereerde. “We waren een van de families die het het slechtst hadden in de buurt. We werden zelfs uit de woningen gezet, en verhuisden naar een andere buurt die werd geteisterd door bendes en misdaad. We zijn altijd de bekendste familie in elke buurt geweest.” 

Zijn vader zat in de gevangenis, en Wilsons moeder was vooral bezorgd dat haar zoon in een net pak in een kantoorruimte zou eindigen. “Mijn moeder verkocht drugs. Mijn broer raakte al op erg jonge leeftijd bij zware bende-activiteiten betrokken," vertelt hij aan VICE. “Maar ik zag huishoudens die dingen een beetje op orde hadden, wat in vergelijking behoorlijk saai leek. Zij waren voor mij de sukkels. Ik minachtte automatisch iedereen die een baan had. Aan een baas moeten gehoorzamen betekent dat je geen controle over je leven hebt.” 

Hij investeerde zijn enthousiasme en energie in het familiebedrijf van drugsdealen, en claimt dat hij 5000 dollar (4592 euro) per dag verdiende terwijl hij “op de straten van Chicago aan het hosselen was”. “Het maakt niet uit of iets legaal is als je bent ingesteld op succes,” zegt Wilson. “Ik wilde gewoon voor mijn familie zorgen en mijn moeder uit de bijstand halen, niet gewoon nog een extra mond om te voeden zijn.”

Zijn opvoeding was gegrond in de realiteit die ook voor het eerst drill heeft voortgebracht. “De dingen die je destijds moest doormaken om als rapper beschouwd te worden waren nogal banaal, dingen zoals talentenshows… Dus ik rapte gewoon voor de lol,” zegt Wilson. “Maar naarmate ik ouder werd, een relatie en kinderen kreeg, verliet ik de straten en werd ik hypotheekadviseur. Ik verdiende goed geld, maar dat had ik nooit lang vol kunnen houden.” 

Wilson weet nog dat, toen hij opgroeide, de plaatselijke rapscene die de meeste aandacht trok in scherp contrast stond met wat later het dna van drill zou vormen: Chicago’s trotse bloedlijn van conscious backpack hiphop, met artiesten als Common en later Lupe Fiasco. “Als je dingen niet volgens de vastgestelde regels deed werd je niet als authentiek gezien,” herinnert Wilson zich.

Tijdens die periode in de hypotheekwereld kreeg Wilson de kans om de opkomst van de broer van zijn beste vriend, de lokale rapper Bump J, van dichtbij mee te maken. Hoewel die opkomst voorafging aan Wilsons eigen stappen in de muziekindustrie, onthield hij de lessen van Bump J’s kortstondige succes. 

Bump tekende een contract bij Sony, en hij maakte zijn entree op explosieve wijze met de door Kanye West geproduceerde hit “Move Around” uit 2005. “Hij kondigde de eerste golf van straatmuziek uit Chicago aan, een voorproefje van wat er nog zou volgen,” zegt Wilson. “Zijn verhalen waren niet alleen maar verhalen, ze waren realiteit. Ik zag hem groter worden, maar ook nare dingen meemaken. Het werd zo gangster dat de industrie bang werd en zich een tijdje voor al die shit afsloot.” 

Bump J komt, met zijn witte driedubbel XL t-shirt en Bulls kit uniform in de video voor “Move Around”, en een nummer dat als een klassiek stukje hoofd-knik-hiphop klinkt, niet bepaald over als de voorvader van drill. Maar hoewel zijn geluid en presentatie van voor drill dateren, had hij wel iets met het genre gemeen: de neiging om de grens tussen criminele inhoud en gedrag te doen vervagen. “Cause every line that I put up in a rhyme is real,” verkondigt Bump J op “Move Around”, waarmee hij de kenmerkende retoriek van drill inaugureerde. 

In 2008 kreeg Bump J tien jaar celstraf voor een gewapende overval, en beëindigde Sony z’n contract met hem voordat zijn debuutalbum was uitgekomen. Drill zou zo’n anderhalf jaar later zijn intrede maken. “I’m at this rap full time, my future's looking great,” kondigt Bump aan op “Move Around”, met een bravoure die nu enigszins tergend klinkt.

“Het draaide niet om de beat, dat kwam later. Het ging gewoon om de echtheid van wat er werd gezegd,” zegt Wilson. “Het draaide ook niet om flow of lyrische skills. Artiesten rapten over dingen die ze hadden veroorzaakt, waar ze getuige van waren of die ze hadden meegemaakt. Het was de puurste straatrap die je je kon voorstellen. Je werd beoordeeld op hoe echt je alles maakte.”

In 2011 stopte Wilson met hypotheekadvies geven en keerde hij terug naar die goeie ouwe familiebusiness van drugsdealen, en besloot hij om zijn moeder trots te maken door de grootste drugsbaron van Chicago te worden. Hij beweert dat hij op een bepaald punt 200.000 dollar (184.000 euro) per maand verdiende, maar om zo’n enorm inkomen te onderhouden moest hij al snel minder ongure ondernemingen opzetten om zijn geld wit te wassen. 

Hij investeerde geld in lokale muziekzaken, waaronder verhuur van dj-apparatuur en radiopromoties, en regelde uiteindelijk een gesprek over een talentenjacht met de man die op dat moment de manager van Kanye West was. De agent met de prachtige naam John Monopoly onthulde dat, als hij een paar honderdduizenden dollars extra had, King Louie zijn eerste prioriteit zou zijn. 

De twee richtten samen Lawless Inc. op. “Oorspronkelijk sloten we in 2011 een gezamenlijke deal, waarbij ik binnen zes maanden 60.000 dollar (55.000 euro) aan marketing en promo moest uitgeven,” zegt Wilson. “Ik heb het binnen 60 dagen uitgegeven.” 

Hoewel hij niet per se een begrip is, behoort King Louie desalniettemin in elke respectabele lijst van de belangrijkste drillrappers. “Louie was ouder dan de meesten. De jonkies keken naar hem op. Welke straattaal hij ook gebruikte, het werd hun gospel,” weet Wilson nog. “Al snel kopieerde elke gangbangende rapper hem alsof het ze op school hadden geleerd.”

Hoewel de oorsprong van drill overduidelijk in de straten van Chicago is begonnen, is de bron van het doorslaggevende geluid moeilijker vast te stellen. Veel van het vroege geluidslandschap van Chicago lijkt maar amper op het huidige UK geluid, met één belangrijke uitzondering: DJ L, echte naam London Buckner. “Ik nam aan dat het een DJ L-beat was,” zegt Wilson, die eraan toevoegt dat hij eerst een tweede keer moest luisteren nadat zijn vriend hem een UK drill-nummer had gestuurd. “Die drumpatronen, die cadans. Ik kon niet geloven dat hij het niet was.”

De wijdverspreide invloed van DJ L is nog een onverwachte maar zeer belangrijke wending. Hij was slechts 18 jaar oud toen hij, in zijn oude slaapkamer in Hyde Park, in het zuiden van Chicago, voor het eerst razendsnelle snare drums met onrustige high-hats combineerde. Het is onwaarschijnlijk dat hij enig idee had van wat een invloed zijn sinistere creaties uiteindelijk zouden hebben. 

“Als je naar de titels van UK beats van vijf à zes jaar geleden kijkt, dan heten ze allemaal iets als ‘Lil Herb / G Herbo-style UK drill beat’, dus dat refereert allemaal naar DJ L,” legt UK mixer Tweeko uit, terwijl hij midden in het gesprek met VICE door beat-archieven op YouTube graaft om Larro’s observatie te bevestigen. 

DJ L was verantwoordelijk voor de productie van veel van G Herbo’s doorslaggevende vroege werk, net als dat van minder uitgelichte Chi-Town drillhelden zoals Lil Bibby en King Lil Jay. “Alles was om de snares, de hats en de kicks heen gebouwd,” zegt Tweeko, wiens discografie uit de meeste bekende UK drillrappers bestaat, waaronder Headie One en Skengdo x AM. “Het is onmogelijk om overtuigende trap te maken met speakers van de Blokker. Maar omdat drill niet heel complex is was het makkelijk na te maken.” 

Terwijl het ontstaan van grime samenging met Music 2000, een gratis spel dat standaard op alle PlayStation-consoles stond, werd het vooruitstrevende drillgeluid van DJ L met een vrij simpel recept gemaakt, dat door ieder joch met een computer en een gedownloade versie van FruityLoops te gebruiken was. Ian MqQuaid, de medeoprichter van Brits label MOVES Recordings, heeft gezien dat het geluid van DJ L, dat naar het VK werd geïmporteerd, een aantal culturele snaren raakte. “Door al die ruimte voor de duikelende 808 baslijnen werd het al snel iets dat aansloot op de Britse sound system-cultuur, stijlen zoals die van jungle, UK garage of dubstep,” legt hij uit. “Op hun beurt resulteerde dat in een meer rave-achtige, MC-achtige rapstijl, vol met adlibs die het energieniveau hoog hielden.”

Wat betreft de grootste crossover-momenten met het VK – naast dat Headie One in oktober 2020 het eerste nummer één drill-album van het VK uitbracht – is er volgens McQuaid een behoorlijk opmerkelijk voorbeeld. In januari 2019 kwam de in Deftford geboren rapper Russ Millionz met de eerste Britse top 10-single van het genre met “Gun Lean” (de titel is wellicht de meest iconische choreografische referentie van het subgenre). “Ik weet nog dat ik oude virale YouTubevideo’s keek van kinderen die op oude nummers van Russ dansten, lang voor het ‘’Gun Lean’-fenomeen, en dat ik gefascineerd was door hoe erg drill hier in Europa als dansmuziek wordt beschouwd,” zegt McQuaid. 

Op diens hoogtepunt brak de virale dansmove die door “Gun Lean” teweeg was gebracht het internet, met talloze video’s als gevolg: van gechoreografeerde dansgroepen tot beroemde ambassadeurs zoals Newcastle United-voetballer Allan Saint-Maxim, die het dansje gebruikte om goals te vieren, en toenmalig premier Theresa May, die natuurlijk een meme werd nadat iemand clips bij elkaar gooide van haar akelig vergelijkbare gewiebel. 

“Russ en Taze (die een tijd lang vaak samen optraden) maakten de onderscheiding van hun geluid zelfs officieel door het ‘crashment’ te noemen,” voegt McQuaid toe. “Door die virale Britse danstrend is hier ook de term ‘jumpy’ ontstaan – die betekent dat, ongeacht hoe het er qua teksten of wat dan ook aan toe gaat in een nummer, het in ieder geval dansbaar is.”

DJ L stond berucht om hoe makkelijk hij was (“mensen zeurden altijd over L omdat hij iedereen beats probeerde aan te smeren,” zegt Wilson), maar zijn collaboratieve instelling en de verspreiding van zijn beats zorgde ervoor dat zijn producties voor buitenstaanders, zoals Britse tieners die van veraf toekeken, synoniem werden met de opkomende Chicago-scene, en dus de stijl, om na te bootsen. Nu UK drill uiteindelijk in de mainstream is beland, is DJ L’s kenmerkende formule wereldwijd als een bekend fenomeen op de commerciële radio geëindigd. Het is nu gewoon een deel van de muzikale ether – als concepten gemonetariseerd konden worden, zou DJ L steenrijk kunnen zijn. 

De invloed van UK drill is ook te horen in opbloeiende scenes, van Albanië tot Australië en van Ierland tot Kenia, maar de meest opmerkelijke – en tevens onverwachte – impact is voorbij die beroemde brug in New York. Hoewel huidige critici het nabije, door house beïnvloede Jersey club-geluid als de nieuwste hippe manifestatie van drill beschouwen, heeft Brooklyn de toon gezet voor wat misschien wel de meest historische openbaring van het genre is. 

Fivio Foreign, Sheff G en de inmiddels overleden Pop Smoke, de drie grootste drillrappers van Brooklyn, hebben allemaal bijna alleen maar samengewerkt met dezelfde drie producers uit noordoost-Londen (die elkaar onderling amper kennen) om met een onmiskenbaar soort beat op de proppen te komen dat de opkomst van de buurt in het genre heeft aangedreven.

Als je Pop Smokes hitsingle “Welcome To The Party” voor het eerst hoort, is het begrijpelijk als je staat te kijken van de combinatie van typisch Amerikaans, ruw gegrom en geblaf over een serie van d&b-achtige, half ontspoorde baslijnen die niet zouden misstaan in het einde van een set van Andy C. Hij was een erg Amerikaans klinkende rapper op een erg Brits klinkende beat (met dank aan 808Melo uit Ilford) – iets wat geen enkele Britse rapfan die voor 1995 is geboren ooit voor mogelijk had gehouden. 

Naast Melo is AXL Beats ook onderdeel van deze intrigerende groep geïmporteerde Londense producers. De uit Flatbush afkomstige Sheff G huurde AXL in voor de productie zijn debuutsingle “No Suburban”, “zonder te weten dat hij niet Amerikaans was”. De rapper beweert dat hij simpelweg op YouTube naar “drill beat” zocht voordat hij op de uiteindelijke achtergrond voor “No Suburban” stuimelde.

Het drietal Londense muzikale krachtpatsers wordt afgemaakt door Yoz Beats, zoon van de legendarische jungle-artiest Congo Natty. “UK drill was snel routineus geworden,” vertelt Yoz aan VICE. “Met zo’n simpel recept begon alles al snel hetzelfde te klinken.” Hij zegt dat wat hij, Melo en AXL gemeen hebben een interesse in het verenigen van trans-Atlantische trends is: UK-geluiden zoals een jungle-subbass met mainstream Amerikaanse swagger. “Het album waar ik het vaakst naar luisterde voordat ik ons laatste nummer naar Pop stuurde was Get Rich Or Die Tryin’ van 50 Cent,” herinnert hij zich. “Dus we wilden kijken in hoeverre we beide uitersten tegelijk konden opzoeken.” 

De reis die drill maakte van Chicago naar Londen en weer terug naar New York is een onwaarschijnlijke; een van de meest baanbrekende resultaten van de duizelingwekkende wereldwijde overname van het genre. Het is een merkwaardig inspirerende uitkomst voor een scene die zo wordt beschimpt om zijn gevaarlijke en negatieve invloeden.

Helaas zijn de andere archetypes van drill minder positief, en minder muzikaal. Diens internationale avonturen worden achtervolgd door controverse, en door de vrijwel eenduidige negatieve reacties van officiële instanties zijn institutionele berispingen zwaarder dan ooit tevoren. 

Neem bijvoorbeeld ONEFOUR uit Sydney, die te horen kregen dat hun uitverkochte debuuttour in Australië was afgelast – de avond voordat ze ermee van start zouden gaan. Overheidsambtenaren dreigden met serieuze juridische repercussies voor concertzalen die evenementen van de groep door lieten gaan, zoals blijkt uit een gelekte brief aan de eigenaars van een locatie in Melbourne die ze liet weten dat hun drankvergunning zou worden ingetrokken als ze de groep hun show lieten geven. 

Temidden van deze ophef tussen twee tegenovergestelde partijen staat Strike Force Raptor van de politie van New South Wales, een eenheid die is opgericht om bendes en geassocieerde criminele activiteiten aan te pakken. De aanvoerder, Sergeant Nathan Trueman, maakte gebruik van een interview met ABC News om ONEFOUR direct aan te spreken: “Ik ga mijn uiterste best doen om jullie het leven zuur te maken, totdat jullie stoppen met waar jullie mee bezig zijn. Elk aspect van jullie leven – ik ga het verpesten.”

Agressief Australisch politiewerk sluit aan bij de strategieën die de Metropolitan Police heeft gebruikt in de epische geschiedenis van legaal geharrewar van UK drill. Project Alpha, het Britse neefje van Strike Force Raptor, bestaat uit meer dan 30 agenten die social media en het internet moeten doorspitten om bendecriminaliteit te volgen en aan te pakken, iets waarbij drill vaak openbaar wordt genoemd als een focuspunt. De database wordt ingelicht door zowel “private als open” sociale netwerken en heeft geleid tot hardop geuite zorgen omtrent privacy en raciale profilering van mensenrechtengroepen zoals Liberty. 

Eén van Alpha’s tactieken is om verzoeken in te dienen om drillvideo’s op YouTube neer te halen. Volgens recente data van Freedom of Information die door VICE is bemachtigd werden er tussen juni 2021 en mei 2022 een duizelingwekkende 992 verzoeken ingediend – een stijging van ongeveer 300 procent vergeleken met het aantal verzoeken in 2019. 

Er kan gezegd worden dat dit een uitstekende manier is om de kansen voor opbloeiende rappers om een overstap naar fulltime muzikant te maken, uit te roeien: debuutsingles en later uitgebrachte muziek verdwijnen van YouTube, waardoor de carrières van potentiële opkomende rappers worden verpest voordat ze überhaupt van start konden gaan. De Metropolitan Police heeft eerder aan VICE verteld dat Project Alpha “z’n best blijft doen om de realiteit van de banden tussen online activiteit en offline overtredingen in de ‘echte wereld’ beter te begrijpen” en dat het “niet de vrijheid van meningsuiting via welke vorm van muziek dan ook probeert te onderdrukken”. 

Drillartiesten zoals Skengdo x AM uit Brixton, die een contract hebben bij McQuiads MOVES Recordings, hebben zich ook niet aan bendegerelateerde dwangbevelen van de politie gehouden. In 2019 kregen ze een voorwaardelijke gevangenisstraf van negen maanden nadat ze “Attempted 1.0” hadden opgevoerd tijdens een dik uitverkochte show in Londen. De Metropolitan Police zei destijds dat ze “zich niet aan het dwangbevel hielden toen ze drillmuziek opvoerden die aanspoorde tot geweld tegen rivale bendeleden, en er daarna over postten op social media”.

“We waren in die tijd de moordhoofdstad van de wereld,” zegt Wilson. “Ze zeiden dat de moordcijfers in Chicago hoger waren dan die van de Irakoorlog. Dus Louie kwam met de naam ‘Chi-raq’. Met al dat internationale nieuws over onze moordcijfers wist ik dat mensen deze straten wilden horen spreken.”

Het is makkelijk voor elke hiphopfan om ‘Chi-raq’ te zeggen zonder rekening te houden met de volledige betekenis ervan. Maar deze macabere marketing – het omzetten van koelbloedige straatoorlogen naar pittige leuzen – heeft de lyriek van drill gedefinieerd, en tevens de internationale reis ervan op de hielen gevolgd. De officiële debuutmixtape van King Louie uit 2011 heette Chiraq Drillinois, en had een nummer met dezelfde titel, evenals de scherpere en meer beknopte banger genaamd “Drill”. Er kan gezegd worden dat Louie het een eind heeft geschopt met de merknaam, hoewel je na wat zoeken op YouTube interviews tegenkomt waarin hij zegt dat zijn overleden maat Pacman er voor het eerst mee kwam.

“We hadden nog nooit zoiets meegemaakt,” zegt DGainz. “Ik plaatste de video om middernacht en ging naar huis om te slapen. Maar toen ik wakker werd was het totale chaos.” 

Chief Keef werd van de ene dag op de andere een van de meest besproken rappers in de wereld, en introduceerde diezelfde wereld daarmee aan de scene waar hij vandaan kwam. De video voor “I Don’t Like” is een genadeloze, bijna voyeuristische momentopname, waarin een veelal shirtloze Chief Keef te zien is die een horde jonge mannen aanvoert terwijl ze een geel verlicht en amper ingericht appartement onveilig maken. 

“Hij was een minderjarige met huisarrest,” oppert Wilson, wanneer hem wordt gevraagd waarom de video zo succesvol is geworden. “Dat is wat Amerika wilde zien. Jonge, actieve bendeleden. Ze weten wie deze misdaden pleegt, nu is er ook een kans om iets van ze te horen.”

Het refrein van het nummer is een schoolvoorbeeld van drill: een grimmige en eenvoudige lijst van grieven in plaats van de refreinen met acrobatische lyriek waar men tot dan toe gewend aan was. “Ik denk niet dat ze beseften wat voor impact ze hadden gemaakt,” zegt Dro (echte naam Rovan Manuel), Chief Keefs toenmalige manager. “Gewoon weer een track zoals alle andere. Ze maakten het af en gingen door naar de volgende.” 

De rapper werd op 16-jarige leeftijd, en verwikkeld in aanklachten over heroïnehandel, naar wereldwijd succes gekatapulteerd, en introduceerde drill met een compleet onverwachte culturele oerknal in de canon van rap. De toevallige klassieker werd meteen het nieuwe visuele denkkader van drill. “Het was vooral ook zo choquerend door de verwarring eromheen,” legt DGainz. “Hoe zijn deze straatschoffies aan een echte camera gekomen? Niemand had deze ruige stukken van Chicago ooit eerder gezien.”

“Ik was naar het huis van Dro’s neef gegaan en moest zorgen dat Young Chop wat echte speakers regelde omdat iedereen rond zijn computer opeengehoopt stond om het geluid te horen,” zegt hij lachend. “Je zou kunnen zeggen dat ik de artiest de leiding heb gegeven, maar een groot deel van die video bestaat uit momenten waarop ze geen idee hadden dat ik aan het filmen was.”

In vergelijking met die clip lijkt de vorige samenwerking van het stel, “Aimed At You”, op een epische cinematische odyssee. “Ik wilde meer conceptuele shit doen. Maar “I Don’t Like” was gewoon een gevalletje van op komen dagen en iets gedaan krijgen.”

Vanuit deze positie – een plek die 24 uur eerder bijna helemaal onbekend was buiten zijn eigen buurt – behaalde de zelf gepubliceerde video binnen drie dagen meer dan een miljoen views. Destijds waren dergelijke cijfers buitengewoon voor een artiest in welk genre dan ook, maar voor een 16-jarige drillrapper zonder contract was het echt ongelooflijk. “Niemand besefte wat er gaande was,” weet DGainz nog. 

Het standaardformaat voor een onverwachte hit in underground rap draait om een onvermijdelijke met sterren bezaaide remix, die meestal een paar maanden na het origineel komt en dan met variërend commercieel succes door een groot label wordt opgepakt. Toen de remix van “I Don’t Like” slechts zeven weken na het origineel uitkwam had Chief Keef nog nergens een contract getekend.

Het remixen van het nummer kon slechts één lokale gigant ten deel vallen, de artiest die voorheen bekendstond als Kanye West. Maar de remix, die als een bom insloeg en waar ook Pusha T, Big Sean en Jadakiss op te horen waren, is technisch gezien een bootleg. Hij werd nooit daadwerkelijk geautoriseerd, aangezien zowel Chop en Chief Keef de voorstellen van Ye afwezen.

In 2012 zouden de meeste muzikale impresario’s niet durven dromen dat ze hun opkomende rapper-cliënt zouden bellen met het nieuws dat Kanye West heel graag een remix van je nummer wil maken. “John Monopoly belde en zei, ‘Elke keer als Kanye op een vliegtuig stapt is dit het eerste nummer waar hij naar wil luisteren’. Dus ik belde Chop, die bij Keith was.” 

Dro pauzeert even, na tien jaar nog steeds geamuseerd. “Ze zeiden allebei, ‘Dacht het niet. We willen Kanye er niet op hebben.’ Chop zei dat hij Kanye voor geen geld aan zijn drums wilde laten zitten. Ik was echt zo van, ‘Wat? Echt?’”

De remix werd uiteindelijk illegaal opgedragen, en Dro had geen keus behalve de wet in eigen handen nemen. Je moet de trots achter Dro’s strijdlustige weigering respecteren. Terwijl de niet-goedgekeurde bootleg carrière-veranderend succes behaalde “kon het Keith allemaal niks schelen, hij ging gewoon verder met Chop,” legt Dro uit, “maar Chop was nog steeds onzin aan het uitkramen terwijl het de hitlijsten domineerde, over dat hij Kanye zou aanklagen en dat soort rare shit.”

De werkrelatie tussen Chief Keef en Dro begon nadat ze aan elkaar waren voorgesteld door DGainz, die de potentie van het project al eerder zag. Het begon allemaal in het huis van Keefs oma, waar ze meestal samenkwamen. 

“Hoeveel geld probeer je te verdienen?” vroeg Dro tijdens hun eerste gesprek aan de rapper. “Hij zei, ‘Misschien een paar ton’. Ik zei dat ik nu al zoveel verdien, dus dat gaat het hem niet worden. Hij vroeg wat voor bedragen ik voor mogelijk hield: ‘Wat denk je van een miljoen?’”

“Dus ik zei, ‘We kunnen waarschijnlijk wel op iets meer dan dat mikken’. Hij zei, ‘Fuck it. Laten we voor topsporterbedragen gaan. Laten we 10 miljoen proberen te behalen’. Vanaf dat punt zagen we elkaar elke dag. We waren net Bonnie en Clyde.”

Terwijl Dro de dollemansrit van het stel hervertelt wordt het al snel duidelijk dat een waargebeurd verhaal soms een stuk raarder kan zijn dan fictie. “Een paar weken later waren we aan het chillen en samen met wat vrienden uit de vastgoedrenovatie in een van hun mooie nieuwe huizen muziek aan het luisteren,” herinnert Dro zich. Zijn grootste succes voor dit alles was Chamillionaire een paar jaar daarvoor helpen om de overgang van basketballer naar rapper te maken. 

Toen zag Dro vanuit zijn ooghoek dat Keef een pistool tevoorschijn had gehaald en “er gewoon mee zat te spelen”. Dro zegt dat, nadat zijn vrienden waren vertrokken, “ik me tot hem richtte en iets zei van, ‘Gast, daar moet je echt mee oppassen’.”

“Ik heb schijt aan iedereen hier," antwoordde Keef. “Ik stop een kogel in hun hoofd en heb er dan nog een in de kamer.”

In een poging om zijn advies te verduidelijken legde Dro daarna uit: “Ja, ik heb het niet over jou en de buren, maar over de politie.” Keef stopte het wapen in zijn jas en maakte zich snel uit de voeten. Dro weet nog dat hij een paar uur later een telefoontje kreeg waarin hij te horen kreeg dat Keef dood was – een gerucht dat later als inspiratie voor zijn mixtape Back from the Dead diende.

“Ik kreeg een telefoontje van iemand die zei, ‘Bro, die artiest van jou die praat over mensen doodschieten, die is al dood. Ze hebben hem neergeschoten.’ Dus ik was opeens heel erg in de war, deels omdat ik in die tijd ook manager was van een andere lokale groep en één van hen daadwerkelijk diezelfde dag was vermoord.”

Wat blijkt, de schietpartij met Keef eindigde niet in een tragedie – hoewel Dro’s verhaal over het incident dat de aanleiding hiervoor was en hoe Keef relatief ongedeerd bleef, nog steeds een van de grootste mysteries van de hele saga is. 

“Fredo, de broer van Keith, kreeg voor zijn huis ruzie met wat gasten, dus Keith rende naar binnen, pakte zijn pistool en kwam schietend naar buiten rennen,” weet Dro nog. “Maar het bleek dat ze undercoverrechercheurs waren, die daar waren vanwege een ander incident tussen hem en Fredo. De politie heeft meer dan 40 schoten gelost, maar hij is nooit geraakt.”

“De buren namen meteen aan dat hij dood was. Toen werd hij gearresteerd en ging hij de gevangenis is, dus omdat hij verdwenen was zag men dat als bevestiging dat hij dood was.” 

Volgens Dro staat hij tegenwoordig op goede voet met Chief Keef: “Ik en m’n vrouw gaan nog steeds bij hem langs voor etentjes.” Maar hun relatie is niet altijd vredig geweest. Terwijl de carrière van de rapper van start ging, begonnen oudere leden van Chief Keefs eigen gang een complot te verzinnen om geld van Dro af te persen, zegt hij, waardoor er uiteindelijk leugens over zijn motieven werden verspreid en hij en zijn familie werden bedreigd. Op den duur, nadat Keef hem maandenlang had verdedigd, werden ze allebei “moe van al het gedoe” en scheidden hun wegen.

“Ik was hier niet aan gewend,” zegt Dro. “Ik was gewoon een gozer uit de buitenwijken. Hoe was ik in deze hele scene betrokken geraakt? Dat is zijn ding, toch?”

Intussen begon de spanning ook te stijgen bij Lawless Inc. in Chicago. Wilson ontdekte dat King Louie’s verschijning op Ye’s remix van “I Don’t Like”, ondanks de connecties tussen hemzelf, John Monopoly en King Louie, niet zo vanzelfsprekend was als hij had aangenomen. “Ik had dingen verknoeid en wilde daarna niet meer met John te maken hebben,” herinnert Wilson zich. “Ik was boos dat ik een artiest, die ik zelf een contract bij onze gezamenlijke onderneming had laten tekenen, niet op het ene nummer kon krijgen waarvan ik wist dat het wereldwijde aandacht zou krijgen.”

Ye noemt Louie’s naam met overduidelijke eerbied op zijn verse in de remix, maar Wilson vindt nog steeds dat ze meer verdienden. “Dat was niet genoeg,” zegt Wilson, hoofdschuddend – hij en Monopoly waren uit elkaar gegaan, waardoor hij Lawless nu in zijn eentje moest managen. “Maar dat doofde mijn vuur niet. Ik moest gewoon nog harder werken.”

Wilson is ervan overtuigd dat echte gangsterprincipes de bouwstenen van drill zijn. Hij beweert dat het ultieme doel ervan is om op levendige wijze criminele activiteiten te illustreren zonder dat je specifieke dingen noemt die de autoriteiten zouden kunnen helpen. “Je kunt verhalen over geweld vertellen, maar je moet dingen nooit te spannend maken. Dat is de echte gangstermentaliteit,” redeneert hij. 

“Als een artiest aandacht krijgt, dan worden de dingen spannend. Dus je kunt nooit echt tegelijkertijd geld verdienen met rappen en gangbangen. Als je details onthult door namen te noemen, zet je individuen in de schijnwerper. Als dat eenmaal is gebeurd moet je voorzichtig zijn met wat je deelt.” 

Of we het nou willen toegeven of niet, “No Censor” van Zone 2 is een belangrijk moment in UK drill – en misschien ook wel de meest extreme belichaming van het soort “namen noemen” dat Wilson afkeurt. Het nummer uit 2019, een gedenkteken aan de problemen die de scene onderbouwen, heeft een somber en monotoon refrein waarin de dode rivale bendeleden van de Peckham-kliek worden opgenoemd; elke naam wordt vergezeld door een Mario-achtig “one-up”-geluidseffect en gruwelijke details van hun zogenaamde moorden. 

Tegenwoordig kun je “No Censor” alleen als eventuele reupload op YouTube bekijken en op sites met minder toezicht zoals PornHub. Maar toen de video voor het eerst verscheen, leek het een overweldigend antwoord op de vraag hoe ver de scene kon gaan met z’n choquerende content. Het voelde als de ultieme belichaming van de sparrende en grensverleggende lyriek die het genre kenmerkte. 

Maar er zit ongetwijfeld meer achter Zone 2 dan alleen bendeconflict. Het geweldig spookachtige, door Akuma geproduceerde “No Hook” – het geluid ervan, het ritme, de retoriek, de punchlines, de slagzinnen – is misschien wel een van de meest doorslaggevende en belangrijke nummers van de opkomst van UK drill. Op papier lijkt de groep echter het resultaat te zijn van een marketing-brainstorm van Project Alpha.

De anarchistische houding die door Zone 2 wordt getypeerd mag dan wel de antithesis van Wilson’s principiële gangstermentaliteit vertegenwoordigen, maar het is moeilijk om de stormachtige impact en daaropvolgende wereldwijde invloed van UK drill zonder de groep voor te stellen. Het feit dat New York er recent voor heeft gekozen om de leiding van het VK over te nemen in plaats van hun naburige landgenoten zegt misschien alles – de Britten deden deze keer wel iets goed. 

“Onze levens zijn een zwaard dat aan twee kanten snijdt,” reflecteert PS, een belangrijk lid van Zone 2, vanuit een onbekende gevangenis waar hij sinds januari vast zit. “Mensen luisteren naar ons vanwege de gestoorde shit waar we over rappen, maar als je dat leven leeft betekent het ook dat je je vrijheid nooit zeker bent. Je kunt het zoete niet zonder het bittere proeven.”

Er zijn dit jaar op een gegeven moment over bijna elk lid van Zone 2 geruchten van celstraf geweest, maar toch is elk nummer sinds “No Censor” mateloos populair geweest. Kwengface’ recente performance bij COLORS zorgde voor kijkcijfers die die van hun grootste recente sterren evenaarde, zoals Billie Eilish en Quavo, en de aankomende mixtape van PS is een van de meest geanticipeerde UK drill-uitgaves tot nu toe. 

Het uitvoerige niveau van detail van Zone 2 maakt op uitdagende wijze korte metten met het regelboek van Lawless Inc.; gangster rap, maar zoals we het nog nooit gehoord hebben. Rapbattles bestaan bijvoorbeeld van oudsher uit gevatte weerwoorden tussen tegenspelers, maar het dystopische gespar van Zone 2 gaan op in hun eigen disses. Zoals Trizzac op “No Censor” over zijn geprezen alias Judas uitlegt: “Why’d do think they call me Judas? I laugh and giggle at my dead opp cousin”.

Ondanks de brute bravoure van zijn bandgenoot komt PS verbazend nostalgisch over, met een cynisch gegrom dat akelig veel wegheeft van dat van Wilson. “We zitten in een epidemie,” zegt hij. “Een hoop rappers komen helemaal niet van de straat. Ze pakken een mes en een masker en denken dan ineens drillers te zijn. Ze hebben geen enkele code.”

“Als ze iemand confronteren moet het meteen op Snapchat komen te staan,” voegt hij eraan toe, in referentie naar de proliferatie van criminele incidenten op het platform, een trend die de viraliteit van de scene alleen maar aansterkt. “Ik had van een andere generatie moeten zijn. Mijn generatie heeft geen flauw benul van gangcodes. Het gaat ze alleen maar om de aandacht. Daar zijn wij nooit mee bezig geweest.”

Wat PS betreft is hun meest beruchte nummer gebaseerd op een creatieve formule die in lijn ligt met de originele bouwstenen van rap. “Mensen denken dat het de bedoeling was dat “No Censor” geband werd, maar dat is gewoon niet waar. Die sessie begon met een paar van de meest roekeloze bars die we ooit gehoord hadden, en daardoor werden we geïnspireerd om te reageren en alleen maar hardere bars te brengen. Het ging nooit om de marketing, maar juist om onze creativiteit.” 

Misschien komt het niet als een verrassing dat één generatie van drill vraagtekens zet bij het imago van hun opvolgers. De controversiële voorhoede van vandaag zal in de vermoeide cynici van morgen veranderen. Terug in Chicago laat Wilson zijn frustratie merken over het feit dat dit een van zijn eerste interviews met de internationale media is. “Eén woord: erkenning,” zegt hij. “Dit was het eerste label dat drillmuziek in de markt heeft gezet . Het subgenre is bij Lawless Incorporated geboren. Waarom is dat nog niet erkend? Misschien ben ik gewoon niet goed in slijmen of ‘het spel spelen’.”

Toen ik opgroeide was dat soort shit voor sukkels. Sommige opportunisten maken misbruik van een andere scene om zelf vooruit te komen. Ik wachtte om het op mijn manier te kunnen doen. Drill was ik die de muziek begreep, en de boodschap die moest worden gepresenteerd.”

De eigenschappen van drill die sommigen doen terugdeinzen zijn ook de brandstof voor diens vermogen om mensen te verbinden, en de potentie om geografische of culturele grenzen te overschrijden. “Elke plek heeft wel ruige buurten. Iedereen kent armoede en heeft verhalen om te vertellen,” zegt Wilson. Hij heeft lang nagedacht over zijn verhaal en manifest, en maakt duidelijk dat hij wil dat zijn volgende woorden worden vastgelegd: “De waarheid kent geen Kijkwizer. De waarheid kan lelijk zijn, wrang, soms zelfs ondraaglijk. Maar ik hield de straten van Chicago een spiegel voor zodat de wereld het kon zien.”

Hoe belangrijk je ze ook vind, elke volgende evolutie van drill staat natuurlijk verder verwijderd van de oorspronkelijke scene. Maar het is absurd om deze incarnaties als de ondergang van drill te zien: elke nieuwe golf is verder bewijs dat de scene springlevend is, en draagt bij aan diens uitzonderlijke verhaal en constant ontwikkelende vormen.

Het feit dat de grootste prestaties van het drillgenre meer dan tien jaar na “I Don’t Like" nog steeds worden overtroffen laat zien dat het een relevantie heeft waar de meeste rapscenes niet aan kunnen tippen. Cynici zullen altijd op zoek gaan naar dingen waaruit blijkt dat drill dood is, en daar zijn meer dan genoeg kansen voor: “Christmas Drillings” van Sidemen laat op feestelijke wijze zien dat drill ook gewoon voor de leuk kan zijn, terwijl de zelfverklaarde “lolbroek” Arrdee uit Brighton het voor elkaar krijgt om Westlife op serieuze wijze te samplen voor “Come and Go”, waarmee de trend voor popnummers die een drill-verbouwing krijgen wordt voortgezet. 

Maar de veerkracht van drill is ook verweven met zijn vooruitstrevende onafhankelijkheid. Het rapsprookje van ondenkbare rijkdom was ooit alleen mogelijk als je een deal met de zakelijke duivel sloot. Opkomende rappers konden alleen supersterren worden als ze bereid waren om, zoals Wilson bromt, “het spel te spelen”. In 1993 zou je, ongeacht je talent, hoe dan ook in zee moeten gaan met grote platenmaatschappijen, en de budgetten en infrastructuren die daarbij horen, om je bij je jeugdidolen in de hall of fame van rap te voegen. Met drill zien we een nieuwe generatie van postmoderne rapsterren die de platenmaatschappijen niet nodig hebben, en ze vaak juist actief uit de weg gaan.

“De heilige graal is zoveel mogelijk controle hebben over je muziek en hoe die wordt uitgegeven,” legt Tweeko uit. “Nu is de droom om een carrière te hebben waarbij je eigendom hebt over je masters en zo weinig mogelijk royalties uitgeeft.” 

Toen “Doja” van Central Cee binnen een week 25 miljoen keer werd gestreamd, zou in theorie zo’n 80 procent van de omzet daarvan in zijn eigen portemonnee moeten zijn beland. Deze distributie van royalty's zou vanuit een invalshoek zijn van een soort distributiedeal die steeds gunstiger wordt voor artiesten, waarbij ze in feite hun eigen label kunnen runnen en grote controle kunnen hebben over de uitgave en de auteursrechten van hun werk. 

Maar door de cijfers die hij haalde met het fenomenale basiswerk kon Cee precies het soort deal krijgen waar Lawless Inc. op hun hoogtepunt zo naarstig naar op zoek was. Cee’s team heeft recent een nieuw contract getekend bij Columbia, een platenmaatschappij van Sony, schijnbaar met als doel om op internationale verspreiding te focussen. Maar de Londense rapper is nu een baanbrekend voorbeeld van de lang over gespeculeerde en grenzeloze commerciële overwinningen die nu mogelijk zijn voor daadwerkelijk onafhankelijke artiesten. 

Hoewel Wilson misschien zijn tijd vooruit was, zijn de erfgenamen van de troon van drill zijn visie tien jaar later aan het realiseren. Ondanks de alomtegenwoordige vete met overheidsinstanties slaan drillsterren nieuwe wegen in met financiële en creatieve zelfstandigheid. Voor een subgenre dat wordt gekenmerkt door harde waarheden en oppositie van de gevestigde orde, gaan de succesverhalen van drill over dromen van onafhankelijkheid die uitkomen. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.