​Jamajczyk w Warszawie

Na wydziale reżyserii na filmówce w Łodzi dowiaduję się, że mojego nazwiska nie ma na liście kandydatów, którzy przeszli III etap rekrutacji. Cholera! Kilka dni później trafiam na ogłoszenie w szkole tańca: „warsztaty z dancehallu na Jamajce". Sprzedaję samochód i zaczynam się pakować. Będę ich fotografem. Mam nadzieję, że nie mają jeszcze fotografa.

Jestem na końcu świata, kręcimy polskich tancerzy na warsztatach w Kingston pt.„Dancehall to the roots". Zwykły film promocyjny. Tak mijają mi dwa tygodnie, a widoków na wielką karierę filmową na Karaibach jak nie było tak, nie ma.

Wybieram się na wycieczkę do getta, zamawiam taksówkę. Na miejscu podchodzę do grupki tancerzy.
– Good morning, znamy się z warsztatów, chcecie może, bym zrobił a wam teledysk?

Zgadzają się w momencie, kiedy za 10 godzin czeka mnie samolot do kraju. Od tej chwili jestem operatorem, dźwiękowcem, reżyserem, scenografem, a później i montażystą.

W trakcie zdjęć jeden z chłopaków postanawia mi pomóc. Mówię mu, by potrzymał stabilizator i ogarnął ludzi do tańca. Pytam, czy ma jakieś tabletki na ukąszenie komara z wirusem Chikungunya. Mam od tego spuchniętą nogę. Chłopak postanawia zawieźć mój sprzęt do hostelu, gdzie mieszkam.

Wracam do Warszawy, ale kontakt z chłopakiem poznanym w Kingston nie urywa się, rozmawiamy ze sobą przez Facebooka. Pojawia się pomysł , by tam wr óciła i zrobiła poważny, pełnometrażowy materiał o getcie. Oczywiście w duchu DIY.

Wracam, chociaż na miejscu projekt wydaje się znacznie trudniejszy, niż się tego spodziewałam – jednak mój „pomocnik" jest cały czas przy mnie. Składam mu propozycję, by kiedyś odwiedził mnie w Polsce. Zgadza się.

Ostrzegam go jednak, że w Polsce jest zimno i nudno. Ludzie pracują od 9 do 17, potem stoją w korku i wracają do domu. Rzadko gdzieś wychodzą, chyba że do trattorii ze znajomymi parami, albo kolegami z pracy do pubu na piwko z kiełbasą z grilla. Dalej już nie idą, bo spłacają kredyt. A za posiadanie marihuany można dostać nawet kilka lat więzienia. Poza tym jeszcze katolicyzm, Marsz Niepodległości, bezrobocie i smutne filmy o ludziach chorych na raka.

Jamajczyk się tym nie przejmuje. Przyjeżdża.

Lecimy tanim lotem przez Brukselę do Modlina. Zaraz mamy lądować, a na twarzy mojego towarzysza maluje się zdziwienie: „przecież tu nie budynków!". Rzeczywiście, z okna widać tylko las i pola. Głównie pola. Witaj w krainie żyta i ziemniaka.

Okolica dworca Warszawa Śródmieście prezentują się już bardziej okazale: są sklepy i restauracje. Na ulicy może tylko sami biali, ale jest też metro, tramwaje, parę wieżowców. No i w samym środku tego wszystkiego odstający od reszty szklanych domów pałac. Nasza cywilizacja.

Mijają dwa miesiące Jamajczyka na polskiej ziemi. W tym czasie przeprowadzamy jedną wyprawę do centrum, gdzie w jednej z knajp spotykamy innego Jamajczyka. To on później pokazuje mojemu kompanowi, gdzie można kupić specjalną maszynkę do golenia do czarnego zarostu, gdzie się dostanie karaibską rybę tilapię, platany (słone banany) i jam (duży afrykański ziemniak). Później poznajemy się z pozostałą piątką Jamajczyków, którzy mieszkają teraz w Warszawie – to dwie kobiety i trzech mężczyzn.

Pytam mojego chłopka, czy mu się tu podoba i czego nauczył się o Polsce, przez ten krótki moment jego pobytu. VICE: Co jest najgorsze w polskiej kuchni? Dlaczego Jamajczycy uważają, że jest niejadalna, szczegó lnie zupy?
Angelo: Nie ma przypraw, wszystko jest niesł one, mdłe, rozgotowane.

Dlaczego polski to najtrudniejszy język na ś wiecie?
To przez te wszystkie „szy, czy, rzy". Jak powiedzieć „przestań"? „No dobrze mamo" – to najczęściej powtarzane przeze mnie zdanie do polskiej teściowej. Znajomi Jamajczycy uczą się polskiego od 7 lat i nadal wolą porozumiewać się po angielsku.

Czy Polki wiedzą co to twerk?
Czasami mnie śmieszy, jak widzę super szczupłe dziewczyny, któ re zupełnie nie mają czym trząść, ale niektóre są świetne i mają flow jak Jamajki.

Czy da się żyć w takiej pogodzie, kiedy na Jamajce jest 31 stopni Celsjusza przez cał y rok?
Nie, nie da się znieść tej pogody, łuszczy mi się skóra i mam notoryczny katar. Po wylądowaniu w Polsce pierwszą rzeczą, jaką zrobiłem, było odwiedzenie sklepu z ciuchami w poszukiwaniu kurtki.

Czy wiesz, kto to jest Andrzej Duda?
Nie.

Polskie zioło kontra jamajskie, któ re wygrywa?
Polskie zioło jest o wiele za drogie. To, co u nas kosztuje 1 dolara, w Polsce 100 zł. Do tego jest mega chemiczne i doprawione jakimś syntetykiem, a tytoń jest słaby.

Czy wiesz co to JP2? Raper czy papież ?
JP2?

Co myślisz o Marszu Niepodległości? Myślisz, że Polska powinna tak manifestować swoją niepodległość ?
Jeżeli uważa, że powinna, to niech manifestuje, nie obchodzi mnie to. Generalnie życzę wszystkim wszystkiego dobrego, bo lubię ludzi, Polacy są bardzo zestresowani – „n o problem man everything is alright ".

Dlaczego w Warszawie jest tylko sześciu Jamajczykó w?
Zakochali się, biedacy.

Jakiej muzyki słuchają Polacy? Dużo osó b lubi dancehall?
Bardzo jest mi miło, że cenią moją kulturę, to naprawdę coś wielkiego. Polska muzyka to jakieś śpiewy w niezrozumiałym języku. Oglądałem Opole i bardzo zdziwiło mnie, że piosenkarz Rojek zaśpiewał „kurwa", w jamajskiej telewizji to by nie przeszło, natychmiast przerwano by transmisję.

Jakijest polski hip-hop?
Łysi, groźni faceci. Zasadniczo nic nie rozumiem, dopiero co zapisałem się na kurs polskiego.

Czy będąc na Jamajce, słyszałeś coś o Polsce?
Myślałem, że to podobny kraj do Niemiec, Francji i Rosji.

Czym się tutaj zajmujesz?
Robię to samo co na Jamajce, zajmuję się kowalstwem artystycznym. Pracę znalazłem bez problemu, szef zatrudnił mnie, mimo że prawie w ogóle nie znam polskiego, pracuję z samymi Polakami.

Co ze studiami?
Programy polskich uczelni są zupełnie inne niż na Karaibach, więc nie wiem jeszcze, jaki obrać kierunek. Nie rozumiem tego, że ludzie kończąc humanistyczne kierunki i mając 30 lat, nadal mieszkają z rodzicami.

Co było dla ciebie najwię kszym szokiem po przeprowadzce?
Chyba to, że o godzinie 21 jest jeszcze jasno. Na Jamajce słońce zachodzi po godzinie 19, ale jest gorąco, jak za dnia.

Za czym tę sknisz?
Za wspólnotą. My Jamajczycy spędzamy mnóstwo czasu razem, w męskich grupach, relaksujemy się. Tutaj każdy jest zajęty i biegnie do domu, ewentualnie spotyka znajomych w weekendy lub na dyskotekach.

Co powiesz o polskiej modzie?
Nie rozumiem, dlaczego Polacy i Polki noszą takie szerokie i luźne obrania, my Jamajczycy wolimy zdecydowanie dopasowane rzeczy.

Gdzie poznajesz najwię cej ludzi?
Jeżdżąc na rowerze, stojąc z innymi rowerzystami na światłach.

Masz swoje ulubione miejsce w Warszawie?
Jamajski food truck nad Wisłą prowadzony przez jednego z sześciu warszawskich Jamajczyków, Steve'a.