Frankrijk denkt dat het Frans verpest wordt door toetsenborden

De Franse overheid heeft al ruim 400 jaar een stevige grip op wat het correcte Frans is. Hoewel er een strijd wordt gevoerd tegen woorden zoals "software" en "hashtag," heeft de regering er nooit aan gedacht om een specifiek toetsenbord voor de Franse taal te ontwikkelen. Hierdoor, zo denkt de regering nu, is het correcte Frans in gevaar. Quelle horreur!

Hier gaat verandering in komen. Afgelopen week heeft het Franse Ministerie voor Cultuur en Communicatie aangekondigd om het azertytoetsenbord, min of meer de standaard in Franstalige landen, te gaan veranderen. Volgens het ministerie is het "bijna onmogelijk om correct Frans te schrijven" met deze toetsenbordindeling.

Op het eerste gezicht lijkt er niet veel aan de hand. Frankrijk gebruikt al sinds het einde van de negentiende eeuw het azertytoetsenbord en is daarin, samen met België, uniek. Deze indeling zou al geoptimaliseerd zijn voor de Franse taal. De meeste andere landen die het Latijnse schrift gebruiken, hebben namelijk het qwertytoetsenbord. Deze toetsenbordindelingen ontlenen hun naam aan de eerste zes letters op het toetsenbord en de verschillen tussen de twee zijn minimaal. Alleen de letters van de linkerkant van het toetsenbord en sommige leestekens staan op andere plaatsen.

Toch zijn er kleine tekortkomingen in het Franse toetsenbord, die, volgens een rapport, een flinke impact hebben op het Frans. Op de meeste azertytoetsenborden zit een speciale knop voor veelvoorkomende letters met accenten, zoals de é en de è, maar niet voor de cedille in ça of de ligatuur in trompe l'œil. Bovendien zou het nu te moeilijk zijn om hoofdletters met accenten te typen, zoals in Étienne of Étude, waardoor veel mensen zijn gestopt met het gebruiken van de accenten. De Franse overheid is bang dat de toetsenborden ervoor gaan zorgen dat mensen het minder belangrijk gaan vinden om accenten op een correcte manier te gebruiken.

Het rapport onderstreept dat accenten wel belangrijk zijn voor de Franse taal. Als die zouden verdwijnen zou het niet meer duidelijk zijn of iemand een stagiair (interne) is of verblijft in een psychiatrische instelling (interné). Alsof dit al niet erg genoeg is, blijken veel toetsenborden belangrijke speciale tekens niet te vermelden, zoals bijvoorbeeld de € voor Euro of de @ voor (kom op, dit zou je inmiddels wel moeten weten). Als dat wel het geval is, staan ze vaak niet op dezelfde plek.

En het gaat nog verder. In het Frans is het gebruikelijk om een citaat aan te geven met guillemets (« »)en niet met aanhalingstekens zoals wij dat doen. Volgens het rapport is het "onmogelijk om ook maar een spoor van de guillemets te vinden op de meeste toetsenborden die in Frankrijk worden verkocht." Natuurlijk weet bijna iedere Franse schrijver de toetsencombinatie voor deze tekens heus wel uit zijn hoofd, maar de Franse overheid vindt dat het helemaal niet zo moeilijk zou moeten zijn om correct Frans te typen.

Daarom heeft het ministerie het AFNOR, de Franse standaardisatieorganisatie, de taak gegeven om met een oplossing te komen. Het AFNOR is op dit moment onderzoek aan het doen en hoopt deze zomer met een concept voor een nieuw Frans toetsenbord te komen. Als het ze lukt, zal er volgend jaar zomer een nieuw standaardtoetsenbord zijn voor de Franse taal en de daarop gebaseerde dialecten.

De Franse overheid is overigens niet van plan om bedrijven te dwingen om die nieuwe standaard te gebruiken, maar ze zeggen wel dat alle toetsenborden van de overheid eraan zullen moeten voldoen.

Er is een kans dat het AFNOR een compleet nieuw toetsenbord gaat ontwikkelen. Het rapport van het ministerie haalt al het bépotoetsenbord aan. Dat is een indeling die wel aparte toetsen heeft voor Franse speciale tekens en daarnaast staan de meest gebruikte letters op makkelijk te bereiken plaatsen.

In een persbericht geeft AFNOR aan dat zij denken dat enkele kleine aanpassingen aan AZERTY ook voldoende kan zijn om dit probleem op te lossen. Dit heeft de voorkeur, omdat de Fransen dan niet aan een compleet nieuw toetsenbord hoeven te wennen. De Franse toetsenbordrevolutie zal dus waarschijnlijk uitblijven.