Nederland is een van zijn allerleukste plekken verloren

Het ADM-terrein was 21 jaar lang een culturele vrijhaven. Er woonde een kunstenaarsgemeenschap die op vrijwillige basis feesten, band-, film- en queeravonden, festivals en workshops op het terrein organiseerde, voor iedereen toegankelijk. Er woonden ongeveer 125 mensen, waarvan de meesten er hun werkplaatsen hadden gevestigd, of als zzp’er ergens anders werkten. De plek was duurzaam ingericht, met ecotoiletten, zonnepanelen en moestuinen, en er werd veel geïnvesteerd in natuurbehoud. Hun jaarlijkse glansnummer was het ADM-festival. Daar konden duizenden bezoekers even flink uit hun reet gaan op dub, psytrance en punk, in een omgeving waar bonte interactieve kunstwerken en technologische bedenksels je om de oren vlogen.

Afgelopen maandag werd de boel ontruimd, een half jaar nadat de rechter had beslist dat de bewoners het terrein vóór Eerste Kerstdag moesten verlaten. Kraken is sinds 2010 verboden, en inmiddels is er door de eigenaar een huurder gevonden voor het terrein. De meeste bewoners hadden tegen die tijd al hun biezen gepakt, sommigen niet. Die hadden zich op maandag vastgeketend in de loods van de voormalige scheepswerf. Anderen hadden nog containers op het terrein staan met spullen, omdat het ze niet was gelukt om de spullen op tijd te verslepen naar de slibvelden in Amsterdam-Noord, de nieuwe plek die ze door de gemeente toegewezen hebben gekregen. Ze kregen er namelijk pas op 12 december de sleutel voor. De bootbewoners van het terrein kregen een week voor de ontruiming te horen dat ze definitief niet op de slibvelden, of ergens anders, terecht kunnen.

Volgens de afspraak die er in 1970 is gemaakt tussen de eigenaar en de gemeente mag er alleen een scheepswerf komen. Niet iedereen is ervan overtuigd dat Koole Maritiem – een afvalverwerkingsbedrijf en géén scheepswerf – daarmee een rechtmatige huurder is. Toch is deze huurder door de rechter goedgekeurd. Het terrein zal door de nieuwe bedrijvigheid miljoenen in waarde stijgen, waar alleen de eigenaar en Koole profijt van hebben. De gemeente had ervoor kunnen kiezen het terrein te kopen, zodat het in handen zou blijven van de stad Amsterdam, maar heeft besloten dat niet te doen.

Nadat de ADM-bewoners een klacht indienden bij de Verenigde Naties over de beroerde toestand van de slibvelden, verzocht het VN-comité de gemeente Amsterdam om het komende half jaar niet te ontruimen. Er zou namelijk getoetst moeten worden door het mensenrechtencomité of de slibvelden voldoen aan de internationale voorwaarden.

Vooralsnog zakken de woonwagens en containers op de slibvelden weg in de modder en staan de wagens op elkaar gedrukt, vertellen de ADM’ers. Er zijn 3 toiletunits voor 45 mensen en manieren om hun culturele evenementen, festivals en workshops voort te zetten, worden beteugeld door regels. Open vuur, zwemmen en barbecueën is verboden, en feesten organiseren mag ook niet. Saai!

Volgens wethouder Udo Kock van D66 is het afgelopen met de "privileges" van de ADM’ers, en moeten ze zich, "net zoals alle andere Amsterdammers", houden aan de regels. Na tien uur ‘s avonds moet het muisstil zijn op de slibvelden.

Van de brief van de Verenigde Naties trok de gemeente zich weinig aan. Na het nieuwe jaar werden er door de gemeente handhavers gestuurd naar het terrein, om te kijken wat er nog op het terrein stond. Keer op keer werden die geweigerd door de bewoners. Daarom besloot de gemeente uiteindelijk over te gaan tot ontruiming.

Die ontruiming, die gedaan werd door de Mobiele Eenheid, handhaving en beveiligers van eigenaar van het terrein Chidda Vastgoed, liep volgens de politie zeer rustig. Na de ontruiming werd het terrein direct gesloopt door Chidda Vastgoed. Dat bleek niet de afspraak te zijn geweest met de gemeente. De bewoners zouden nog tot vrijdag hun spullen mogen ophalen. De ADM'ers vertelden dat er auto's zijn vernield, spullen zijn gestolen en containers, die nog opgehaald zouden worden, in elkaar zijn gebeukt.

De ontruiming betekent het einde van een van de laatste grote culturele vrijplaatsen van Nederland, waar een heleboel leuks te beleven viel. Dat betekent ook dat Amsterdam een stuk saaier is geworden, en deze vrijere manier van doen en laten steeds onmogelijker wordt. We maakten daarom een video over het ADM-terrein, en interviewden een aantal jonge mensen over waarom het veel meer is dan ‘gratis’ wonen, hoe het was om er op te groeien op deze plek en wat voor toekomst er in het verschiet ligt.