We spraken Cliff Martinez, Hollywoods’ meest gevraagde componist

Als filmcomponist moet je altijd compromissen sluiten. Je werk staat in dienst van de film, en de visie van de regisseur is belangrijker dan jouw artistieke integriteit. Maar kan filmmuziek ook op zichzelf, buiten de film om, overeind blijven staan? Als je het aan Cliff Martinez vraagt, wel. Sinds zijn samenwerking met Nicolas Winding Refn, voor de film Drive uit 2011, steeg zijn bekendheid. De populariteit van de film, en vooral ook de filmmuziek, gaf hem roem die ongebruikelijk is voor de meeste filmcomponisten. Hoewel Martinez al muziek maakt voor films sinds hij in de jaren tachtig uit de Red Hot Chilli Peppers stapte, krijgt zijn werk, door zijn samenwerking met Refn, nu evenveel aandacht als de Deense regisseur zelf.

Martinez was deze maand in Europa om Refn te ondersteunen met de promotie van zijn nieuwe horrorfilm The Neon Demon, die genomineerd was voor een Gouden Palm. Hoewel Refn verloor van Ken Loachs I, Daniel Blake, werd Martinez geroemd als beste componist. Naar eigen zeggen kreeg hij er niet zoveel van mee, en hij heeft de prijs ook nog niet fysiek in ontvangst genomen. Maar als nummer één in de Amerikaanse iTunes-hitlijst niet genoeg bewijs is van zijn kwaliteit, dan is de erkenning van zijn collega's dat zeker.

Als ik hem opbel, zit Martinez in een hotelkamer in Krakow. Hij loopt net naar zijn slaapkamer, nadat hij net heeft ontbeten. De reden dat hij nog steeds in Europa is? "Ze gaan vrijdagnacht een deel van mijn muziek opvoeren, en ik moet een paar panels bijwonen." Hij vertelt dat hij voor de eerste (en laatste) keer de muziek van The Neon Demon, Only God Forgives en Drive live gaat uitvoeren. Tijdens ons gesprek gaat het over de inspiratie voor de muziek van The Neon Demon, zijn werkrelatie met Refn en de uitdaging van het creëren van karakter en verschillende stemmingen in de muziek.

THUMP: Kun je wat vertellen over je werk voor The Neon Demon?
Cliff Martinez: Nicolas vertelde over het idee achter de film, nog voordat er een script was. We spraken over wat voor soort film hij wilde maken. Toen het script af was, stuurde hij het op, en toen de opnames klaar waren, stuurde hij een ruwe versie. Ik begin pas met schrijven nadat ik een ruwe versie heb gezien, want op basis van gesprekken of een script iets maken, werkt niet.

In de soundtrack hoor ik elementen van sciencefiction, die me doen denken aan jouw soundtrack voor Solaris, maar ook stukjes die me deden denken aan het werk van Isao Tomita voor Apocalypse Now. Had je een specifiek referentiekader voor The Neon Demon, of was het meer een organisch proces, gebaseerd op het script?
Ik hoop wel dat het organisch was. We hadden het vaak over Goblin en Dario Argento, misschien heeft dat de filmmuziek beïnvloed. Nicolas had tijdelijke muziek gebruikt van Bernard Herrmann voor de eerste helft van de film, dat heeft ook invloed gehad op het proces – al denk ik niet dat de filmmuziek op die van Hermann lijkt. Nicolas en ik waarderen hem erg. Misschien was John Carpenters synthetische horrormuziek een invloed, maar ik hoop toch dat ik voor mezelf kan denken, en dat ik niet afhankelijk ben van het kopiëren van anderen. Toch kun je er sommige invloeden in terug horen, zoals Tangerine Dream, Philip Glass en Brian Eno. Die zitten er allemaal wel in verscholen.

Hoeveel invloed heeft Nicolas?
Hij kijkt over mijn schouder mee tijdens het hele proces. Ik stuur hem de meeste composities, en hij geeft mij feedback, waar we dan samen naar kijken. Hij is erg betrokken bij de muziek. Het is een manier van samenwerken die tot nu toe goed werkt, al drie films lang.

Hoe wek je karakters tot leven met muziek? Hoe vertaal je bijvoorbeeld hun gemoedstoestand naar filmmuziek?
Soms creëer je muziek voor een situatie, soms is het gefocust op de personages. Toch is de muziek van The Neon Demon niet echt op karakters gebaseerd. Veel van de muziek is bedoeld om een gevoel van spanning en dreiging op te wekken, of om thema's als wraak en romantiek te vertalen, maar het is niet altijd specifiek op een karakter gericht.

Wat is de grootste uitdaging voor een filmcomponist?
Nou, ik probeer vooral mezelf nuttig te maken door een goede bijdrage te leveren.

The Neon Demon draait vanaf 14 juli in de Nederlandse bioscoop