Xiao Zhen werd voor zijn homoseksualiteit behandeld met elektroshocktherapie

Xiao Zhen

Niet dat je in Nederland altijd volledig veilig in je regenbooghuispak poppers kunt uitdelen in de Bible Belt, maar in China kun je zo naar een kliniek gestuurd worden als je ervan verdacht wordt deachteruitgang te prefereren. Dat ondervond de 31-jarige Chinese vrijwilligersconsultant Xiao Zhen (niet zijn echte naam) uit Beijing: hij kreeg tijdens een genezingskuur elektrische schokken door zijn hoofd om van zijn homoseksualiteit af te komen. En hij schijnt maar een van de vele Chinese slachtoffers te zijn die met zo'n kuur te maken krijgt.

Hoewel je in China sinds 2001 niet meer officieel als psychisch gestoord geclassificeerd wordt als je homo bent, blijft daar - vooral op het platteland - het stereotiepe beeld bestaan dat (ik doe even een greep) alle homo's een seksuele bedreiging vormen en anderen kunnen besmetten met hun afgrijselijke ziekte, dat andere geaardheden door het kapitalistische gedachtegoed in het Westen zijn ontstaan en dat HIV een straf van de natuur is.

Na de behandeling is Xiao Zhen (VERRASSING!) nog steeds homo en via LHBT-rechtenorganisatie All Out een campagne gestart tegen deze stereotypen en de vele Chinese behandelingsklinieken. Ik skypete met Xiao Zhen over zijn schokkende ervaring en hoe het tegenwoordig is om homo te zijn in China.

VICE: Hi Xiao Zhen. Je bent als jonge Chinese homoseksueel uit de kast. Hoe ging dat?
Xiao Zhen: Dat was vorig jaar. Ik had wat informatie over homoseksualiteit op mijn RenRen-pagina [de Chinese Facebook, red.] gezet en dat kwam via via bij mijn ouders terecht. Die belden en vroegen me of ik homo was. Ik zei ja.

Hoe reageerden ze?

Ze zeiden niets meer en hingen op. Ik denk dat ze vooral boos waren dat mensen dat op mijn profiel konden lezen en dat ze denken dat ik niet meer zal trouwen of kinderen zal krijgen. Ook voelen ze zich schuldig dat ze niet aan anderen kunnen uitleggen wat het betekent, homo zijn.

Hoe kan dit?

Mijn ouders wonen in een kleine stad en hebben bijna geen toegang tot internet. Mensen uit mijn thuisstad horen daarom nooit iets over homoseksualiteit en mijn ouders kennen ook niemand die homoseksueel is. Het is gewoon zo dat iedereen moet trouwen, anders ben je abnormaal. Bovendien wordt nergens in bijvoorbeeld het onderwijs over homoseksualiteit gesproken, dus niemand weet er écht iets over in China.

Hoe kreeg jij informatie over homoseksualiteit, dan?

Via internet. Toen ik twaalf was vond ik een populaire jongen op school interessant, maar ik dacht dat ik problemen had in mijn hoofd. Er was niemand aan wie ik het kon vertellen. Ik voelde me eenzaam en had geen vrienden. Pas toen ik naar de universiteit ging, kreeg ik toegang tot internet en kon ik het opzoeken op Chinese websites - maar de informatie daarop was nogal negatief: homoseksualiteit is iets crimineels en iedere homo heeft HIV. Ik was erg bang in die tijd. Pas toen ik 27 was, begon ik mezelf te accepteren.

En toch ging je naar zo'n kliniek voor een 'conversietherapeutische' behandeling, om 'genezen' te worden van je homoseksualiteit. Waarom?

Onder druk van mijn ouders. Ze waren verdrietig en teleurgesteld dat ik homo ben en zochten daarom op Baidu [een Chinese zoekmachine, red.] naar een kliniek die beweert homo's te kunnen veranderen in hetero's. Omdat ik tijdens het Chinese Nieuwjaar naar huis ging, wilden ze dat ik in behandeling ging. Daarom ging ik naar een kliniek in Chongqing, voor een programma om homo's te genezen. Het kostte 30.000 RMB [zo'n 3700 euro, red.] voor een totale kuur van dertig behandelingen.

Dacht je dat het zou werken?

Mijn eigen leven in Beijing is oké. Ik woon er samen met andere homo's en heb er zelf geen problemen mee. Maar mijn ouders begrijpen me niet en ik voelde me schuldig dat ik ze verdrietig maak. Ik vond dus dat ik een poging moest wagen en dan pas zou kunnen zien of ik homo zou blijven of toch hetero kon worden.

Maar geloofde je dat echt?

Ik wist destijds eigenlijk niet zeker of ik hetero kon worden. Maar na de behandeling las ik een document van de Wereldgezondheidsorganisatie en wist ik dat dat niet kon.

Hoe ging zo'n behandeling precies?

Het duurde ongeveer een half uur. Ik moest in een behandelkamer op een sofa liggen. De dokter vroeg me te ontspannen en in- en uit te ademen.

Hoe voelde je je?

Relaxed, veilig, comfortabel. Hij begon me te hypnotiseren en vroeg me te denken aan een situatie waarin ik seks had met andere mannen. Daarna vroeg hij of ik fysieke of mentale gevoelens had, toen hij me ineens een elektrische schok gaf, via mijn hand.

Au.

Ik schrok heel erg, vooral omdat ik me daarvoor zo comfortabel had gevoeld. Ik vroeg hem wat er mis was en zei dat ik bang was, en hij zei dat die angst precies was wat hij wilde dat ik ging voelen bij die gedachten. Het moest nog drie tot vier keer gebeuren in die behandeling. Een hele behandeling zou dus ongeveer honderd schokken betekenen. Ik kon het bijna niet geloven. Niemand kan dit aan.

Wist je van tevoren dan niet dat je schokken zou krijgen?

Ik dacht dat hij dat misschien wel zou gaan doen, maar wist niet wat dat precies zou inhouden.

En toen?

Ik ging meteen weg.

Dit is een protest tegen homogenezingskuren en voor het dragen van het Festivalshirt van 2014. Foto van Xian Zhen.

Geloven Chinezen echt dat conversietherapie werkt?

De meeste mensen geloven wel dat homoseksualiteit niet normaal is en genezen moet worden. Maar mijn vrienden steunen me - zij denken niet dat ik anders ben en willen me niet veranderen.

Ken je mensen die denken dat zo'n therapie ze heeft geholpen?

Ik ken anderen die dit hebben ondergaan maar ze zijn nog steeds homo.

Maar zouden de dokters in zulke klinieken geloven dat ze iets goeds doen?

Nou, ze willen vooral geld verdienen, denk ik. De behandeling is heel duur.

En nu voer je campagne tegen deze behandelingen.

We vragen de Wereldgezondheidsorganisatie opnieuw te verklaren dat homoseksualiteit niet veranderd kan worden en dat het geen ziekte is. Het is belangrijk dat die informatie in China verspreid wordt. Het zal de Chinese medische wereld helpen met de definitie van homoseksualiteit en ik hoop dat mijn ouders het ook te horen krijgen.

Heb je hoop dat dit helpt?

De informatie en de macht van de LHBT-gemeenschap is nu veel groter, dus de informatie is makkelijker te bereiken. Ik denk dat er binnen tien jaar geen homodiscriminatie meer zal zijn in China.

Dat is optimistisch. Ook in het naar mijn idee tolerantere Europa bestaat nog veel homohaat.

Misschien dat discriminatie over tien jaar nog bestaat. Ik weet wel dat het beter en beter zal worden. Maar het wordt nog een lange weg.