Hallo Nederlandse muziekindustrie, waar zijn al die vrouwen aan de top?

Het was tijd, vond Julia Gudzent, voor een debat over het gebrek aan vrouwen op topfuncties in de muziekindustrie. De Duitse hoofdboeker van het Melt! Festival in Berlijn host er tijdens de aankomende Eurosonic-conferentie in Groningen het panel ‘Male agents, female assistants’ over. Noisey zocht alvast uit óf en hoe scheef de verdeling in de Nederlandse muziekindustrie is.

Gudzent bouwde ooit een artiestenruimte voor een festival op, maar haar mannelijke productiecollega’s weigerden de ruimte van licht te voorzien. Tot op het allerlaatste moment. “Mijn mannelijke baas moest er schreeuwend aan te pas komen, toen luisterden ze wél.” Het is slechts één voorbeeld van de vele die de 37-jarige boeker, die in 2005 als enige vrouw bij Melt! Festival begon, kan opnoemen over haar werk in de Duitse muziekindustrie. “Het heeft me vijf jaar gekost voordat ik serieus werd genomen. Ik heb tien keer zo hard moeten werken als een man voor hetzelfde respect.” Het exact aantal werknemers weet ze niet, maar volgens Gudzent is inmiddels misschien wel veertig procent van de werknemers van Melt! vrouw – mede dankzij haar.

Jarenlang observeerde Gudzent hoe vrouwen behandeld worden in de muziekindustrie, en dat wil ze met een panel op Eurosonic Noorderslag bespreekbaar maken. Ze ziet dat vrouwen in de Duitse muziekindustrie vooral dienstverlenende functies bekleden, zoals bij de klantenservice of als assistent. “Er zijn nauwelijks vrouwelijke boekers in Duitsland. Als ze er al zijn, werken ze voor zichzelf of voor kleine bedrijven.” In andere Europese landen daarentegen, zoals het Verenigd Koninkrijk, ziet ze wel vooruitgang. Ze noemt Natasha Bent als koploper; naast boeker is zij ook vicepresident van het internationaal gerenommeerde boekingskantoor The Agency Group.

Laten we eerlijk zijn: iedereen heeft het erover

Gudzent nodigde zelf de andere panelleden uit: drie vrouwelijke boekers (Anita Halmøy Wisløff van het Noorse boekingskantoor Atomic Soul, de Poolse concertorganisator Anna Kopaniarz en Isla Angus van het Britse Earth Agency) en één man, de Deen John Fogde, hoofd communicatie van het Deense NorthSide-festival. Gudzent: “Ik ontmoette hem bij een vrouwenpanel en sindsdien praten we altijd over dit onderwerp. Hij wist totaal niet dat dit speelde en dat vrouwen in deze industrie zich zo voelen. Volgens mij weten überhaupt maar weinig mannen dat dit speelt. En dat is hun eigen schuld, ze moeten die oogkleppen afdoen.”

Dankzij boeken als Lean In (2013) van Facebook-topvrouw Sheryl Sandberg en Hollywoodactrices die zich uitspreken voor meer gelijkheid, staat gender steeds vaker op de agenda. Ook in Nederland: minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap trok afgelopen jaar zelfs een speciale website uit onze klei en stelde een ‘wettelijk streven’ in: aan het eind van 2015 moest dertig procent van topfuncties in het Nederlandse bedrijfsleven door vrouwen vervuld zijn. Het project faalde helaas jammerlijk, het percentage is uiteindelijk op tien procent blijven steken.

Harde cijfers over wat voor werk vrouwen in de Nederlandse muziekindustrie precies doen, zijn er overigens nog niet. Zo houdt het Centraal Bureau voor de Statistiek wel beroepen bij, maar zo specifiek als ‘twintig procent van alle boekers in Nederland is vrouw’ is nog niet te zeggen. De branchevertegenwoordiger van de entertainmentindustrie, de NVPI, reageerde niet op ons verzoek voor cijfers over vrouwen in de muziekindustrie.

Een kleine inventarisatie in grote Nederlandse muziekbedrijven dan: Buma Stemra telt geen enkele vrouw in haar bestuur en slechts eentje in de ledenraad. De grootste concertorganisator van het land, Mojo, heeft vier vrouwen als boeker aangesteld, tegenover dertien mannen. Wel hebben we een vrouwelijke directeur voor het Paard van Troje (Majel Blonden), Ekko (Marlies Timmermans) en de Heineken Music Hall (Birgitte de Winter). Een paar vrouwen aan de Nederlandse muziektop zijn er dus, maar die treden doorgaans niet op de voorgrond, zoals bijvoorbeeld in de media, en dus zie je ze niet. Logisch, zegt Arjo Klingens, die met haar eigen kantoor LaLaLa Management onder meer De Staat bedient: “Het gaat om de artiest, niet om mij.”

Old Boys Network

De muziekindustrie, net als zoveel andere industrieën, is wereldwijd van oudsher een old boys network. Kort genomen is het zo ook ooit begonnen: met Belangrijke Mannen die Belangrijke Bands runnen, zoals Andrew Loog Oldham van The Rolling Stones en Brian Epstein van The Beatles. Dat waren toen de Scooter Brauns – daar heb je weer een man - van nu. Klingens is ook bekend met de discussie over het gebrek aan vrouwen in de top van de muziekindustrie: “Met name in Nederland is het vrouw-zijn altijd op de achtergrond aanwezig in het werk dat je doet,” zegt ze. “Je ontkomt niet aan de vooroordelen die er zijn over je geslacht. In de zakenwereld is dit probleem er ook – ik ken geen enkele secretaresse die het tot baas heeft geschopt. Daar moeten vrouwen zich bewuster van worden.”

Voor haar bedrijf Statement Agency ondersteunt Lieke de Boer – die onder andere Fresku managet, die ook haar geliefde is – voornamelijk artiesten in de hiphop in EDM-scene. “In die industrieën zijn de meeste artiesten en producers nou eenmaal man.” Ze vindt mannen prettig om mee samen te werken, “ze zijn recht door zee”. De Boer denkt dat vrouwen vanuit hun zorgzame rol veel meer kunnen betekenen in de muziekindustrie. “Mannen zijn veel pragmatischer. Dat verschil is er gewoon.” Lieke denkt dat het goed is dat vrouwen op belangrijke plekken kunnen zitten, “die gunnen elkaar onderling ook veel.” Dankzij Valentine Dekker van Top Notch, die samen met Kees de Koning het New Wave-project opzette, kon ze bijvoorbeeld met dertig rappers naar Schiermonnikoog.

Vrouwen, willen jullie wel die topfuncties?

Een van de argumenten die worden aangevoerd waarom vrouwen de top niet bereiken, gaat over het moederschap – maar daar heeft Ilja Tromp met haar dochter van drie geen boodschap aan. Jarenlang managete ze DI-RECT voor AT Productions en sinds een jaar is ze artist manager bij boekingskantoor Friendly Fire: “Ik ben ambitieus en houd ervan om te werken. Dat vind ik ook een goed voorbeeld naar mijn kind toe, dat je dingen kunt bereiken als je je zinnen ergens op zet.”

Ze ervaart geen glazen plafond binnen de muziekindustrie. “Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik harder heb moeten werken om me te bewijzen.” Ze vertelt dat alleen andere vrouwen naar haar veeleisende functie vragen, mannen maken er geen probleem van. En daar komt nog bij: “In een decision making-functie maakt het niet uit of je man of vrouw bent, maar is het hard doorbikkelen en bereid zijn veel tijd en energie erin te steken. Dat wil niet iedereen. Dus ik vraag me af of de discussie niet ook gaat over de bereidheid van vrouwen om op topfuncties te zitten.”

Jong geleerd is oud gedaan

Kansen zijn er natuurlijk, maar of vrouwen die kansen krijgen is een tweede. Lisa de Jongh (27) denkt vooralsnog van niet. Begonnen op de marketingafdeling van Paradiso en als muziekjournalist bij Nu.nl, is ze nu programmeur bij zowel de Amsterdamse popzaal Sugarfactory als het Amsterdam Woods Festival. “Toen ik vorig jaar aangaf dat ik een andere uitdaging zocht, kreeg ik vooral functies als boekingsassistent. De titel van het panel, ‘Male agents, female assistants’, is volgens mij dan ook treffend. Dit is hoe het gaat. Maar het is niet per se hoe je een goeie balans krijgt, er zou gewoon een vrouwelijke boeker moeten zitten. Ik heb die assistentplekken afgeslagen, ik wilde een treetje hoger.” De Jongh had ook graag meer vrouwen in de andere panels van ESNS gezien. “In het overgrote deel zitten mannen te praten over hoe goed hun bedrijf wel niet is, heel typisch. In deze markt móet je bands verkopen en opvallen tussen iedereen. Het is allang bewezen dat ook vrouwen zulke taken prima aan kunnen.”

Hoe het komt dat vrouwen steeds buiten de boot vallen, weet Gudzent wel. “Mannen trekken veel meer samen op. Ze spelen bijvoorbeeld golf, of kijken voetbal. Daar doen vrouwen niet aan mee en ze nodigen mannen ook niet uit om iets te ondernemen. Dat zou je als date kunnen zien,” zegt Gudzent. Daarom is het volgens haar veel moeilijker voor vrouwen om een professioneel netwerk op te bouwen. Daar komt nog bij dat vrouwen die samenwerken volgens haar óf feministen zijn, óf elkaar als concurrent zien. “En dan werken ze tegen elkaar.”

Volgens Klingens zullen vrouwen nooit ‘one of the guys’ worden. Dat is volgens haar overal zo, niet alleen in de muziekindustrie. Ook denkt ze dat een emancipatoir probleem als dit met de Nederlandse popmuziek alleen niet opgelost zal worden. Maar: “Het zou wel prettig zijn als er een verschuiving zou kunnen komen.” Dat zou volgens Klingens de diversiteit binnen de Nederlandse muziekindustrie ten goede komen: “Die zal zich richten op de diversiteit binnen onze cultuur. Ik denk dat vrouwen vaak een iets andere muzikale voorkeur hebben dan mannen.”

Het belang van meer vrouwen aan de top is niet wetenschappelijk bewezen, maar volgens alle geïnterviewden zou het beter zijn voor de balans in elk bedrijf. Vrouwen vullen mannen namelijk aan, en andersom. Gudzent: “Ik wil niet generaliseren, maar mannen ontbreekt het soms aan empathie, die gaan één richting op. Vrouwen zien soms weer beter het grotere geheel. Het hangt natuurlijk van de persoon af, maar je bedrijf wordt beter van een vrouwelijk perspectief.” Lieke de Boer vindt het verschil in de man-vrouw verhouding in de Nederlandse muziekindustrie niet erg: “Het ligt er maar net aan wat je einddoel is.” Arjo Klingens besluit: “Is het zo dat ik het verder zou kunnen schoppen als ik een man was? Dat zullen we nooit weten. Ik vind gewoon dat ik goed ben.”