Kiosk Radio: wonen in het Warandepark

Nu de culturele sector opnieuw in een duister schemerlicht is beland, denken wij met veel nostalgie en ietwat tranende ogen terug aan Brüxsel Jardin, PikNik Elektronik en alle andere Open Air evenementen. In het het Warandepark in Brussel klonken de voorbije jaren de AB Feeërieën, de Fifty Sessions en - voor wie al een paar jaar ouder is - de mythische Gazon-avonden. Jim Becker en Mickaël Bursztejn, twee van de medeoprichters van Kiosk Radio, kennen die laatstgenoemde maar al te goed: "De Gazon-feesten kwamen uit een ander tijdperk. Een geïmproviseerde bar, twee luidsprekers, geen regels, geen politie en heel veel mensen. Het ging er behoorlijk wild aan toe.”

Vandaag is het vooral de Kiosk die muziekliefhebbers aantrekt. Jim en Mickey kregen een wegwerpcamera om er het dagelijkse leven vast te leggen. Ze vertelden ons ook over de centrale plek die hun eiland middenin het park inneemt, en over de soms verloren zielen die er ronddwalen. 

De Gazon - die er in 2006 mee stopte - kon destijds profiteren van een soort vrijkaart. Als je de stad een beetje kent, is dat volgens Jim niet verwonderlijk: "Het is een park vlakbij het centrum maar toch weg van de huizen. Er is geen overlast en dus zijn er geen klachten. Ik denk dat de stad soms een oogje heeft moeten toeknijpen, zodat dingen hier gebeurden en niet ergens anders. Dat is het bijzondere aan Brussel: er is altijd een soort van denkbeeldige grens die je moet respecteren. Zolang je er niet overheen gaat, word je met rust gelaten.” 

Een voet tussen de deur krijgen en ervoor zorgen dat ie niet meer kan sluiten, was ooit ook de strategie van Kiosk. Vier jaar na oprichting is "de sauna", zoals hij wordt genoemd, elke dag open. Van maandag tot en met zondag, van 12.00 tot 20.00 uur - wat iets gemeen heeft met het park waarin Kiosk zich bevindt, aangezien het Warandepark een van de weinige Brusselse parken is die nooit sluit. 

Vanop hun plek middenin het park, zien Mickey en Jim de seizoenen en het leven voorbijgaan. Vanuit hun zitplaatsen op de eerste rij observeren ze de verscheidenheid aan profielen in het park: "Eerst zijn er de werkmensen die het park doorkruisen op weg naar hun werk, dan zijn er de cruisers (een "cruising spot" is een homo-ontmoetingsplaats, red.) die er hun avond afsluiten en soms 's ochtends op ons terras te vinden zijn. Later heb je de geliefden die nergens heen kunnen en elkaar ontmoeten op een van de openbare bankjes. Dan zijn er nog de toeristen die het Paleis komen bekijken, de diplomaten, de joggers, de gezinnen, de sekswerkers en de conciërge van de Cercle Gaulois; de enige officiële bewoner van het park.” 

De enige officiële, want er zijn er nog anderen. Met de opeenvolgende lockdowns en de toenemende onzekerheid van een ziek systeem dat niet meer te redden valt, trekken sommigen zich 's nachts voor een paar uurtjes terug in de greppels, de struiken en de metalen kiosk van het park. “De meesten zie je nooit langer dan een jaar," vertelt Mickey, "het is elke keer een beetje een nieuw seizoen.”

Al zijn er ook veel bekende gezichten rond de Kiosk. Zo is er de dame met de paraplu "die ons om onze telefoons vraagt om haar dochter te bellen", de Raaf, "een man uit Casablanca die over alles tekeergaat - zoals hip-hop, daar kan hij niet tegen" en de man die al drie jaar naar het paleis staart: "Hij schrijft, hij tekent, soms komt hij een biertje drinken om nadien terug naar het paleis te gaan kijken.” Dan is er nog de man die alles twee keer zei maar op een dag gearresteerd werd, Detroit “met een ‘D’ op zijn pet”, als verwijzing naar de stad die alle techno-fans herkennen, en de Litouwer: "Een man met een kapotte auto die terug moest naar Litouwen. Hij was bijna elke dag bij ons in de Kiosk bar. Uiteindelijk vonden we een Litouwse tolk om hem te kunnen begrijpen. Hij bracht ons verschillende geschenken: een oud boek, chocolaatjes, een CD. Op een gegeven moment wilden we hem echt helpen. Jim bood hem een douche aan bij hem thuis en toen vonden we een garage voor hem. Hij vertrok uiteindelijk en nam nadien weer contact op om ons te bedanken.”

Als de bijnamen legio zijn, komt dat omdat de namen al snel plaats maken voor de verhalen over deze mensen. Mensen die te vaak en te hard tegen de muren van het leven liepen. De verdwaalde zielen van het park worden geïsoleerd en gemarginaliseerd door onze samenleving, maar vinden in Kiosk een koffiezetapparaat, een verwarming, een schoon toilet, een paar snippers conversatie en dus ook weer een beetje menselijke warmte en waardigheid. Jim van Kiosk noemt het "georganiseerd zwerven", een soort microkosmos die werd opgebouwd rondom een gemeenschapsradio in een openbaar park. Buiten, gratis, zonder deuren en open voor iedereen. Met zijn lichtsnoeren - die voortdurend gerepareerd moeten worden - lijkt de Kiosk op een stamcafé: er is een toog, een ober en er zijn een paar vrienden. Je kunt er op een boomstam gaan zitten om de polsslag van het park te voelen en op de soundtrack van indie labels-de tijd te zien verstrijken.

Een buurtcafé, een gemeenschappelijk radiostation, een kiosk in een openbaar park, het is de dubbelzinnigheid van deze plek die ervoor gezorgd heeft dat ze de lockdowns heeft kunnen overleven. Antoine van Pacifique Records noemt het “de long", Catherine van het Lexidisques label kwam hier vroeger om "even uit te blazen". Kiosk Radio is een van de weinige luchtbellen in een verstikkende Belgische muziekscene. Catherine kwam de zomer na de eerste lockdown in Kiosk terecht, tijdens de Chaudière en Transpédégouines-avonden. Daarna keerde ze terug, uit overlevingsdrang: "Toen de winter begon en we opnieuw in lockdown moesten, ging ik ten onder door angst en eenzaamheid. Het enige waar ik aan kon denken was hier naartoe komen, omdat het vlakbij mijn huis is, je naar muziek kunt luisteren en mensen kunt ontmoeten. Ondanks de politie die hier rondliep, was er een zachtere, meer natuurlijke socialisatie dankzij de toevallige ontmoetingen en praatjes. Het was een luxe om over alles te kunnen praten.

"Vroeger spraken we veel over het vóór om ons voor te bereiden op het ná", legt Antoine uit. "Ik heb de indruk dat het een vorm van snobisme, die soms in onze kringen aanwezig is, vervaagd heeft", zegt hij. Catherine voegt daaraan toe: "We blijven elk in onze eigen kleine bubbel: die van de Bunker, die van Atelier Claus... We knopen gesprekken aan met mensen die dezelfde interesses hebben als wij. Er was hier een bepaalde vorm van poreusheid aanwezig, alsof de schroeven binnen de scene stevig werden aangedraaid." Tussen de koude rillingen door, ontstonden er op het terras van Kiosk ook vriendschappen - met name die tussen Catherine en Antoine - en projecten: denk bijvoorbeeld aan Chou Chou, de laatste 7” van Lexidisques die tot stand kwam na een gesprek bij -1000°C.

Maar niet alle tongen worden op dezelfde manier losgemaakt, want niet iedereen spreekt dezelfde taal. Dat geldt zowel op het terras van Kiosk als elders. Ik had je graag een mooi verhaal willen vertellen over verschillende werelden die samensmelten en sociale barrières die wegvallen op de harmonische klanken van muziek, maar dat is niet de realiteit. Catherine: "Je kunt niet echt praten over sociale vermenging omdat wij - met onze grote jassen en onze sixpacks - heel specifieke en soms intimiderende aanwezigheden zijn in deze ruimte. Je begint niet te praten met het meisje dat aan het bedelen is, de gekke vent in het park of de mensen die voorbij lopen. Maar laat ons zeggen dat er hier een soort van gemeenschappelijke rust, warmte en zorgzaamheid was.”  

Als het thema Antoine zo raakt, dan komt dat omdat hij naast zijn muzikale carrière ook bij Ateliers Indigo werkt. Hij begeleidt er een twintigtal kunstenaars met een beperking. Sinds enkele maanden heeft Ateliers Indigo ook een muzikale residentie in Kiosk Radio, een uur lang draaien ze platen naar keuze. Soms begeleid en beluisterd door l'Autre Lieu, een plaats waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen uitwisselen rond de problematiek van psychische stoornissen. Muzikanten, bewoners van het park, gemarginaliseerde groepen of niet, iedereen maakt de Kiosk zich eigen en drukt er z’n eigen stempel op. Iedereen komt er op de een of andere manier thuis. Dit is ongetwijfeld wat Jim bedoelt wanneer hij zegt dat “de Kiosk een soort van onafhankelijkheid op zichzelf heeft verworven, in weerwil van onszelf. Het is alsof ze een eigen leven leidt. Een beetje als een kind dat opgroeit en niet langer je zoon of dochter is, maar een volwaardig persoon."

Music For Hikers van PAL is de eerste release van het label Kiosk Recs. Het is ook een liefdesbrief aan het Warandepark. 

Jim en Mickey willen graag Catherine, Antoine, Ateliers Indigo, l'Autre Lieu, Lefto, Nicolas, Thomas, Louise, Jazzdee, Victor, Bia, Yanice, Pierik, Niall, de anderen en volgenden bedanken, om van Kiosk een hybride project te maken dat zowel scherp als menselijk is.

Volg VICE België ook op Instagram.