Hoe je een personal trainer vindt die weet waar-ie mee bezig is

Misschien zit je al maanden vast op je fitnessplateau. Misschien ben je aan het herstellen van een blessure en wil je niet opnieuw langs de zijlijn komen te staan. Of misschien ben je eindelijk tot de conclusie gekomen dat je geen reet afweet van het samenstellen van een effectieve work-out – laat staan een heel programma – en wil je samenwerken met iemand die dat wel kan. Welke reden je dan ook hebt om een personal trainer in te willen huren, gefeliciteerd. Dit is, afgezien van het besluit om überhaupt aan je conditie te willen werken, de beste beslissing die je kunt nemen. Afgezien van de kennis die een personal trainer met zich meebrengt, is er ook nog de verantwoordingsplicht: als je met iemand afspreekt om te sporten, is de kans groter dat je ook daadwerkelijk gaat – vooral als je diegene betaalt om er te zijn. Een trainer kan je ook helpen nieuwe fitnesstoestellen te ontdekken, blessures te voorkomen (door je houding te controleren en te zorgen dat je niet te zwaar traint), een schema te ontwikkelen waarmee je zo snel mogelijk je doelen behaalt, en (misschien wel het belangrijkste) je te motiveren om door te zetten en plezier uit je work-out te halen. Dat laatste is de sleutel tot succes – want als je geen plezier hebt in wat je doet, is de kans groot dat je er snel weer mee stopt. Maar je zal waarschijnlijk ook wel wat twijfels hebben. Trainers kosten geld – soms veel geld, als ze een naam opgebouwd hebben en veel volgers hebben op sociale media. En dat iemand zich een personal trainer noemt (en daar zelf ook van overtuigd is, door zijn of haar grote aantal instagramvolgers), betekent nog niet dat hij veel meer weet dan jij over hoe je in vorm kan komen. Het kan simpelweg betekenen dat hij zichzelf goed in de markt weet te zetten. In mijn veertien jaar als fitnessprofessional en bevoegd kracht- en conditiespecialist heb ik geconstateerd dat de volgende zeven vragen je helpen vast te stellen of een trainer jouw geld waard is of niet.

De titel personal trainer is in Nederland niet gereglementeerd, zoals veel andere beroepen in de gezondheidszorg. Bij diëtisten, dokters en fysiotherapeuten weet je een paar dingen zeker: ze hebben een paar jaar academisch onderwijs genoten, honderden (zo niet duizenden) uren stagegelopen en een examen afgelegd. Ze leren waarschijnlijk ook doorlopend verder. Voor een personal trainer is dat niet vanzelfsprekend. Er zijn geen wetten die de werkzaamheden van een personal trainer controleren. Letterlijk iedereen kan zichzelf de titel 'personal trainer' geven en cliënten fitnessadvies geven. En als je een paar honderd euro en een weekend vrij hebt, zijn er talloze online cursussen die jou met liefde “officieel” maken. Maar dat betekent niet dat een trainer inhuren altijd nattevingerwerk is. Hoewel er honderd manieren zijn om een certificaat te krijgen, zijn er een paar opleidingen die sowieso goede trainers afleveren. Als je Amerikaanse standaarden wil aanhouden, kun je op zoek gaan naar een alumnus van de National Strength and Conditioning Association (NSCA). In 2016 slaagde slechts 55 procent van de deelnemers voor hun kracht- en conditietest. Deze training voor personal trainers is nu ook in Nederland te volgen, en volgens onderzoek van de Universiteit van Californië geeft een certificaat van die opleiding een betere indicatie van iemands kwaliteiten dan het aantal jaren ervaring. (Goed om nog even te benoemen: het onderzoek werd wel gepubliceerd in NSCA’s eigen Journal of Strength and Conditioning Research.) Betekent dit dat alle gecertificeerde trainers de meest effectieve trainers zijn? Nee, niet alle. Sommige van ’s werelds beste trainers hebben geen enkel papiertje dat bevestigt hoe goed ze zijn. Maar het is wel de moeite waard om te kijken of iemand één of meerdere opleidingen op zijn of haar cv heeft staan. (Denk aan AALO, of een van de bij de European Register of Exercise Professionals geregistreerde trainers en opleidingen.)

Wees niet bang om iemand naar zijn of haar diploma te vragen. Het is niet alleen een bewijs van kennis, maar ook een eretitel waar de meeste trainers maar al te graag mee pronken. Als je het diploma inderdaad te zien krijgt, check dan even de datum. Iedere trainer moet ergens beginnen, maar – tenzij je graag de rol van proefkonijn op je wil nemen – je wil wel zeker weten dat je trainer de kans heeft gehad om zijn kennis minimaal een paar maanden in de praktijk te brengen. Idealiter heb je dus iemand voor je met een goed cv én een paar jaar werkervaring. Natuurlijk wil je weten of iemand zijn kennis op een effectieve manier kan toepassen en dat lees je niet op een ingelijst certificaat. Vraag om referenties (en ga ook echt in gesprek met deze mensen). Vraag om voor-en-na-foto's. En let erop hoe snel en gemakkelijk een trainer deze informatie kan leveren. Je zoekt iemand met passie en competentie – iemand die niet alleen effectief resultaat boekt, maar hier ook trots op is en dit soort resultaten graag bijhoudt.

Je moet jezelf willen herkennen in die voor-en-na-foto's van andere cliënten. Niet letterlijk (dat zou nogal raar zijn), maar je moet je kunnen identificeren met het type cliënten (leeftijd, geslacht, fitnessniveau en doelen) waarmee de trainer normaal gesproken werkt. Wil je 20 kilo kwijtraken? Dan wil je voor-en-na-foto's zien waarop drastisch gewichtsverlies te zien is – geen krielkip-tot-spierbundel-succesverhaal. Dat betekent ook dat, als je slank bent en sterk wil worden, je geen transformaties van het type De Grootste Verliezer hoeft te zien. Dan wil je juist foto’s zien van iemand die is aangekomen in spiermassa. En als je je wil focussen op hardlopen, wil je geen tijd verdoen aan iemand die vooral gewichtheffers traint. Kortom: of je nu wil afvallen, spiermassa wil kweken of aan je persoonlijke record wil werken, je wil bewijs zien dat je trainer weet hoe jij je doelen kunt bereiken.

Mensen onderschatten nogal eens hoe belangrijk het is dat je een trainer aardig vindt. Onderschat dat niet. Een trainer kan dan wel dé autoriteit op het gebied van gewichtsverlies zijn (of van spierkracht, of marathons), maar als je diegene niet aardig vindt, zul je weinig plezier beleven aan je training. En dan is de kans dus groter dat je er snel weer mee stopt. Zorg er dus voor dat jullie persoonlijkheden matchen. Een klein beetje verkennen kan hierbij helpen. Vraag of je een trainingssessie mag bijwonen, of (als de trainer in je sportschool werkt) observeer iemand van een afstandje. Is hij of zij iemand die motiveert door middel van positieve feedback en aanmoediging, of doet de trainer niet onder voor de gemiddelde drilsergeant? Geeft diegene doorlopend advies, of wacht hij of zij tot het eind van de sessie om kritiek te geven en verbeteringen voor te stellen? Wat zijn of haar stijl ook is, zorg dat het bij jouw persoonlijkheid aansluit.

Regelmaat is cruciaal voor ieder fitnessdoel, dus je wil zeker weten dat de agenda van jouw trainer past bij die van jou. Hoeveel cliënten heeft de trainer geronseld? Is hij of zij regelmatig beschikbaar op de momenten dat jij wil trainen? Hoe lang van tevoren moet je de afspraken maken? Hoe makkelijk kun je een gemiste afspraak inhalen? Wat is het annuleringsbeleid? Zorg dat je de antwoorden op al deze vragen weet, voordat je de eerste afspraak inplant.

Het doet er niet toe hoe goed een trainer is, of hoe perfect hij of zij aansluit bij jouw doelen en persoonlijkheid als je je de sessies niet kunt veroorloven. Het gemiddelde uurtarief van een trainer is in Nederland veertig tot vijftig euro, maar kan ook hoger liggen – afhankelijk van je locatie (randstad versus provincie) en de populariteit van de trainer (denk aan instagraminfluencers). Andere factoren die mee kunnen spelen zijn het opleidingsniveau, de expertise, het aantal jaar ervaring, of ze zelfstandig werkzaam zijn en het aantal klanten dat ze hebben (hoe meer klanten, hoe duurder ze waarschijnlijk worden). Er zijn nog een aantal manieren waarop je de kosten kunt drukken, zoals training in een sportschool (waar een trainer verschillende klanten achtereen kan bedienen) in plaats van aan huis, een grotere, openbare sportschool in plaats van een privéschool, of door een pakket aan te schaffen, in plaats van elke les los te betalen. Je kunt ook vragen of de trainer aan ‘semi-privésessies’ doet, waarbij je samen met iemand anders training krijgt. Je gezondheid is belangrijk, maar je conditie moet je bankrekening niet slopen en het is bijna altijd mogelijk om een oplossing te vinden die binnen je budget past.

Als je nieuw bent in de trainingswereld, lijkt een trainer nogal snel een superheld, omdat zo’n beetje alles wat je doet resultaat boekt. Maar om je fitnessdoel te halen (en behouden) moet je trainer nadenken over de lange termijn en een programma ontwikkelen dat bij jou past. Vraag de trainer hoe hij of zij dit wil gaan aanpakken. Als het plan niet begint met een evaluatie van jouw mobiliteit, kracht, balans, hartconditie en lichaamscompositie, ga dan meteen op zoek naar iemand anders. De trainer moet ook vragen naar je medische geschiedenis en je medicijngebruik, omdat deze invloed kunnen hebben op je hartslag. Ieder lichaam is anders, en een trainer die dat niet erkent en het programma niet afstemt op jouw specifieke fitnessdoelen is jouw tijd en geld niet waard. Tonic is de nieuwe site over gezondheid van VICE. Volg ons op Facebook.