dit archief met oude dia's laat zien hoe weinig mensen veranderd zijn

Toen Lee Shulman een paar jaar geleden impulsief een doos met oude dia's kocht, kon hij niet vermoeden dat het een obsessie zou worden. Hij opende de doos en hield elke dia tegen het licht, en ontdekte een goudmijn aan aangrijpende en kunstig geframede beelden uit het leven van een anoniem persoon. “Ik heb altijd een fascinatie gehad voor diafotografie, en als filmmaker heb ik altijd van het geprojecteerde beeld gehouden,” zegt Lee. “Maar ik werd gewoon omver geblazen door deze intieme momenten uit iemands leven. Ze liepen over van de emotie.”

Wat begon als hobby leidde tot een bezigheid waar steeds meer werk in begon te zitten. Het resultaat is The Anonymous Project, een collectie van de mooiste beelden die Lee en Emmanuelle Halkin verzameld hebben. Veel van de foto’s zijn afkomstig uit de jaren vijftig, een gouden eeuw voor amateurfotografie, toen camera’s een stuk goedkoper en toegankelijker werden voor het grote publiek. Het doel is niet om de makers van de foto’s te vinden, maar om een beeldarchief aan te leggen dat persoonlijk voelt, ondanks de anonimiteit van de onderwerpen, en ons op een unieke manier aan een vorige generatie verbindt. “Het is een dagtaak, maar we doen het met liefde,” voegt hij toe. “We hebben meer dan 800 duizend dia’s gezien, en het is een een enorme taak, maar zolang we er nog plezier in hebben is de werklast geen probleem. In het begin kocht ik de dozen met dia’s nog online, maar naarmate de verzameling groeide gingen mensen zelf dozen met materiaal opsturen. We krijgen nu wekelijks dozen met dia’s binnen.”

i-D: Er gaat veel werk zitten in het vinden en catalogiseren van deze foto’s. Wat haal je persoonlijk uit het archiveren van deze afbeeldingen?
Lee Shulman: Elke afbeelding die in de collectie wordt opgenomen is een persoonlijke keuze. Dat is wat het project zo uniek maakt. Ik krijg alle afbeeldingen te zien en alleen als ik een persoonlijke connectie voel met een beeld, komt-ie in de verzameling. Dat is het meest bevredigende deel van het proces. Alle dia’s zijn uniek, het zijn eigenlijk kleine kunstwerkjes, en allemaal vertellen ze een eigen, intiem verhaal. Ik ben geïntrigeerd door het gevoel van mysterie rond wie deze mensen zijn, hoe hun leven moet zijn geweest. Als filmregisseur vind ik nieuwe manieren om deze beelden naast elkaar te plaatsen en zo nieuwe associaties en verhalen te creëren. Eigenlijk is dat het doel van dit project: verhalen vertellen.

Welk aspect van de foto’s spreekt je het meest aan?
Op technisch vlak hebben de beelden een ongelooflijke kwaliteit en kleur; de beelden lijken daardoor modern en nieuw, terwijl ze vaak meer dan zestig jaar oud zijn. Als je ze tegen het licht houdt, hebben de afbeeldingen zoveel diepte dat ze bijna driedimensionaal lijken. Ik ben dol op de filmische kwaliteit van dia’s. Het idee van die beelden thuis kunnen projecteren is iets unieks, en ik hou van de imperfecties die amateurfotografie zo eerlijk en intiem maken. Dit is echt, onvervalst leven.

Wat zijn de criteria bij het bepalen welke afbeeldingen je online publiceert?
Het is compleet subjectief. Ik plaats graag minstens een of twee van onze dagelijkse vondsten op Instagram. Maar het is een totaal emotionele beslissing – het hangt volledig af van hoe ik me op dat moment voel, en of de afbeelding me raakt.

In welke opzichten heb je het idee dat de relatie tussen mensen en de camera is veranderd in de afgelopen vijftig jaar?
Fotografie was vroeger natuurlijk een veel ingewikkelder proces; foto’s bijsnijden of andere aanpassingen kostten veel meer tijd en moeite.

Allereerst had je een goede camera nodig. En er kwam veel kijken bij het maken van een goede foto: belichting en kadering zijn nooit een exacte kunst geweest. En als je afbeelding eenmaal gemaakt was moet je je rolletje opsturen, en kreeg je je dia’s een maand later pas. Dn moest je nog een projector hebben om de uiteindelijke beelden te kunnen zien, en daarna nodigde je familie en vrienden uit om projecties van je foto’s te bekijken. Het was eigenlijk een soort hele vroege vorm van social media.

Wat is het thema van je nieuwe tentoonstelling, The House, die nu op het fotografiefestival Rencontres d’Arles te zien is?
Ik was met name geïnteresseerd in de vraag wat een huis tot een thuis maakt. Deze vraag vormt de kern van de tentoonstelling, en ik heb in het cureren van de beelden geprobeerd om dit idee te onderzoeken. Ons huis is vaak de plek waar we ons het meeste op ons gemak voelen, waar we echt onszelf kunnen zijn, weg van de beperkingen van sociale normen en waarden. De beelden leggen zeer intieme familiemomenten vast, en zijn een collectieve herinnering die van ons allemaal is. Ik geloof dat iedereen iets van zichzelf kan herkennen in deze beelden.

Wat kunnen deze afbeeldingen ons leren over het verleden, nu we in een tijdperk van fotografische overdaad leven?
Enorm veel. Er zijn veel overeenkomsten tussen deze beelden en de beelden die we zelf vandaag de dag maken. Ik kijk vaak naar foto’s van mijn gezin, en zie zoveel voorbeelden die vrijwel identiek zijn aan de oude afbeeldingen. Ik geloof dat we vandaag nog steeds dezelfde ambities en verwachtingen voor onszelf en onze geliefden koesteren als toen. De context is misschien anders, maar uiteindelijk streven we allemaal dezelfde doelen na. Het is geruststellend, op een humanistisch niveau. ‘Anders maar ook hetzelfde’, dat is hoe ik het zie.

Is er een afbeelding, of reeks afbeeldingen, die het meeste voor je betekent?
Dat is een moeilijke vraag. Ik hou van veel afbeeldingen om uiteenlopende redenen. Er is een set uit de jaren vijftig die we de “geliefdendoos” noemen. De doos zelf is prachtig – in leer gebonden, erg sjiek. Op de foto’s zie je een jong, verliefd stel. Het is gek, aangezien alle foto’s van hen samen zijn in heel intieme settings. Ik bedacht later dat ze de zelfontspanner hadden gebruikt om hen samen vast te kunnen leggen, bijna als een soort vintage selfie. Het is een ongelooflijk liefdesverhaal. Ik vraag me vaak af wie deze mensen waren.

Alle afbeeldingen eigendom van The Anonymous Project