Placebo blikt terug op hun 20 jaar oude album 'Without You I'm Nothing'

Placebo liet de wereld kennismaken met hun tweede album – Without You I’m Nothing –met de video voor Pure Morning. Brian Molko speelt in de clip een man die van een dak in Londen wil springen. Beneden staan er politieauto’s en verslaggevers. Een menigte staart geschrokken omhoog. Dan buigt Molko zich voorover en valt hij naar beneden, totdat hij kalmpjes langs de zijkant van het gebouw begint te wandelen.

Het nummer en de video zetten de toon voor de rest van Without You I’m Nothing – een plaat die voornamelijk gaat over impulsiviteit en hoe je daarmee omgaat. Het vertelt over hoe drugs en intimiteit elkaar kunnen overlappen, vooral binnen de queer-gemeenschap. Het geeft een soms wat duistere kijk op hoe het is om ergens naar te verlangen. Liefdesverdriet en heroïne zijn thematisch met elkaar verstrengeld op de track My Sweet Prince. Dat gevoel alsof de vloer onder je verdwijnt (of dat nu komt door liefde of drugs) hoor je terug op het gehele album.

Without You I’m Nothing had ongelofelijk veel commercieel succes en ontving veel lof. Tot op de dag van vandaag zijn er meer dan een miljoen albums van verkocht en de track Every You Every Me verscheen op de soundtrack van Cruel Intentions , de meest verknipte romantische film van de jaren negentig. Ondanks dat het album een breed publiek aansprak blijft de plaat – zoals James Oldham van NME het destijds omschreef – een album “gemaakt door freaks, voor andere freaks”.

De biseksuele Molko en de homoseksuele bassist Stefan Olsdal zorgden ervoor dat Placebo’s muziek altijd werd gezien als queer, mededankzij hun genderfluïde uiterlijk. Ze hebben nooit geprobeerd dat imago te veranderen. Van alle periodes die de band gekend heeft, was het tijdperk van Without You I’m Nothing bijzonder belangrijk. Fans die zich ook anders voelden dan de rest van de maatschappij vonden eindelijk hun stem.

Deze maand is het twintig jaar geleden dat Without You I’m Nothing werd uitgebracht, en het blijft een mijlpaal binnen de lange carrière van Placebo. Om de verjaardag van het album te vieren, lanceerde de band een site waarop een verzameling herinneringen van fans te zien is. Sommigen hebben fan-art opgestuurd, terwijl andere foto’s hebben gemaakt van hun zwartgelakte teennagels. Er zijn verhalen te vinden over hoe mensen hun partners of beste vrienden hebben ontmoet bij een Placebo-concert. Je ziet foto’s van oude merchandise, zelfgemaakte kettinghangers, tatoeages, die allen een connectie met het album laten zien.

Om terug te blikken op het album, spraken we met Stefan Olsdal over alle thema’s die ervoor hebben gezorgd dat het album nu nog relevant is: intimiteit, anders zijn dan de rest en blijven staan waar je voor staat.

Noisey: Het lijkt erop alsof jullie de verjaardag van dit album uitbundiger vieren dan die van de andere platen. Hoe komt dat?
Stefan Olsdal: Het album gaat in op best zware thema’s. We waren niet zo goed in staat om bepaalde duistere gevoelens te verwerken. Ik denk dat de kwetsbaarheid in onze teksten en onze presentatie een groot deel van Placebo was, en nog steeds is. Ik had nooit het idee dat we deel waren van een soort machocultuur of een andere beweging. We waren gewoon een paar rare muzikanten die nog nooit voor een publiek hadden gespeeld en geen vrienden hadden, haha.

Denk je dat jullie fans zich ook anders voelen dan de rest van de maatschappij?
Rond de tijd dat Without You I’m Nothing uitkwam, werden Placebo-optredens een soort veilige plek voor jongeren die zich voelden alsof ze nergens echt bij hoorden. We waren zeker bezig met de manier waarop we onszelf kleedden, en wilden onszelf niet beperken tot gendernormen of een specifieke seksuele geaardheid. Dat terwijl we zelf toen nog begin twintig waren en de hormonen volop door onze lijven gierden.

Drugs en seks waren een groot onderdeel van popcultuur in de jaren negentig. Er was een overvloed aan maagdelijke vrouwelijke popsterren en heroïne werd verheerlijkt in de modewereld . Die twee thema’s werden zelden gepresenteerd op een duistere, introverte manier, zoals op Without You I’m Nothing. Dat kwam niet alleen terug in de teksten, maar ook in het geluid van de band. Was jij je daarvan bewust destijds?
We gingen er best diep op in, kijk maar naar de albumtitel. Without You I’m Nothing klinkt best wel extreem. Veel van onze muziek ging over hoe het was om verliefd te zijn, relaties verkennen en de diepe dalen die je kan bereiken daardoor. Dit was de tijd waarin bands de Britse vlag op hun gitaren hadden staan, naar de kroeg gingen om een paar liedjes te schrijven en ze dezelfde avond nog gingen spelen. Daar hoorden wij niet echt bij. We werden naar verschillende kanten getrokken toen we binnen de muziekindustrie wat succes begonnen te krijgen, dus we moesten het echt met elkaar eens zijn over veel dingen. Het voelde als wij tegen de rest van wereld, en ik denk dat muziek een manier voor ons was om dat te verwerken.

Het voelde voor jullie als het juiste om te doen, maar had je wel het gevoel dat je je ergens tegen verzette?
Ik denk dat tegendraads zijn in onze natuur zit, maar het belangrijkste voor ons was onszelf blijven. Dat wilde we koste wat het kost. Ik kan me herinneren dat we in het kantoor van een hoge pief in de Verenigde Staten zaten, en dat we een heel plan voorgeschoteld kregen om snel beroemd te worden. Ze hielden ons iets heel moois voor, maar we wilden artistieke controle over onze eigen nummers. We wilden dingen doen zoals wij het zelf voor ons zagen, dus hebben we veel mogelijkheden afgewezen die ons verder hadden kunnen helpen. Wij waren een soort van arthouse-maffia, we konden niet afwijken van onze idealen. Hoe denk je dat de muziekwereld veranderd is? Denk je dat mensen hun identiteit nu makkelijker uiten?
Natuurlijk zijn er plekken waar het niet zo veilig is, maar over het algemeen heb ik het idee dat het nu gemakkelijker is om je identiteit te verkennen. Mensen voelen zich misschien minder alleen daarin nu. Het gevoel dat je ergens helemaal alleen voor staat is, is het ergste dat er is.

Toen de band net was opgericht was ik al uit de kast. Toch was het nog steeds niet makkelijk om personen te vinden die in dezelfde situatie als ik zaten. Nu is er hulp voor muzikanten die door moeilijke periodes heengaan. Als er zoiets in de jaren negentig was, dan had ik er zeker gebruik van gemaakt. We moesten alles eigenlijk maar zelf uitzoeken. Er was geen groot netwerk van mensen met dezelfde idealen als jij. Nu is het veiliger en minder eenzaam om uit te vinden wie je eigenlijk bent.

Jullie spelen nu in veel grotere concerthallen. Heb je nog steeds het idee dat jullie optredens een veilige plek zijn voor buitenbeentjes?
Het publiek bij onze shows is altijd een beetje een rare mix. Je hebt nog altijd de mensen die zeggen: “Wat voor een band is dit? Wie is die lange, slungelige man?” Natuurlijk zijn er ook mensen die naar onze optredens komen en daar een echt gevoel van gemeenschap hebben. Ze zorgen voor elkaar. Ze houden elkaars plek in de rij bezet. Dat is erg mooi om te horen.

Without You I’m Nothing kreeg erg veel media-aandacht, zeker toen Every You Every Me op de soundtrack van Cruel Intentions stond. Wat voor een effect heeft dit gehad denk je?
De hele industrie – en alles wat met faam en in een band zitten te maken heeft – is een grote machine die je ego vergroot. Het was net alsof we gedwongen werden volgestopt, zoals die Franse eenden, totdat onze levers letterlijk en figuurlijk in brand stonden. We stelden onszelf ervoor open, want we wilden de grootste band in de wereld worden. Maar ik denk dat we daardoor ook honderden uren aan therapie hebben moeten volgen. We waren niet voorbereid op de faam en we wisten niet hoe we ermee om moesten gaan. Tegelijkertijd moesten we ook voor elkaar zorgen, omgaan met relaties binnen de band en de ego’s die erbij kwamen kijken. De kleinste dingen kunnen de grootste ruzies veroorzaken. Het succes zorgde er wel voor dat we fans over de hele wereld konden bereiken. We gingen naar Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika en deden een tour door de Verenigde Staten. We bouwden overal connecties op met buitenbeentjes.

Wat is het verhaal achter de albumhoes, en waarom hebben jullie het twintig jaar later opnieuw nagemaakt?
Sarah en Sally, de tweeling die op de hoes staat, hebben samen een magazine dat Blag heet. Ze begonnen ermee aan het begin van de jaren negentig. Door de jaren heen hadden we plannen om een keer af te spreken om te zien hoe het met iedereen gaat, maar het kwam er nooit van. Het opnieuw schieten van de albumhoes was dus een goede kans om elkaar weer te zien. Zo konden we ook praten over Corinne Day, de fotograaf van de originele cover die nu helaas is overleden.

En daar kwam ook een site uit. Waarom?
Soms moet je de tijd nemen om opnieuw te verbinden met gebeurtenissen die belangrijk voor jou zijn, en dit was zeker een belangrijk punt in onze levens. Dit was een belangrijk album voor veel Placebo-fans, dus wilden we een plek creëren waar mensen hun herinneringen konden delen. We volgden ons gevoel en we vonden dat het nu een goede tijd was om een forum te maken.

Zijn er nog berichten op de site die je opvielen?
Ik ben continu overweldigd door hoeveel het album betekent voor mensen. Door die berichten denk ik terug aan mezelf als klein verloren kind, dat wanhopig vasthield aan de muziek die ik luisterde, zodat ik het leven om me heen een beetje kon snappen. Ik snap wel waarom het zoveel betekent voor andere mensen. De onderliggende boodschap is vaak dat het album hen door een bepaald gedeelte van hun leven heeft geholpen, of minder eenzaam heeft laten voelen.

Waren er albums die jou vroeger door een bepaalde tijd hebben gesleept?
Ik kan me goed herinneren dat ik aan het einde van mijn tienerjaren niet goed wist wie ik nou eigenlijk was. Ik voelde me heel eenzaam zat niet lekker in m’n vel. Dus luisterde ik op mijn slaapkamer vaak naar Violator van Depeche Mode. Dat album hielp mij als ik mijn hoofd tegen de muur wilde slaan. Ik wilde eruit zien zoals die band, ze leren kennen en alles doen zoals zij het zouden doen. Ik verloor mezelf compleet in dat album.

Je zei eerder dat je het gevoel hebt dat er nu meer ruimte is voor genderfluïditeit. Op sociaal niveau lijken dingen vooruit te gaan, maar op politiek niveau lijkt dat juist achteruit te gaan. Op welke manier denk je dat de relatie tussen identiteit en politiek is veranderd sinds Without You I’m Nothing?
Politieke beweging begint altijd bij jezelf. Je moet met een kritische blik naar jezelf kijken en uitvinden wat je belangrijk vindt en waar je voor wil staan. Als je een betere wereld wil maken, doe het dan op een persoonlijk niveau. Ik denk dat als je opkomt voor waar je in gelooft, dat dat vaak het meeste is wat je kan doen. Het kan aanvoelen alsof je niets kan veranderen en dat jouw invloed niets waard is, maar jezelf kan je wel veranderen. Zorg ervoor dat jij meetelt. Volg Noisey op Facebook , Instagram en Twitter.