Klaas Dijkhoff (VVD) snapt niks van Broederliefde maar wel van de cokerap van Yung Internet

De komende weken gaan we Kiezen met VICE . Tot 15 maart zullen wij jouw bron van verlichting in de democratische duisternis zijn. Dat doen we met artikelen, maar ook met (video)interviews met de lijsttrekkers, waarin we jullie vragen aan hen voorlegden. Volg ons elke dag en mis niks.

Op Tinder kun je tegenwoordig zien naar welke muziek iemand luistert. Hartstikke handig, want je weet meteen wat je te doen staat wanneer de persoon op je beeldscherm fan van Skunk Anansie blijkt te zijn. Op zo'n moment maakt het niet uit hoe mooi de halfopen flanellen blouse om het strakke lichaam is gedrapeerd. Voor politici geldt hetzelfde. Je kunt hen die de komende vier jaar over Nederland willen regeren doorzagen over loeizware onderwerpen als discriminatie, armoede en klimaatverandering, maar je leert ze pas echt goed kennen wanneer ze je naar hun muzieksmaak vraagt. Het is sowieso altijd nog minder onnozel dan Geert Wilders vragen naar zijn ontbijt, om maar een voorbeeld te noemen.

Als eerste Klaas Dijkhoff: 36 jaar en nu nog staatssecretaris Veiligheid en Justitie. Hij staat op nummer vijf van de VVD-kieslijst en is een van de jongsten binnen de partij. Door zijn deelname aan De Slimste Mens staat hij bekend als een spontaan en bovenal slim mens – hij is immers de winnaar van afgelopen seizoen. Maar dat zegt niets over hem als persoon. Helemaal niets!

Noisey: Tegenwoordig draagt u een pak. Hoe liep u er vroeger bij?
Klaas Dijkhoff: Ik heb lange tijd in Duitsland gewoond. Toen ik terugkwam in Nederland was dat halverwege mijn middelbare schoolperiode. Ik trok op met mijn twee grote neven, waarvan er eentje nogal gecharmeerd was van de Thunderdome-cd's. Door hem ben ik een keer in trainingspak op school verschenen. Een klasgenoot kon dat niet aanzien en gaf me punk-cd's, van The Offspring en Greenday. Dat vond ik net iets betere herrie, en zo werd het een wijde broek met aan de zijkant zo'n ketting die ik kocht bij de bouwmarkt.

Ben je nog altijd fan?
Inmiddels niet meer. Na Why Don't You Get A Job, of hoe dat nummer heet, ben ik afgehaakt. The Offspring ging een kant op waar ze vast meer geld mee konden verdienen, maar muzikaal vond ik het niet interessant meer. Het werd te poppy. Daar is op zich niets mis mee, maar het was zo half, net niks. OK Computer van Radiohead is ook uit die tijd, daar ben ik nog wel steeds fan van. Wolfmother vind ik trouwens ook nog altijd erg goed.

U noemt redelijk gearriveerde namen. Luistert u ook wel naar nieuwe muziek?
Ik had me ooit voorgenomen dat ik alles zou blijven volgen, en dat ik ongeacht mijn leeftijd kon vertellen wat nieuw was. Maar het gebeurt toch al wel met enige regelmaat dat ik het van anderen moet horen. Als ik naar Best Kept Secret ga, het festival dat ik elk jaar bezoek, duik ik van te voren altijd in de sloot met nieuwe namen.

Over hiphop heb ik u nog niet gehoord, dat is toch wel het grootste genre van nu.
Hoe heet hij nou ook alweer? Gisteren hebben we hem nog in de auto gedraaid. Joey Purp, kan dat? En Action Bronson vind ik ook wel strak.

Wie van de Nederlandse rappers vindt u goed?
Ik zie de laatste tijd veel namen voorbij komen die in het Nederlands rappen en heel trots de batch 'explicit lyrics' dragen, maar ik hoor alleen maar auto-tune. Dat pakt me echt niet. Ik vind Nederlandse teksten ook moeilijk. Als je een zin maakt die niet deugt, dan haak ik af.

Bij wie haakt u af? 
Dat is zo onaardig om te zeggen. Ik heb het dan wel over top 40-rappers…

Ronnie Flex, Lil Kleine…?
Maak het rijtje eens af.

Broederliefde?
Ja, die. Maar mijn nichtje vertelde me laatst dat het gewoon heel goed is en dat ik te oud ben.

Dat is snel, op uw zesendertigste al te oud worden genoemd. Ik wil een stadsgenoot van u laten horen: Ismo. Kent u hem?
Ik ken een paar rappers uit Breda, ik weet alleen niet of dit de leuke is of degene die teksten gebruikt waarvan ik denk dat ze over de grens gaan.

O ja, dat is hem. Ik vind het eigenlijk wel komisch. Hij rapt 'ik kom op plekken waar jij nooit komt' en dan zie je hem op het dak van een parkeergarage in Breda. Het is prima dat jij daar je clip opneemt, maar dat mensen daar nooit komen?

U neemt de clip heel letterlijk.
Ik neem de tekst letterlijk. Het is een opgelegde stoerdoenerij. Het is een schattige poldervariant van echte rap uit moeilijke wijken. Ik wil niets af doen aan armoede in Nederland, maar als je zegt dat er geen geld is voor eten en je rijdt in een BMW, dan moet je je geld misschien anders gaan besteden. Iedere stad heeft zijn problemen, maar dit is Breda. Daar is het niet heel gangster.

Het gerechtshof in Den Bosch heeft in hoger beroep geëist dat deze video offline moet, omdat het idee van artistieke vrijheid is misbruikt om groepen mensen te beledigen. Wat vindt u in dit geval?
In Nederland kun je het aardig bont maken zonder daarvoor veroordeeld te worden. Dat is goed: ik heb liever dat dingen worden uitgesproken zodat je er tegenin kunt gaan. Maar natuurlijk zijn er ook grenzen aan wat je kunt zeggen. Het is niet dat zodra er een beat onder zit, alles maar mag. Los van het juridische aspect, vind ik de maatschappelijke impact van zulke teksten zorgelijk. Het wordt een probleem als dit soort opmerkingen onderdeel worden van een subcultuur en daarmee in stand worden gehouden. Dat het in dit geval stoer is om een probleem te hebben met mensen die vallen op hetzelfde geslacht.

Maar vindt u ook dat hij juridisch over een grens is gegaan?
Dan ga ik flauw zijn en zeggen: dat moet de rechter beoordelen. Als politicus ben ik verantwoordelijk voor het maken van wetten, maar de rechter beoordeelt individuele gevallen. Dat oordeel is per definitie terecht, totdat een hogere rechter het tegenspreekt. Laatst zei ook iemand lelijke dingen over een dochter van een politieagent. Boef was dat geloof ik, die ook in een vrij burgerlijke yuppenflat woont, maar goed. Gaat het om artistieke vrijheid of is het een commercieel trucje? Hoe vaker je beledigende dingen roept, hoe meer mensen naar je platen luisteren.

Iets anders, maar wel ook uit Brabant om het een beetje in de buurt te houden.

Dit is grappig, hier zit humor en een bepaalde lichtheid in. Ik vind dit wel creatief. En het is wel slim om al die clipjes die al viral zijn gegaan in de video te verwerken. De beelden van aanvaringen met de politie zijn natuurlijk niet nieuw. Afzetten hoort erbij, net als de punkers begin jaren tachtig. Het verschil met Ismo is dat hij geen enkele zelfspot en relativering heeft. Er is geen enkele opening naar iets van vriendelijkheid. Je hoeft niet Gomorra na te spelen. Yung Internet, daar zit ook lol in. Het is een generatie na De Jeugd, want om De Jeugd nu nog als edgy te zien… Er komt een tijd dat je commercials moet gaan maken om je hypotheek te kunnen betalen.

Of musicals.
Daar ga ik toevallig binnenkort heen. Het feit alleen al dat ik daar op mijn zesendertigste naartoe ga.

Yung Internet in een notendop gaat over coke, meer drugs, afteren en hard gaan. Herkenbaar?
Ach ja, als ik niet meer mag luisteren naar liedjes die over het overtreden van de wet gaan, wordt het wel heel saai. Ik heb gewoon een baan, ik ben staatssecretaris. Als er iets rond gaat, sla ik het over, maar ik mag er wel naar luisteren toch?

U bent gek op carnaval en heeft er zelfs vrij voor genomen in campagnetijd. Wat maakt goede carnavalsmuziek?
Als er een dubbelzinnige laag in zit, dat er nagedacht is over de tekst. Je hoort het al snel wanneer er moeite in is gestoken. Ik ben niet fan van liedjes die én voor carnaval én voor de skihut zijn geschreven. Toon Hermans heeft een heel oeuvre aan carnavalsliederen die muzikaal en tekstueel sterk zijn. Zijn liedjes worden nog altijd gedraaid. En elke stad heeft zijn eigen liederen, die komen elk jaar weer terug. Mijn Sanseveria, De Muts en Houd hem vast Catharina zijn toch wel mijn favorieten.

Waar gaat dat laatste liedje over?
[lepelt tekst op] "Houd hem vast Catharina, laat hem nooit meer los." Als je het zo hoort, dan lijkt het alsof het gaat over iemand die je in de gaten moet houden, want anders gaat-ie vreemd.

Maar het gaat eigenlijk over iets anders?
Nou, deze gaat daar vooral over. Je zou van dat 'houdt hem vast' nog iets vulgairs kunnen maken, maar in dit geval is-ie vrij overzichtelijk.

Die dubbelzinnigheid, daar houdt u wel van?
Ja, net als de Poes van Tante Loes, dat is ook zo'n klassieker. Maar als je ze uit moet gaan leggen, dan, ja…

Dan wordt het gênant?
Ja.

Ik heb er eentje gevonden waarbij de maker ook moeite had om de dubbele laag uit te leggen.

Dit is gewoon slecht. Hier baal ik ook echt van. Carnavalsmuziek mag best op het randje zijn, maar het moet wel goeiig blijven. Dit is smakeloos en op de man af, en daarmee geen carnavalsmuziek.

Waar ligt de grens?
Bij carnaval is de premisse dat iedereen bereid is zichzelf op de hak te nemen. Als je daar niet toe bereid bent, dan moet je er niet aan deelnemen. Carnaval is niet een kans om makkelijk te scoren en je sexy of stoer te kleden, maar ten eerste om jezelf belachelijk te maken. Daarnaast is iedereen gelijk in de zin dat iedereen bespot kan worden, zeker degenen die normaal in de samenleving een streepje voor hebben; burgemeester, artsen, notaris, politici.

We hebben het over populaire cultuur gehad, maar er is ook cultuur die niet zo populair is. De VVD investeert in vergelijking met andere partijen minder in cultuur. Hoe staat u tegenover subsidie voor de kunsten?
Het is belangrijk dat cultuur in stand blijft, maar of subsidie daarvoor de beste weg is, moet per situatie worden bekeken. Soms is het nodig, maar vaak ook niet. Subsidie is niet neutraal. Er zit een insteek, een mening achter waarbij de ene cultuur beter wordt geacht dan de andere. Ik ben niet tegen subsidie, maar het moet geen automatisme worden waar mensen die het voor het zeggen hebben hun eigen smaak kunnen doorduwen.

Wanneer is het weggegooid geld?
Tja, als het niet leidt tot het bereiken van mensen. Je kunt wel roepen 'kunst voor de kunst', maar het gaat om gemeenschapsgeld. Het is zinnig als je het een zetje kan geven, waarna het op eigen benen kan staan. Subsidie kan geen levensader zijn.

Vorig jaar werd bekend dat De Staat een miljoen euro aan subsidie krijgt over een periode van vier jaar. Daar heeft u vast wel een mening over.
Ik heb nog nooit een biografie van een band gelezen waarin de defining moment was dat ze subsidie kregen. Ik vond het frappant, maar een ontvanger kun je niks verwijten. Zij willen mooie dingen maken en ik snap dat ze alle kansen aangrijpen om aan geld te komen. Ik benieuwd wat de subsidie gaat bijdragen aan de culturele ontwikkeling van Nederland, maar desondanks blijft De Staat een goede band.

Beeld door Bart Jansen