De ultieme gids om eens diep in de discografie van Mastodon te duiken

Drummer Brann Dailor en gitarist Bill Kelliher ontmoeten hun toekomstige bassist Troy Sanders en zanger Brent Hinds tijdens een concert in Atlanta. Ze doen een paar biertjes, ontdekken hun gezamenlijke liefde voor Thin Lizzy en beginnen een band. Twintig jaar later zitten ze bij labels als Warner Bros. en Reprise, wat ze een van de weinige metal-acts maakt die labelmaatjes zijn met Cher en Prince. Nu spelen ze wereldwijd uitverkochte shows, en zijn ze headliner bij alle grote metalfestivals. Daarnaast wonnen ze laatst nog een Grammy.

Als je het werk van Mastodon doorspit heb je ineens zeven albums en tientallen demo’s, EP’s en singles voor je liggen. Het feit dat het allemaal conceptuele albums of persoonlijke struggles van de band zijn, gaat je ook niet echt helpen. Omdat dit zo overweldigend kan zijn, zochten wij voor je uit waar je moet beginnen. Of je nou fan bent van rauwe sludge, technische progmetal of gewoon zonder gedoe wil headbangen, met deze gids kom je er wel.

Dit is makkelijk: begin gewoon bij het begin. Mastodons eerste plaat in 2002 was bijna pijnlijk rauw. Remission draait om het thema vuur en is het eerste werk in een reeks conceptalbums die allemaal gebaseerd zijn op de vier elementen. Zowel Remission als alle EP’s eromheen zitten vol vurige, laag-gestemde riffs en de groove waar de band zo bekend mee werd. Onder de duistere mist van de tracks liggen drums met een jazz-achtig tintje, complexe solo’s en bulderende baslijnen die de aarde doen schudden.

Mastodons progressieve hoogtepunt duurde zo’n vijf jaar. In deze periode gingen ze van agressieve sludge naar een meer experimentele kant van metal. Ze begonnen hun gitaren op verschillende manieren af te stemmen en speelden met tijdswisselingen. In deze periode brachten ze Leviathan, Blood Mountain en Crack the Skye uit, die vaak worden gezien als hun definitieve meesterwerken.

In 2004 brachten ze hun tweede conceptalbum uit, Leviathan. Deze keer draait het allemaal om het element water. Het is een muzikale vertelling van Herman Melville’s klassieker Moby Dick, en de tekst van elk nummer is dan ook gebaseerd op een deel van dat boek. Als je Moby Dick nog niet gelezen hebt, zet gewoon dit album op en je bent er zo doorheen. Hierop staan ook Mastodons eerste grote hits zoals Blood and Thunder en Iron Tusk. Leviathan wordt vaak geprezen als een van de grootste metal-albums allertijden.

Het is moeilijk om zo’n album te overtreffen, maar toch brachten ze een meer dan waardige opvolger uit in 2006: Blood Mountain. Voor dit album bedacht de band onder het concept aarde een geheel eigen verhaal. De hoofdpersoon is op zoek naar een kristallen schedel die de volgende stap in menselijk evolutie in gang zal brengen. Onderweg komt die persoon meerdere monsters tegen in vreemde gebieden, waar hij zich een weg door moet zien te banen.

Mastodons stilistische experimenten kwamen pas echt tot hun recht op Crack the Skye, een progressief meesterwerk. Dit is hun laatste album in de elementenreeks en vertelt over het element lucht. Hun vierde studioalbum kwam uit in 2009 en is een ode aan Brandon Dailors zus Skye, die zelfmoord pleegde op haar veertiende, toen Brandon zelf nog een tiener was. Dit album vertelt het verhaal van een persoon die compleet verlamd is en alleen kan bewegen door astrale projectie. Als hij tijdens een van zijn astrale sessies te dichtbij de zon komt, valt hij en komt hij terecht in het lichaam van Grigori Rasputin. Hypnotiserende tracks zoals The Czar en The Last Baron worden afgewisseld met meer opzwepende nummers zoals Oblivion en de titeltrack.

Voor het vijfde album ging Mastodon een totaal andere kant op. Waar ze eerst opvielen met grootse conceptuele albums, zijn ze met The Hunter wat meer ingetogen . Dit album is gemaakt om de broer van Brent Hinds te eren, die is overleden tijdens een jacht. Deze keer is er geen overkoepelend narratief dat alle nummers met elkaar verbind – voor deze plaat wilden ze gewoon rocken. Bij nummers zoals Black Tongue en Stargasm zijn er nog wel wat zwaardere riffs uit vroegere dagen te vinden, maar Curl of the Burl is veel lichter, bijna blues-achtig.

Bij hun zesde plaat Once More Round the Sun gaat Mastodon nog verder de radiorockkant op, compleet met meezingrefreinen en een videoclip met twerkende vrouwen. Toch zijn er ook nummers die meer passen bij hun eerdere, experimentele werk zoals Chimes of Midnight.

Met hun zevende studio album Emperor of the Sand maken ze de cirkel rond. Ze lijken met nummers als Andromeda en Scorpion Breath weer terug te gaan naar hun zwaardere en progressieve begin. Daarnaast zijn er meer toegankelijke nummers zoals Sultan’s Curse en Steambreather. Dit album is een metafoor voor leven met en doodgaan aan kanker, wat Bill Kelliher en Troy Sanders allebei met een naaste hebben meegemaakt.

Dus, je bent in de donkere put van Mastodon-albums gedoken en hebt daar weken – misschien wel maanden – geleefd. Nu kruip je er verward uit, knipperend met je ogen in het zonlicht en vraagt je af wat je verder moet met je leven. Geen zorgen! Er zijn nog wat metal- en indie-covers om, al is het maar voor even, de leegte te vullen. Emerald is een cover van een van Mastodons grootste invloeden: Thin Lizzy. Het kwam uit als bonustrack op hun album Remission. Daarnaast dropten ze ook nog covers van Metallica ( Orion), The Melvins ( The Bit), en ZZ Top ( Just Got Paid).

Hiernaast bundelden ze de krachten met Feist voor een coveruitwisseling. Mastodon covert haar track A Commotion, en Feist doet Mastodons Black Tongue van The Hunter. In hetzelfde jaar bracht Mastodon hun eigen versie van het nummer A Spoonful Weighs a Ton van The Flaming Lips uit. Genoeg materiaal om je voorlopig even zoet te houden.