We hebben alle oorlogsfilms die dit weekend op tv zijn voor je gerangschikt

Bevrijdingsdag en Dodenherdenking zijn geen dingen om geintjes over te maken. Sterker nog: we zouden deze dagen met z’n allen wel wat serieuzer mogen nemen dan we nu al doen. Dat we vrijheid – bijvoorbeeld de vrijheid om te zeggen dat de minister-president een klaploper is en de vrijheid om Duits te laten vallen na 3VWO – hebben is namelijk turbo sick en dat moeten we beslist vieren. En dat we onze doden herdenken is, naast het minste dat de mensen die hun leven gaven voor die vrijheden van ons verdienen, ook een goede herinnering aan het feit dat je soms moet vechten als anderen die vrijheden van je proberen af te pakken.

Deze serieuze noot terzijde zijn 4 en 5 mei natuurlijk vooral ook de dagen dat je als liefhebber van oorlogsfilms helemaal gebakken zit. Je kunt natuurlijk op elk ander moment een oorlogsfilm aanslingeren via de Netflixen en Amazon Primes van deze wereld, maar dat doe je niet, want oorlogsfilms kijk je rond Bevrijdingsdag. Je kunt in principe ook elke dag van het jaar een vrolijk versierde boom in je woonkamer zetten, maar dat doe je ook alleen met kerst. Dat heet traditie.

Omdat je waarschijnlijk geen zin hebt om álle oorlogsfilms die dit weekend op tv zijn te kijken – en dat kan ook helemaal niet, want er zijn er best veel tegelijk – hebben we ze voor je gerangschikt, van goed naar slecht.

Son of Saul – zaterdag, 22:35 uur, NPO 2

Er zijn verschillende manieren om de verschrikkingen van de Holocaust in beeld te brengen. Je hebt de Steven Spielberg-manier (uitzoomen en met het grotere plaatje de afschuwelijke omvang van de Jodenvervolging laten zien) en je hebt de manier van László Nemes in Son of Saul (inzoomen op één verhaal, om vanuit die persoonlijke blik te laten zien hoe fucked up Auschwitz was). De enorme schaal is natuurlijk een van de belangrijkste factoren van de Holocaust, maar door die persoonlijke blik komt de gruwel nog net wat harder binnen (zie ook het door Primo Levi geschreven ooggetuigenverslag uit Auschwitz Is dit een Mens). Daarom is Son of Saul misschien wel een betere film dan Schindler’s List.

Oorlogsgeheimen – zaterdag 15:30 uur, NPO 3

Er is iets grappigs aan de hand met Nederlandse films: vrijwel alle Nederlandse films zijn kut, maar dat geldt niet voor kinderfilms. De beste films van Nederlandse bodem zijn eigenlijk bedoeld voor kinderen ( Het Zakmes, Lang Leve de Koningin, Kauwboy). Dat geldt ook voor Oorlogsgeheimen. Deze film is spannend, zonder dat er allerlei gruwelijkheden aan te pas komen. Er zit een romance in waardoor je zin krijgt om verliefd te worden, en de makers zijn niet bang om grote vragen te stellen over goed en fout, zoals dat in een oorlog nou eenmaal moet.

Bijkomend voordeel: deze film is zaterdag om half vier op tv. Je had op zaterdagmiddag toch nog niets te doen, en de timing biedt je genoeg ruimte om na het zien van Oorlogsgeheimen naar de plaatselijke Dodenherdenking te gaan en daarna de vrijheid van de zaterdagavond te vieren.

Schindler’s List – zaterdag, 20:30 uur, SBS9

Het is moeilijk, zo niet onmogelijk, om iets cynisch of grappigs te zeggen over Schindler’s List. Het is goed dat deze film bestaat. De verschrikkingen van de Holocaust in beeld gebracht opdat wij niet vergeten dat het toentertijd echt een grove bende was. En je moet deze film absoluut een keer gezien hebben. Als je ‘m nog nooit gezien hebt: wow, really? Ga ‘m absoluut kijken. Als je ‘m al wel een keer gezien hebt en zin hebt om hem nog een keer te zien ben je gewoon een gekke masochist. Er is niets leuk aan deze film, maar dat was ook niet de bedoeling.

Süskind – zaterdag 00:50 uur, NPO 3

Süskind gaat over de held Walter Süskind, die eigenhandig een stuk of zeshonderd Joodse kinderen van deportatie behoedde. Maar tegelijk was hij ook een collaborateur. Dat is wel een chill uitgangspunt, want het zorgt ervoor dat dit niet zo’n film over het verzet in Nederland is waardoor je haast zou gaan denken dat we allemaal helden waren in de oorlog. Een genuanceerde film, met overigens matige dialogen. Het is maar waar je zin in hebt op zaterdag om tien voor één ’s nachts, maar als je dan toevallig voor je tv zit kan het totaal geen kwaad om deze film te gaan zien.

A Bridge too Far – vrijdag, 20:30 uur, RTL7

De kans dat je A Bridge too Far al eens hebt gezien is vrij groot. Waarschijnlijk heeft je vader je een keer gedwongen om deze film te kijken, omdat hij toen-ie zo oud was als jij nog een bijrolletje in deze film heeft gespeeld. Ik durf namelijk te stellen dat ongeveer de helft van alle Nederlandse vaders figurant is geweest in A Bridge too Far. De film (met onder andere Sean Connery en Michael Caine) over Operation Market Garden werd halverwege de jaren zeventig gedraaid in Nederland, en blijkbaar hadden alle jonge mannen in Nederland toen niks beters te doen dan soldaatje spelen in een film.

Om het plot hoef je deze film niet te zien, trouwens. Het is vooral heel veel vechten – dat hoort nou eenmaal bij oorlog – en ik zal vast vertellen hoe het afloopt: niet al te best. Bovendien duurt A Bridge too Far drie uur (vier met reclameblokken), dus als je verder nog plannen had voor je vrijdagavond, zou ik deze even laten schieten.

Inglourious Basterds – z aterdag 20:00 uur, Veronica

Eigenlijk is Inglourious Basterds helemaal geen oorlogsfilm. Oké, de film gaat over nazi’s en vooral over nazi’s doodmaken, en Hitler zit erin, dus je zou het een film over de Tweede Wereldoorlog kunnen noemen, maar eigenlijk is die oorlog alleen maar een decor voor nog maar eens een zieke geweldsfantasie van Quentin Tarantino. Christopher Waltz speelt een uitstekende nazi (hij kreeg voor die rol terecht een Oscar) maar die prestatie wordt perfect gebalanceerd door de bloedirritante, overdreven nazi-jager Aldo, gespeeld door Brad Pitt.

Zwartboek – zaterdag, 20:00 uur, RTL7

Kijk, in theorie is Zwartboek geen slechte film. Een goed verhaal, een goede productie en goede acteurs (al moet je maar net zin hebben in Carice en Halina). Maar je ontkomt er niet aan dat het een Nederlandse film is: acteurs die met overdreven toneelacademie-dictie scheldwoorden roepen, veel bloot en hijgerig gehuil. Qua setting kunnen twee films bijna niet verder uit elkaar staan dan Turks Fruit en Zwartboek, maar toch zijn deze films vrijwel identiek.

The Monuments Men – zaterdag 23:15 uur, Veronica

Deze film is een slechte, minder gewelddadige versie van Inglourious Basterds. In deze film strijden de Amerikaanse helden niet alleen tegen de nazi’s, maar ook tegen de Russen die er vandoor willen gaan met de kunstschatten die de nazi’s geroofd hebben. Het plot is even ongeloofwaardig als dat van Inglourious Basterds, alleen zou je om die laatste film eventueel nog kunnen lachen. Dat gaat je bij The Monuments Men waarschijnlijk niet lukken. Deze film is als een broodje kebab na het uitgaan. Laat op de avond en tijdens het consumeren denk je misschien dat het een lekkere snack is, maar aan het eind blijf je achter met een goor en onbevredigd gevoel.