Alles wat je naast een diploma overhoudt aan studeren

Geen zin om dit verhaal te lezen? Beluister dan hieronder de ingesproken versie.

Als je nu voor het eerst naar een hogeschool of universiteit gaat, heb je over drie of vier jaar misschien een diploma. Dit stuk papier, dat je aan het eind van je studieloopbaan door een oude man in je handen gedrukt krijgt, is waarschijnlijk het meest interessante en waardevolle dat je aan je opleiding over zult houden. Tijdens je studie gaan er een hoop nieuwe dingen in je leven opduiken – mensen, boeken, relaties en zo’n hoofdband met van die lichtgevende duivelshoorntjes bijvoorbeeld – allemaal onderdeel van een prachtige ontdekkingsreis. Zie het maar als een bloem (jij) die groeit in het stralende zonlicht (leren van welk soort bier je ontzettend aan de diarree raakt, bijvoorbeeld). Het leven zit altijd vol verrassingen, maar als je daar niet van houdt, vind je hier een handige lijst met alles wat je waarschijnlijk aan het studentenleven gaat overhouden.

Een groot deel van de tijd zit je natuurlijk gewoon The Office te kijken, of schrijf je essays waar je twee weken de tijd voor had in de laatste paar uurtjes voor de deadline – laten we zeggen dat je hier 75 procent van je tijd aan kwijt bent. Maar daarbuiten zul je waarschijnlijk ook wat seks hebben. De meeste seks zal ronduit slecht zijn, maar dat is oké: je zal dingen over jezelf leren, en over hoe je met andere mensen omgaat. Vreselijk handig, dat soort ontdekkingen. Maar wat ik je wil meegeven: laat je niet te veel meesleuren in het spannende idee dat je hebt bij wilde seks in een IKEA-twijfelaar. Hou de basics in je achterhoofd, bijvoorbeeld dat je een condoom moet gebruiken en regelmatig naar de GGD moet voor een soa-test. En als je dan een soa blijkt te hebben, wees dan geen lul en laat het even weten aan de mensen met wie je seks hebt gehad.

Ik kan je garanderen dat je ongeveer elke Kerst en elke verjaardag een kookboek krijgt met het woord “studenten” in de titel. Tantes en ooms denken blijkbaar ineens dat je je eigen persoonlijkheid volledig hebt ingeruild voor de identiteit van “student”. Je bent nu iemand die dringend instructies nodig heeft over hoe je een omelet bakt, dus je zult onvermijdelijk overspoeld worden met boeken met titels als “500 studentenmaaltijden” en “Het ultieme studentenkookboek”. Je zult er beleefd doorheen bladeren, knikken, en ze vervolgens voor ergens in een hoek flikkeren en er nooit meer naar omkijken. Stiekem weet je zelf ook wel dat je de komende jaren gewoon twee keer per week pasta pesto zult eten.

Nu ik dit schrijf, besef ik dat ik eigenlijk geen idee heb hoeveel studieschuld ik heb. Ik kan je niet vertellen hoeveel geld ik de Nederlandse overheid schuldig ben, gewoon omdat het bedrag te hoog is om echte betekenis voor me te hebben. Zie het zo: als een vriendin me een concertkaartje van vijftig euro voorschiet, begrijp ik hoeveel ze heeft uitgegeven en wat ik haar verschuldigd ben. Ik heb wel eens vijftig euro in m’n handen gehad; ik weet hoe zo’n briefje eruitziet.

Bij m’n studieschuld zit het anders. Ik kan me niet echt een voorstelling maken van de, ehm, oh, ongeveer 20.000 euro die ik straks helemaal moet terugbetalen. Ik weet niet eens wat 20.000 euro is. Een stukje van een huis? Een bruiloft? Ik heb werkelijk geen idee. De wijze raad die ik wél kan geven: studieschuld is onvermijdelijk, behalve als je veel geluk hebt (of uit een VVD-nest komt. Sorry). En misschien zul je het wel nooit terugbetalen. Als je eenmaal klaar bent met studeren, zul je er af en toe eens aan denken, bijvoorbeeld als je je bedenkt wat voor ontzettend gaaf jasje je had kunnen kopen als je niet de maandelijkse incasso’s van DUO had. Maar je studieschuld zal vooral sluimeren in je achterhoofd als een duister, pijnlijk onderdeel van de realiteit. Een beetje zoals het besef dat je ooit dood zult gaan. Ergens is het ook wel weer geruststellend.

Je kunt niet studeren zonder je af en toe te moeten verkleden, ben ik bang. Themafeesten zijn onvermijdelijk – als je niet wilt gaan, haalt iemand je wel over – en je outfit is elke keer weer slecht tot matig. Dat is eigenlijk ook het hele idee van studentenfeesten met een thema: de outfits zijn ondermaats. Ik weet het, je leest dit en zegt tegen jezelf: “Haha, ik ga me echt niet verkleden hoor! M’n reet! Ik ben volwassen en cool, dus waarom zou ik een raar pakkie aantrekken?”. Maar dan, boem: het is drie weken na je eerste college en je bent uitgenodigd voor een feest met als thema “foute fitness”. Je voelt je nog te ongemakkelijk om als enige niet verkleed te gaan. Beloof je dat je aan me zult denken als je een neon-legging van de Primark over je billen trekt en een lelijke zonnebril opzet?

Het leuke is dat je waarschijnlijk honderden nieuwe mensen gaat tegenkomen in je studententijd – in collegezalen, op de gangen en daarbuiten – maar waarschijnlijk zullen er maar een stuk of vier zijn waar je écht over te spreken bent. Deze mensen zullen onderdeel worden van je dagelijks leven: misschien worden ze wel je huisgenoten, of gewoon je beste vrienden. Je zult even met ze praten als je ze tegenkomt op straat, of soms zul je zelfs een biertje met ze gaan drinken en je vervolgens best vermaken. En één van deze mensen zal toevallig de rijkste persoon zijn die je ooit hebt ontmoet. Zo iemand die geen huur hoeft te betalen omdat zijn ouders al een luxe optrekje voor hem hebben gekocht; iemand die elke dag bij Bagels & Beans luncht zonder te klagen over een lege bankrekening, of zijn zomers doorbrengt in verre landen in plaats van op de bank bij zijn moeder. Als je ooit een rijk iemand gaat ontmoeten, is dat waarschijnlijk in je studententijd. Probeer een goed contact te onderhouden met deze persoon, want over een paar jaar mag je misschien naar zijn of haar onbeschoft luxe bruiloft.

“De dood van de auteur” kun je inmiddels wel dromen. Maar wat gemeentebelastingen ongeveer zijn, hoe je ze betaalt en waarvoor ze worden gebruikt? Ho maar.

Flash-forward naar twee jaar en tien maanden vanaf nu. De zon schijnt en je gezicht doet pijn van het glimlachen. Je staat voor het collegegebouw in een outfit die eigenlijk iets te warm is, maar dat vind je niet erg, want het is een prachtige dag en de mensen van wie je houdt staan om je heen: ze zijn allemaal gekomen om je te feliciteren met je prestaties. Het is je diploma-uitreiking, gekkie.

En terwijl je bij de uitreikingsceremonie zit met je vrienden – je echte, goede vrienden – bekruipt je een nogal overweldigende gedachte. Je denkt aan de laatste paar jaar en hoe veel je met je vrienden hebt meegemaakt. Het is gek en een beetje verdrietig dat je nu al afscheid van ze moet nemen. God, ja, wat is de tijd gevlogen. Fijn wel dat je nu alle tijd hebt om de wereld te gaan verkennen. Er is zoveel dat je nu kunt doen met je diploma, en alles wat je hebt geleerd. Je weet alleen nog niet zo goed wat. Moet je een master gaan doen? Verhuizen naar… Amsterdam? Wat doen afgestudeerde mensen eigenlijk? Wat doen mensen überhaupt? Wat doet iedereen met z’n leven? Is het niet allemaal zinloos???

Veel succes!