Lyzza ziet zichzelf als een nerdje met een koptelefoon

Dit artikel verscheen in de VICE Festival Guide die in mei uitkwam. Als kind maakte Lyzza al de afspeellijsten voor in de auto als ze op reis ging met haar ouders. Nu is ze 19, heeft ze een eigen EP uit en draait ze op de grootste festivals van Nederland, waaronder Appelsap, Down The Rabbit Hole en Lowlands. Ze gaat dus hartstikke lekker in de muziek­industrie, een wereldje waar ze tegelijkertijd ook regel­matig op haat, vooral als het gaat om de rol van vrouwen. “Uitspraken als ‘we kijken naar kwaliteit in plaats van gender’ zijn echt bullshit.”

Noisey: Hé Lyzza! Wat is jouw beste festivalherinnering?
Lyzza: Vorig jaar draaiden er veel vrienden van me op Creepy Teepee, een Tsjechisch festival. Het was in een oud kasteel en ­vanuit de kelder keek je uit op een vallei met een waterval. Een Zwitserse dj zou het festival afsluiten, maar het gerucht ging dat hij een maand ervoor een meisje had ­aangerand en dat een technoduo uit ­dezelfde stad hem het ziekenhuis in had geslagen. Er was in elk geval geen afsluiter meer, dus het festival vroeg of ik zijn plek kon innemen. Dat was mijn beste festival­ervaring ooit.

En dit jaar sta je op Lowlands.

Ja, dat is wel echt een droom. Ik sta op zaterdag om 12 uur ’s avonds in de X-Ray. Precies het moment waarop iedereen samen­komt en de pil in begint te slaan. Het idee dat mensen op mijn muziek nieuwe herinneringen kunnen maken, vind ik gestoord. Als vijftienjarige was ik ook op Lowlands en het feit dat ik er drie jaar later zelf sta, is fucking weird.

Ook een beetje eng misschien?
Ja! Ik zie mensen als SOPHIE, Arca, FKA Twigs en Björk echt als mijn voorbeelden. Het zijn artiesten met een eigen sound en esthetiek. Door op die grote festivals te spelen ben ik een stapje dichter bij wat zij bereikt hebben, maar ik besef ook dat ik helemaal geen Arca ben, en dat is eng. Wat ik maak is moeilijker dan mainstream muziek, dus ik moet eerst het publiek overhalen. Ik ben nieuw en heb nog niet echt een loyale following. Daarbij zie ik mezelf een beetje als een nerdje met een koptelefoon, terwijl bijvoorbeeld FKA Twigs een vrouw is met extreem veel ­podium presence.

Durf je het podium wel op te klimmen?
Ja, zeker. Als kind was ik best verlegen en ik werd een tijdje gepest. Op de middelbare school werd ik enorm buitengesloten, ­samen met mijn beste vriendin. Toen we begonnen te experimenteren met onze kleding, dachten ze: wie de fuck zijn jullie en wat de fuck zijn jullie aan het doen? Ook mocht ik nooit bij vriendinnen slapen, of uitgaan, omdat ik diabetes heb. Op het podium vallen al die dingen weg – het is mijn moment en ik mag kiezen hoe ik ­mezelf presenteer. Ik vind het fantastisch om dan extravagante kleren te dragen en een groene pruik op te zetten.

Op social media uit je geregeld je ­frustratie over hoe vrouwen behandeld worden in de muziekwereld. Ik vind het als journalist altijd moeilijk om ­vrouwelijke artiesten te vragen naar hun vrouwelijkheid.
Ik vind het sowieso belangrijk om hierover te discussiëren, maar je schiet je doel voorbij als je alleen maar over iemands geslacht wil praten. Ik ben een artiest, en ook een vrouw. Praat met me over beide zaken, niet alleen over dat ik een vrouw ben. Ik vind het wel fucking belangrijk om te ­praten over het feit dat vrouwen te weinig gerepresenteerd worden in de muziek­industrie, en dat er meer moeite gedaan moet worden om meer vrouwen te boeken. Uitspraken als ‘we kijken naar kwaliteit in plaats van naar gender’ zijn echt bullshit. Als je denkt dat meer vrouwen gelijkstaat aan minder kwaliteit, ben je onderdeel van het probleem. Ik vind het pro­blematisch dat zoveel mensen een feest ­organiseren en dan enkel artiesten vanuit hun eigen ­kleine bubbel boeken, waardoor veel ­artiesten niet vertegenwoordigd worden.

Hoe komt dat, denk je?
Programmeurs – voornamelijk mannen – hebben een bepaalde verantwoordelijkheid. Ze moeten beter om zich heen kijken om te zien welke acts nieuw en spannend zijn. Je moet uit je bubbel treden, anders ga je nooit in andere kaders denken. Als je zwart bent, en vrouw, heb je vaak moeten bedenken hoe andere mensen de wereld zien, en heb je dus vaak uit je bubbel moeten treden. Als je altijd privileges hebt gehad, heb je dat veel minder hoeven doen.

Minder mannen, meer vrouwen dus?
Welnee! Media denken vaak in dualiteit. Als ik zeg dat we meer vrouwen moeten boeken, denken mensen dat ik daarom minder mannen geboekt wil zien worden. Maar we kunnen perfect als mannen en vrouwen naast elkaar muziek maken ­zonder elkaar in de weg te lopen.

Wat vind je ervan dat organisaties ervoor kiezen bewust enkel vrouwelijke acts te boeken, zoals Boiler Room dit jaar deed in Amsterdam?
Dat vind ik goed! Al duizenden jaren ­hebben mannen een leidende positie over vrouwen, en ook in de muziekwereld domineren mannen de scene. Als ­programmeur moet je daarom eerst bewust vrouwen neerzetten op een podium, zodat mensen tenminste weten dat er vrouwelijke dj’s zijn. Uiteindelijk hoop ik dat festivals en feestjes automatisch meer vrouwen boeken, zonder bewust op het geslacht te letten.

Denk je niet dat het probleem wat dieper gaat dan boekers die niet genoeg vrouwen representeren?
Ja, er zijn gewoon te weinig rolmodellen. Als er meer vrouwen geboekt worden, gaat er meer geld richting hardwerkende ­vrouwen, is er meer diversiteit en zijn er meer voorbeelden voor jonge meisjes. Als je als kind een vrouw op het podium ziet, kan je dat vet vinden, waardoor je sneller zelf muziek wil maken. Veel vrouwen houden van Beyoncé, want ze is een soort bevestiging dat vrouwen het ook gewoon kunnen. Voor jongens is dat veel ­logischer. Waarom denk je dat er opeens zo veel SoundCloud-rappers zijn die samen met hun matties muziek en video’s maken? Omdat zij veel meer voorbeelden hebben!

Er wordt ook vaak gezegd dat je niet te veel moet klagen en gewoon blij moet zijn met hoe het is.
Ja, dat is heel Nederlands. Veel mensen zeggen: het is allemaal niet zo slecht, want we leven niet in Amerika en er is hier geen Trump. Ik denk dan: yo, racisme is niet iets wat je op een weegschaal kan leggen. Het ene racisme is niet minder erg dan het andere. Het is allemaal racisme. Wil je liever overreden worden door een auto of opgegeten worden door een alligator? Het doet allebei pijn.

Voel je wel dat het beter wordt?
Ik praat best vaak over hoe alles moet veranderen, maar natuurlijk zie ik dat het beter wordt. Ik zeg dat niet te veel, want ik wil niet dat mensen comfortabel worden en denken dat we er al zijn. Het feit dat ik dit jaar op Appelsap sta, terwijl er vroeger amper vrouwelijke dj’s werden geboekt, is absoluut nog geen teken dat alles oké is. Het gaat goed met mij, maar er zijn nog duizenden andere vrouwelijke dj’s die fucking vet zijn en een podium verdienen.

Knal vol gas het festivalseizoen in met VICE. Lees deze zomer alles over festivals op festivals.vice.com.

Volg Noisey op Facebook, Instagram en Twitter.