De makkelijkste manier om het Amazoneregenwoud te helpen is minder vlees eten

De wereld staat in de fik, of in elk geval: een flink deel van het Amazoneregenwoud. De bosbranden zijn zo uit de hand gelopen dat de deelstaat Amazonas eerder deze maand de noodtoestand heeft uitgeroepen. Dit alles is voor een groot deel aan de mensheid te wijten, en om precies te zijn aan het feit dat we met z’n allen steeds meer vlees eten.

De bosbranden worden voornamelijk veroorzaakt doordat boeren meer ruimte nodig hebben voor veeteelt – een sterk groeiende industrie in Brazilië en de rest van het continent – en daarom stukken bos platbranden. “Deze branden breiden zich vervolgens vaak uit naar omliggende bossen, waar veel droogte heerst,” vertelt Cameron Ellis van de Rainforest Foundation.

Uit gegevens van het Instituut van Milieuonderzoek in de Amazone (IPAM) blijkt dat in de tien gemeenten in de Amazone waar het afgelopen jaar de meeste branden plaatsvonden, ook de meeste ontbossing was. En hoewel (zowel legale als illegale) houtkap ook een rol speelt in de ontbossingen in het Amazoneregenwoud, is veeteelt verreweg de voornaamste oorzaak. Volgens de Wereldbank gaat het bij 80 procent van de geteisterde stukken land om gebieden die voor veeteelt zijn bedoeld.

Satellietbeelden van Rondônia in West-Brazilië, dat ontbost is voor agricultuur en veeteelt. De foto links komt uit 2002, de foto rechts uit 2012 (beeld: Nasa)

Dat is nog niet alles. Ook soja speelt volgens het Wereld Natuur Fonds een rol in de bosbranden, en 80 procent van de wereldwijde sojaproductie is bedoeld als veevoer. Hoewel soja zelf een stuk minder grote impact heeft op het vuur dan de veeteelt, vormt het daar wel de voedingsbodem voor.

Nadat grondgebieden voor vee zijn gebruikt, worden ze uiteindelijk vaak in gebruik genomen voor sojaplantages. Deze overdracht vindt plaats omdat soja de grondprijzen in deze regio flink heeft opgedreven, waardoor veeboeren hun percelen voor hogere prijzen weer doorverkopen aan sojaproducenten. Daarmee kunnen ze hun vee weer uitbreiden en naar grotere percelen trekken, in nieuwe gebieden die ook weer ontbost moeten worden. En zo wordt het probleem steeds groter en groter.

Dit alles doet iedereen uiteindelijk om aan de wereldwijde vraag naar vlees te kunnen voldoen, die wordt veroorzaakt door de stijgende wereldbevolking en toegenomen welvaart in ontwikkelingslanden. Hierdoor blijven veehouderijen en sojaplantages vastzitten in een vicieuze cirkel waarin ze van elkaar afhankelijk blijven om te kunnen groeien.

Het helpt niet mee dat de Braziliaanse regering meer waarde lijkt te hechten aan economische ontwikkeling dan aan natuurbehoud, waardoor de veeboeren worden aangemoedigd om hun grondgebieden juist uit te breiden. Desondanks is 80 procent van de ontbossing in de Amazone illegaal.

Er zijn weinig regio’s in de wereld met meer veebedrijven dan het Amazonegebied, en dat lijkt alleen maar meer het geval te worden. De veestapel van Brazilië is van 1996 tot 2016 gestegen van 158 miljoen naar 219 miljoen dieren, waarmee het ’s werelds grootste exporteur is geworden op het gebied van rundvlees en pluimvee.

Afgelopen jaar exporteerde Brazilië 1,6 miljoen ton rundvlees, schreef Reuters, wat de grootste hoeveelheid in de geschiedenis is. Dit jaar zal dat getal waarschijnlijk op 1,8 miljoen ton liggen, met China als voornaamste bestemming. Andere belangrijke importeurs zijn Hongkong, Egypte, Rusland en Europa.

Ellis vertelt dat er nu minder regen valt omdat er ook minder stukken bos zijn. Als de cyclus van ontbossing zo door blijft gaan, zit het er dik in “dat het over een tijd geen regenwoud meer is, maar een savanne”, zegt hij.

De meest praktische manier om hier wat aan te doen? Minder vaak vlees eten. Of gewoon helemaal geen vlees. Zo simpel is het.