De première van Anne+ was een viering van de Nederlandse queer community

Als het gaat om gelijkheid voor de lhbti-gemeenschap ziet Nederland zich graag als enorm vooruitstrevend: we waren immers de allereersten met huwelijk voor iedereen. Maar tegelijkertijd wordt de laatste tijd pijnlijk duidelijk dat er nog een heleboel te winnen valt. Genderdiversen stuiten op tegenstand bij het veranderen van hun gender op het paspoort, zorg voor de transgroep laat nog te wensen over en veiligheid is zelfs weer meer een probleem geworden. Lhbti-mensen voelen zich nog altijd over het hoofd gezien in Nederland. En dat is vervelend, want zichtbaarheid is nodig om mee te kunnen doen in een samenleving die nog altijd ietwat heteronormatief is. 

Des te heerlijker was het voor mij om me weer eens een avondje flink onder te dompelen in de queer scene: ik ging naar de première van de film van Anne+, de serie die drie jaar geleden op YouTube begon als baanbrekende show vol lesbische content, en waarbij beetje bij beetje alle uithoeken van de queer gemeenschap in het verhaal werden opgenomen. Ikzelf moest bij seizoen twee een traantje wegpinken bij een scène waarin een trans persoon hormonen gebruikt. Niet eerder voelde ik me zo in beeld gebracht. De trailer voor de film liet zien waar ik op hoopte: nog meer zichtbaarheid voor nog meer kanten van het queer-zijn. Zo speelt Thorn de Vries een non-binair hoofdpersonage, staan dragkings in volle glorie op de planken en wordt polyamorie tussen twee van de hoofdpersonages breed uitgemeten.

Het is nog rustig als ik samen met de fotograaf aankom bij de ingang van Eye. De kaartjescheckers zitten nog gemoedelijk hun bordje pasta en frietjes naar binnen te werken. “Sorry hoor, het is nog vroeg.” Ik krijg een smoelenboek in mijn handen gedrukt en PR-manager Marleen begeleidt ons naar de rode loper. Ik probeer daar zo vorstelijk mogelijk overheen te lopen, met een glaasje prosecco in mijn hand. Het belooft nu al een pracht van een avond te worden. 

Het duurt even, maar dan begint er langzaam een kleurrijke stoet op gang te komen. Iedereen lijkt voor deze avond z’n mooiste en gayste outfit aan te hebben getrokken. De glitters vliegen me om de oren, het is net of ik op een Pridemarch ben. Ook Kat en Eli, allebei drag artiest, zien er prachtig uit. Ze vertellen dat ze aan de film hebben bijgedragen door de drag make-up te verzorgen, en dat Eli ook een klein rolletje speelt. Als ik vraag wat Anne+ voor hen betekend heeft, begint Kat te stralen. “Tijdens de pandemie heb ik alles in een keer naar binnen gezogen. Het was mijn manier om me toch even in de gemeenschap te wanen.” 

Voor Eli was Anne+ een manier om de band met diens moeder bij te schaven: “Samen gezellig op de bank, en dan Anne+ kijken.” Eli en Kat vinden beiden dat Anne+ meer is dan een serie of een film. “Het is voor en door de community op poten gezet. De set is net zo queervriendelijk als de film. Practice what you preach is belangrijk hier.”

Ondertussen zie ik Nanoah langsstruinen met diens partner, strak in het pak en een potje glitter over hun hoofd uitgestrooid. Nanoah heeft Anne+ vanaf het allereerste moment meegemaakt. “Jaren geleden al stond het concept voor Anne+ op Facebook. Toen was het alleen nog maar een idee, maar toen ik het las wist ik meteen: dit moet ik gaan volgen.” Voor Nanoah is Anne+ representatie, Thorn, en nog veel meer dan dat. “Anne+ is de Nederlandse manier om uit de kast te komen zonder het uit de kast komen. Als je iemand vraagt: hey, kijk jij Anne+? Dan bedoel je eigenlijk: hey, ben je ook queer?” 

Naast ons doet hoofdrolspeler Hanna van Vliet op verzoek leuk voor een camera. Met de microfoon in de hand draait ze haar rug naar het beeld, springt een halve cirkel om en staart middenin de lens: “Welkom bij de première van Anne+!” Als ik haar vraag wat de serie haar heeft gebracht, schudt ze bijna ongelovig haar hoofd. “Voor mij als mens is Anne+ zo’n belangrijk deel van mijn zelf-acceptatie geweest. Ik heb door de series en de film nu geleerd om mijn queerness nog meer te omarmen.” Deze acceptatie is letterlijk van haar af te lezen; op iedere vierkante centimeter van haar tracksuit staat ‘QUEER’ in hoofdletters geschreven.

“Ik ben ondertussen het hele lhbti- alfabet wel afgegaan, en Anne+ is voor iedere letter wel representatief geweest,” vertelt Loena wanneer ze langs ons komt lopen. Ook Loena heeft een rolletje in de film gekregen. “Het is noodzakelijk om deze herkenning ook voor onze gemeenschap te hebben. Als ik Anne+ in mijn jeugd al had gezien, had ik mezelf denk ik sneller ontwikkeld.”

Dan is het tijd om de zaal in te gaan. De film bouwt voort op waar de serie was geëindigd; Anne’s liefje Sara krijgt te horen dat ze naar Montreal moet verhuizen voor werk, en Anne besluit met haar mee te gaan. Om alles thuis goed af te sluiten blijft ze nog een aantal maanden langer in Amsterdam voor ze achter Sara aan vliegt; in deze tijd moet haar boek afgeschreven worden en al haar spullen geregeld. De film brengt deze maanden alleen in Amsterdam in beeld: Annes worsteling met haar boek na een minder enthousiaste reactie van haar uitgever; haar onzekerheid over de polyamoreuze relatie die ze met haar vriendin is aangegaan; haar ontmoeting met de non-binaire Lou waar ze een kortstondige relatie mee begint en die haar de Amsterdamse dragscene leert kennen.

De film brengt een interessante tweestrijd in mij los. Anne+ wordt door trouwe queer fans (inclusief mijzelf) bestempeld als iets wat voor onze gemeenschap wordt gemaakt. En dat is ook te zien in de film: Zo is er de prachtige close-up van Lou’s post-op borstkas in een seksscène met Anne, waarbij Thorn een duidelijke trots voor de littekens uitdraagt. Emotioneel werd ik van de woorden die Thorn uitspreekt wanneer die diens shirt uittrekt en Anne ziet kijken: “mooi hè.” Want het is prachtig om dat op het grote doek te zien, hoe iemand diens lichaam weer kan reclaimen na jaren van dysforie en daar trots op is. Maar tegelijkertijd is Anne+ ook bedoeld om een breed publiek aan te spreken, en op die manier de buitenwereld bekend te maken met de queer community. Een soort educatieve functie, dus. En op sommige momenten lijkt dat de overhand te krijgen, zeker wanneer het gaat over Lou’s voornaamwoorden. Van de circa vijfmaal dat diens voornaamwoorden worden uitgesproken in de film, komt het overgrote deel voort uit een eerdere misgendering door een personage die daarna wordt verbeterd. Soms voelt dat logisch: bijvoorbeeld wanneer Anne Lou voor het eerst ontmoet en er door iemand anders op wordt gewezen dat Lou aangesproken wil worden met die en diens. Minder logisch is het dat Annes vriendengroep Lou misgendert nadat ze een hele middag samen hebben opgetrokken: hier had de film juist kunnen laten zien dat die voornaamwoorden echt zo moeilijk niet zijn.

Maar wat me aan het eind van de premièreavond vooral duidelijk wordt, is hoe belangrijk Anne+ is voor een hele niet-heteronormatieve generatie queer mensen in Nederland en Amsterdam in het bijzonder. Het is zichtbaarheid, vrijheid, acceptatie en veel liefde. Deze avond voelde als een viering van de Nederlandse queer gemeenschap.