Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan een verpleegster

In pornofilms en boeketreeksromans spelen verpleegsters vaak een glansrol, maar in het echt wordt hun werk vaak onderschat en onderbetaald. En eigenlijk is geen bedrag hoog genoeg om te compenseren voor alle dingen ze doen – ze zorgen ervoor dat mensen in leven blijven, en hun werk is even stressvol als het smerig is.

"Ik ben blij wanneer mensen snappen dat ik veel meer doe dan alleen de billen van vreemden afvegen," zegt de 22-jarige verpleegster Jana uit Nedersaksen. Ze werkt pas een half jaar als verpleegster in een Duits ziekenhuis, maar vertelt dat ze nu al het gevoel heeft dat ze nooit genoeg tijd heeft voor haar patiënten, omdat het er gewoon te veel zijn.

Ik stelde Jana alle vragen die ik altijd al wilde stellen aan een verpleegster.

VICE: Vieze teennagels, etterende wonden, kots…wat vind je het smerigst aan je werk?
Jana: Er zijn twee dingen waar ik echt moeite mee heb – penissen wassen en vingernagels schoonmaken. Ik ben dan wel verpleegster, maar ik ben ook gewoon een mens. Als je een penis wast, moet je eerst de voorhuid terugtrekken. Soms gaat dat echt moeizaam. Dan hebben patiënten zich wekenlang niet gewassen en zit er allemaal smurrie onder. Van die geur word ik soms echt misselijk.

Ik heb hetzelfde met vuil onder vingernagels weg peuteren – daar kan echt van alles onder zitten. Een collega van me werd een keer zo onpasselijk dat ze kotste in de prullenbak, maar dat is mij gelukkig nog nooit gebeurd.

Krijgen je mannelijke patiënten weleens een stijve wanneer jij ze wast?
Tuurlijk, dat gebeurt. Maar het is een soort reflex; mensen kunnen er niks aan doen. Ik vind het niet zo erg – en het maakt het in ieder geval makkelijker om de penis te wassen. Een tijdje terug kwam ik een kamer binnen met een dienblad met eten, en toen lag de patiënt met zichzelf te spelen. Hij hield ook niet op toen ik binnenkwam – maar hij was geestelijk ook niet helemaal in orde. En mannelijke patiënten maken ook vaak vunzige grappen. Of ik heb patiënten die zichzelf prima kunnen wassen, maar dan zeggen: "Doe jij het maar, jij kan dat beter." Dan voel ik me behoorlijk ongemakkelijk.

Hoe vaak doe je dingen die een arts eigenlijk moet doen?
Dat gebeurt elke dag – bloed afnemen, het aanleggen van intraveneuze katheters, een infuus inbrengen. Veel dokters schuiven hun werk op ons af, en daar kan ik me echt aan storen. Je hebt vaak een heel strikte hiërarchie in ziekenhuizen. Sommige dokters genieten er echt van duidelijk te laten merken dat zij de dokter zijn en jij maar een verpleegster. Een van de artsen noemde me zelfs een keertje "maeuschen" ('muisje'). Ik laat niet over me heenlopen – ik heb er toen gelijk iets van gezegd. Maar sommige verpleegsters accepteren dat soort dingen gewoon.

Als jij naar het ziekenhuis moet, ga je dan naar het ziekenhuis waar je werkt?
Absoluut niet. Ik weet hoe het eraan toegaat daar en ik weet hoe de tijds- en werkdruk het soms moeilijk maken voor het personeel om adequate zorg te leveren. En ik zou me niet op m'n gemak voelen als ik werd geopereerd door mensen die ik ken. Ik weet hoe sommige artsen en verpleegsters over patiënten praten als ze onder zeil zijn.

Wat zeggen ze dan over patiënten die buiten bewustzijn zijn? Maken ze grappen over de grootte van hun geslachtsdeel of zoiets?
Tuurlijk, dat gebeurt wel. En niet alleen rond de operatietafel – ook gewoon achter gesloten deuren. Maar ik denk dat je ook wel een gevoel voor humor nodig hebt als je dit werk wil volhouden. Ik bedoel, het is bijvoorbeeld verschrikkelijk om mensen te zien die dementie hebben. Maar het kan ergens ook heel grappig zijn als iemand elke drie minuten tegen je zegt dat ze bang zijn dat ze de bus gaan missen. Soms moet je er maar gewoon om lachen. Maar je moet ook absoluut mensen met respect behandelen. Iemand met dementie snapt misschien niet meer wat er allemaal gebeurt, maar ze hebben nog steeds het recht om als een mens behandeld te worden.

Heb je weleens pillen gestolen?
Nee, dat zou verkeerd zijn, en is volgens mij ook vrijwel onmogelijk. Het is altijd druk in de opslagruimte, en het sterkere spul zit achter slot en grendel. Maar één verpleegster heeft de sleutel van die opslag, en als je er dingen als opiaten of morfine uithaalt, dan moet je dat documenteren.

Was je altijd je handen voor of nadat je bij een patiënt bent geweest?
We hebben een bepaalde standaard voor hygiëne in het ziekenhuis. Die standaard is heel hoog, en niet iedereen houdt zich eraan om eerlijk te zijn. Maar zolang je niet onsteriel bent is het niet zo erg. Die standaard is eigenlijk gewoon een theorie, en in de praktijk kan je daar door de tijdsdruk niet altijd aan voldoen. Het wordt pas echt een probleem als je bijvoorbeeld niet genoeg tijd zou hebben om een wond goed schoon te maken. Ik zorg er gewoon voor dat ik voor iedereen voldoende de tijd neem – zelfs als ik die niet altijd heb.

Worden patiënten weleens verliefd op je?
Verliefd is een groot woord, maar ik heb wel een paar telefoonnummers gekregen. Maar misschien hadden ze het eerst ook wel bij een paar anderen geprobeerd, of verveelden ze zich gewoon. Ik heb nooit iets gehad met een patiënt, maar tot nu toe vond ik ook niemand echt aantrekkelijk.

En vragen mannen buiten het ziekenhuis om je weleens om je uniform aan te trekken of zoiets?
Ik heb nog nooit een man ontmoet die op die manier reageerde toen hij erachter kwam dat ik verpleegster ben. Tuurlijk hebben mannen in de kroeg me weleens gevraagd om "doktertje" met ze te spelen, of gezegd dat ze pijn in hun kruis hadden en of ik misschien even kon kijken of alles in orde was? Maar kom op, ik heb echt geen trek in dat soort gasten.

Heb je veel mensen zien sterven?
Ik heb zes mensen zien sterven. De ergste keer was de eerste keer dat ik iemand zag sterven – toen ik de kamer binnenkwam realiseerde ik me gelijk dat ze moeite had met ademhalen. Wanneer patiënten sterven, vullen hun longen zich vaak met vocht en maken ze een soort rochelend geluid. Ze was al bijna gestikt toen ik binnenkwam. Morfine hielp haar wel ontspannen en makkelijker ademen, maar het was al te laat. Ik zal dat geluid nooit vergeten.

Er sterft elke week wel iemand in het ziekenhuis – vaak als ik 's ochtends binnenkom krijg ik te horen dat een patiënt gestorven is of naar een hospice is gestuurd. Ik zou niet zeggen dat ik gewend ben geraakt aan de dood, maar ik denk wel dat ik ermee heb leren omgaan.

Dit artikel verscheen eerder op VICE Duitsland.