Boef is onkwetsbaar en dat is verschrikkelijk ongemakkelijk

Tot gisteren dacht ik dat mijn jaar slecht begon. Met oud en nieuw te veel gedronken terwijl ik eigenlijk griep had, op de fiets gestapt met een nat shirt omdat ik te laat m’n kleding aan het wasrek had gehangen, een onrijpe banaan gegeten als ontbijt. Gelukkig biedt het internet troost, want daar zijn altijd mensen die slechter gaan dan ik. Deze keer hoefde ik niet eens actief op zoek, want mijn god, wat gaat Boef slecht z’n jaar in.

De feiten: Boef kreeg na een lekke band een lift van een aantal vrouwen, die hij later in een filmpje uitscheldt voor kech. Vervolgens noemt hij alle dames die tot laat in de club staan ook een kech. Hij vertelt dat je eigenlijk alleen een vrouw bent als je rustig op de bank zit te studeren en braaf doet wat je ouders je vertellen. Omdat hier ophef over ontstond – en vermoedelijk omdat Ali B hem ‘bro wat doe je?!?!!’ whatsappte – besloot hij de boel te sussen met de slechtste excuses sinds… ooit, waarschijnlijk (Camiel Eurlings, ik zie jou wel degelijk).

Hij begint zijn excuusbericht letterlijk met de woorden: “Namens alle ophef van de afgelopen dagen,” waarmee hij automatisch de rest van zijn boodschap – die volledig bestaat uit onsamenhangend gewauwel zonder greintje gemeende zelfreflectie – diskwalificeert. Als niemand over zijn uitspraken was gevallen, had hij waarschijnlijk niets van zich laten horen en was er geen vuiltje aan de lucht geweest. Als er in de online wereld niemand reageert bestaat een probleem namelijk niet. En als een probleem niet bestaat, hoef je je ook niet te verantwoorden.

Iedereen die deze excuses (en de excuses bij RTL Boulevard) bekijkt, prikt er moeiteloos doorheen. De woorden hebben geen waarde, het is slechts een formaliteit die handig – niet eens noodzakelijk – is om het bedrijf Boef draaiende te houden. Want dat bedrijf lijkt wel een onstuitbare multinational die toch wel producten blijft verkopen, al zijn de arbeidsomstandigheden van hun werknemers nog zo slecht.

Deze onkwetsbaarheid is uitgebreid de hemel in geprezen, en ik loop voorop in die polonaise. Het is extreem dope en bewonderenswaardig om een jongen als Boef in korte tijd te zien opklimmen tot waar hij nu staat. Zeker als je bedenkt dat het pas anderhalf jaar geleden is dat tevergeefs geprobeerd werd hem te fileren aan een tafel met doorgewinterde journalisten en de toenmalige minister van Defensie. Wat er daarna gebeurde is bekend: hij ‘verbeterde’ zichzelf met hulp van Ali B, bracht een succesvol album uit en was de lieveling in commerciële televisieprogramma’s. Natuurlijk heeft hij hulp gehad op de achtergrond, maar de basis heeft hij helemaal alleen gelegd. En dat verdient alle lof van de wereld.

Maar de keerzijde van dit ongelofelijke, onafhankelijke succes wordt pijnlijk blootgelegd door vrouwonvriendelijke, slutshamende dickmoves als de filmpjes die hij rond oud en nieuw maakte. Ik had er tot nu toe nooit zo over nagedacht, maar een van de pijnpunten ligt hier: hoeveel traditionele media hem nu ook bespreken, uiteindelijk gaat het hem waarschijnlijk niet schaden. Er zullen her en der best discotheken zijn die hem liever niet meer boeken, maar dat zal naar verwachting geen krater in zijn inkomsten slaan – toch waar hij het uiteindelijk voor doet.

Hij zal makkelijk overeind blijven omdat hij zulke instanties nooit nodig heeft gehad om te komen waar hij nu is. Als een aantal opiniemakers hem afschrijft bij Jinek kan hij er om lachen, en als Mattie Valk besluit zijn muziek niet meer te draaien, moet Boef waarschijnlijk eerst Googlen wie hij is. Hij helpt media aan meer kijkers, luisteraars en lezers. Wat hij ervoor terugkrijgt is mooi meegenomen, maar slechts bijzaak.

Want de successen die hij behaalt komen niet door interviews in NRC of het Jeugdjournaal, die komen door de kwaliteit van zijn muziek en de enorme aanhang die hij helemaal zelfstandig – mede dankzij zijn vlogs, waarin hij bij vlagen ook problematisch gedrag vertoonde – heeft vergaard. Die fans kijken heus niet raar op van zulke filmpjes, terwijl juist zij de enigen zijn die hem iets kunnen maken, door te besluiten zijn muziek niet meer te streamen of geen kaartjes te kopen voor zijn shows. Maar let’s face it: dit gaat in geen honderd jaar gebeuren, en zeker niet omdat ik het hier afkeur. Het boeit ze geen fuck, en dat is – heel moralistisch gezien – problematischer dan wat hij zegt.

Maar wat nu? Dit gewoon accepteren? Wat Boef over vrouwen zegt is naar, middeleeuws en extreem misogyn, zeker als zulke karakterloze excuses het enige is wat hij er vervolgens tegenin brengt. Maar wat is de oplossing? Er niet over schrijven omdat het erbij hoort? Goed gedrag aanmoedigen maar slecht gedrag gedogen? Jezus, ik ben toch geen schoolmeester? Bovendien: hoe leeg is het dat ik nu al tig alinea’s lang aan het oreren ben over het slechte gedrag van iemand die zichzelf Boef noemt – vooral als ik betoog dat precies dit totaal geen zin heeft?

Hoe dan ook voert hypocrisie, zoals zo vaak in ophef rondom rappers, de boventoon. Het is moeilijk om niet van het sprookje rondom Boef te houden. Hij is een jonge, selfmade miljonair die zichzelf door hard te werken uit een uitzichtloze situatie heeft weten te vechten. Om dit sprookje aan onszelf te kunnen verantwoorden, vergeven we hem zijn criminele verleden en de misstappen die hij in zijn vlogs heeft gemaakt. En wat mij betreft terecht: hij heeft zijn straf uitgezeten, en als ik elke week zou worden aangehouden omdat mijn auto in de ogen van een agent niet past bij mijn uiterlijk zou ik me ook afzetten tegen justitie.

Wat er nu gebeurt, is dat Boef het begrip ‘slechte publiciteit is ook publiciteit’ uitrekt. Dat elastiek kan knappen, wat nu bij veel mensen, inclusief mijzelf, is gebeurd. Ik vind deze situatie fucked up. Maar mijn elastiek, en het elastiek van Jeroen Pauw, Giel Beelen, Mattie Valk en whoever in de media werkt of nu ineens op Twitter een mening heeft over rap, is totaal irrelevant. Het doet er niet toe wat wij vinden, en dat heeft het nooit gedaan in de carrière van Boef. Dat is misschien schadelijk, maar hey, de strekking blijft dat hij er niet slechter van gaat slapen. En dat is, hoe je het ook wendt of keert, imposant. Maar ook ontzettend ongemakkelijk.