Ari Deelder vertelt over de pornofilm die ze in haar eigen slaapkamer maakte

Pornosites worden elke dag door miljoenen mensen bezocht, maar de wereld van neptieten, dubbele penetratie en hitsige pizzabezorgers lijkt er eentje die we het liefst in het geheim bezoeken. Porno is een privé-kwestie, maar waarom eigenlijk? Deze week zoomt Broadly in op de rol van porno in het leven van vrouwen.

Een heleboel mensen kijken naar tieten en billen op internet, maar meestal gebeurt dit niet publiekelijk. Ook gebeurt het niet vaak dat regisseurs een uitstapje naar de pornowereld maken, maar daar brengt de VPRO verandering in. In de nieuwe docuserie Vieze Film zien we drie filmmakers, waaronder Ari Deelder, die zich wel wilden wagen aan een film met seksende mensen.

Donderdag wordt de eerste aflevering uitgezonden, waarin het maakproces van de film Corn van Angelo Raaijmkaers te zien is, en wij spraken alvast met Ari, die eigenlijk een bloedhekel heeft aan porno. We spraken met haar over pornofobie, pornografische idealen en haar eigen slaapkamer als decor voor de pornofilm Tea for Two.

Broadly: Hoi Ari. Wat dacht je toen er aan je gevraagd werd of je een pornofilm wilde maken? Ari Deelder: Ik zat net in een taxi tijdens het uitgaan toen ik de mail van de VPRO kreeg. Ik was in een goeie bui en reageerde meteen met: 'JA! Want ik háát porno!' Een beetje overmoedig bleek later. De volgende dag dacht ik: heb ik nou serieus ja gezegd tegen een pornofilm? Ik bleek toegezegd te hebben tot een gesprek, en dat gesprek bleek heel leuk. De producenten vonden het vooral grappig omdat ik vanaf mijn achttiende bewust porno heb vermeden.

Wat was er gebeurd dan?
Ik was toen op een avond aan het hangen met wat vrienden, en in hun studentenhuis hadden zij na middernacht drie extra kanalen op televisie: porno. Iedereen wist hoe zenuwachtig ik daarvan werd, dus sloten mijn vrienden me bij wijze van grap op in een kamer. In het donker, met dat pornokanaal op hoog volume, zonder afstandbediening.

Wat deed dat met je?
Normaal gesproken kan ik overal de humor van inzien, maar bij porno voel ik me een voyeur. Ik besef natuurlijk wel dat die acteurs weten dat ze gefilmd worden, maar ik ga meteen doordenken: hebben ze er wel echt zin in? Of moeten ze geld verdienen om de verzorging van hun zieke oma te kunnen betalen? Dat soort vragen. De meeste mensen kijken online naar gratis porno, maar voor niets gaat de zon op. Iemand zal dus voor die kosten moeten opdraaien en dat zijn vaak de vrouwen die in die films spelen. Zo overanalyseer ik het. En van die eindeloze gedachtestroom word ik nou niet bepaald geil, dus kijk ik gewoon liever niet. Dat komt ook door het geluid trouwens: dat eeuwige gekreun en gekokhals. Ik kan er niet tegen.

Er is geen enkele pornofilm die je bevalt?
Ik heb altijd gedacht dat ik gewoon nog niet wist wat ik opwindende porno vond, omdat ik nooit de moeite had genomen om te zoeken. Toen ik aan Vincent en de researchers van de VPRO probeerde uit te leggen wat ik dan wel geil vond, kwamen ze met een paar namen van makers en films. Alleen die vond ik vervolgens totaal niet mooi of geil. Daardoor dacht ik wel even dat ik gek was. Je vraagt je meteen af: klopt mijn kijk op geilheid dan niet? Ben ik gewoon preuts? Ik vind seks juist hartstikke leuk en ik ben opgevoed met het idee alles bespreekbaar is, maar als ik dan porno kijk en me daar zo ongemakkelijk bij voel, dan twijfel ik wel even.

Hoe was het dan om op de set te staan van je eigen pornofilm?
Mijn moeder doet altijd het decor voor mijn films, en dat deed ze dus nu ook. Daarom besloot ik het in mijn eigen slaapkamer te filmen: dan had zij mooi de tijd om er iets leuks van te maken. Mijn kamer werd volgebouwd met apparatuur en lampen en ik zat in de gang achter mijn monitor. De echte seks was maar een klein onderdeel van het schieten, het zijn ook veel losse close-ups en het voorspel met kleren aan. We hadden vooraf wat standjes besproken, maar tijdens het filmen mochten ze verder volledig hun eigen gang gaan. Eigenlijk vond ik het veel minder ongemakkelijk dan ik had verwacht. Uiteindelijk ben je toch gewoon bezig met het aansturen van een team.

Wat vond je van de première?
Ineens zit je in een filmzaal samen met 220 mensen porno te kijken. Dat voelde toch een beetje raar. Ik had expres mijn bril niet opgezet en ik had oordopjes bij me. Tijdens sommige scènes heb ik heel stiekem mahjong gespeeld op mijn telefoon, maar het zijn natuurlijk wel je collega's, dus ik heb wel het begin en het einde van iedere film gekeken.

Je ongemak is dus niet helemaal verdwenen.
Klopt, maar ik weet nu wel dat ik niet zo zwart-wit moet doordenken. Bijvoorbeeld: niet alle vrouwen die in pornofilms spelen zijn slachtoffer. Je hebt een groep die het doet, maar liever iets anders zou willen doen; je hebt een groep die het doet en het niet vervelend vindt, maar later spijt krijgt; je hebt een groep die het gewoon zonder problemen doet, en ten slotte heb je mensen die zichzelf echt als performer zien. Bij hen zit er vaak een kunstzinnige of feministische gedachte achter. Dus als je voor je porno betaalt en de goede websites bezoekt, dan kun je je bij wijze van spreken prima aftrekken zonder schuldgevoel.

Hoe heb je voor jouw film acteurs uit die laatste groep gevonden?
Yvette Luhrs was als researcher betrokken bij dit project. Zij kent veel mensen in de queerpornowereld en had een oproep geplaatst. Veel van die performers wonen in Berlijn en werken vaak samen in de films van Erika Lust, die op dit moment denk ik de grootste pornaregisseur is. Nadat zij moedeloos werd van de porno die ze op internet zag, dacht ze: ik ga het zelf maken. Ze wint nu prijzen en wordt gezien als feministische maker.

Via die oproep vond ik mijn hoofdrolspeelster, een vrouw van midden dertig, die sinds een paar jaar als pornoactrice werkt en dat als een enorme seksuele bevrijding heeft ervaren. In haar scene is het ook een beleefdheidsregel dat de vrouw kiest met welke tegenspeler ze het liefst de film wil maken, en met wie absoluut niet. De mannelijke acteur in mijn film was volledig haar keuze – die twee wilden al een tijdje met elkaar werken.

Er ontstond in de media een discussie over de subsidie die Vieze Film heeft ontvangen. Waarom is dit volgens jou juist wél een belangrijk project om te subsidiëren?
Wanneer je porno in het verdomhoekje blijft zetten, creëer je volgens mij juist gevaarlijke werkomgevingen. Zolang het een taboe is, is er geen controle en kunnen mensen gemakkelijker worden uitgebuit. Door het te subsidiëren kun je verantwoorde porno maken en het uit die schimmige wereld halen. Ik heb bijvoorbeeld heel bewust een condoomscène opgenomen in mijn video, die over een onenightstand gaat. Je leert op school altijd 'doe het veilig', maar vervolgens zie je dat in veel films niet terug.

Wie bepaalt eigenlijk wat porno is en wat niet?
Eigenlijk is porno wat jou opwindt, maar de instanties maken daar regels voor. Er is bijvoorbeeld een regel dat als er een stijve piemel in beeld is, en die in een hoek van een x-aantal graden staat, dan mag hij niet langer dan een bepaald aantal seconden in beeld zijn. Anders is de film pornografisch en geven de fondsen geen geld. Daarnaast bepaalt de Kijkwijzer of het een film is voor volwassenen. Producenten nemen dat risico liever niet, maar ze willen wel naakt in de film, want dat levert extra kijkers op. Dus zie je in films meer naakte vrouwen dan mannen. En al gaat dat nu niet eens meer altijd bewust, doordat het al zo lang de status-quo is, is er een scheve manier van seksuele verhalen vertellen ontstaan.

Is Vieze Films denk je een stap in de goede richting?
Het is hopelijk een aanzet. Maar mijn video voor de VPRO is straks alleen tussen tien uur 's avonds en zes uur 's ochtends online te bekijken – dat is wettelijk zo bepaald. Daarmee sluit je dus porno af, waarvan je weet dat de acteurs vrijwillig en betaald in een veilige werkomgeving meededen. De 'ethisch verantwoorde' porno wordt achter een tijdslot gezet en de illegale hevige beelden kun je bij het eerste kopje koffie van de dag bekijken. Dat vind ik hypocriet.

Er groeien generaties op die hun eerste seksuele ervaringen op het internet vinden. Dan zou het fijn zijn als er ook wat humoristische opties te vinden zijn, of filmpjes die niet alleen maar hele heftige standjes laten zien. Dan leer je als tienermeisje dat je niet per se acrobatische houdingen hoeft aan te nemen, mocht je dat niet fijn vinden. Er is porno nodig waarin je ziet hoe leuk en laagdrempelig seks kan zijn, zonder dat het zo intimiderend is.

Wat kunnen we verwachten van jouw filmpje?
Het is een moodfilmpje, waardoor je hopelijk in de sfeer komt om daarna je eigen ding te gaan doen. Vooral veel jongens vertelden me dat ze door al die porno niet meer zelf konden fantaseren. Ik wilde juist iets maken waarvan je daarna denkt: als mijn partner straks thuis komt, dan sleep ik 'm mee naar bed. Of: ik ga vanavond even niet zitten netflixen, maar naar de kroeg en dan pik ik een leuk iemand op. Geprikkeld worden om je eigen seksuele fantasie te gaan uitvoeren, dat is de bedoeling.

Vieze Film wordt vanaf donderdag 2 november uitgezonden op NPO 2. De drie pornofilms van Robin Vogel, Angelo Raaijmakers en Ari Deelder zijn na de uitzending te zien op de website van de VPRO.