Cartiez is een eerlijke jongen in een wereld vol leugens

Er zijn de afgelopen jaren weinig hooks gemaakt die zo zijn blijven hangen als die van Dat Doen We Niet Meer. Het uitkomen van die track was niet alleen een prachtige manier om het proletariaat en de bourgeoisie samen te brengen – niets werkt zo verbroederend als dronken schreeuwen dat je saldo nooit meer te laag zal zijn – maar het was ook het moment dat heel Nederland kennis kon maken met Cartiez.

Als Lefensman was hij onder meer te horen op New Wave, tracks van Murda en Polska, en was hij jarenlang op het podium de steun en toeverlaat van Ronnie Flex. Toch klinkt zijn muziek totaal anders dan alles wat deze mensen ooit hebben uitgebracht. Z'n EP Disco Avengers was een complete verrassing – het is een poppy soort punkrock waar enkel en alleen hij comfortabel op zou kunnen klinken. Vandaag brengt hij in dezelfde stijl zijn debuutalbum De Wereld Is Gelogen uit: veertien tracks waarop hij, maar ook Rico, Sticks, Faberyayo en Wiley (!) een hele andere sound naar Nederland brengen. Het valt zelfs zo in de smaak bij zijn collega's dat hij het voorprogramma is van de aankomende tour van De Jeugd van Tegenwoordig.

Dat Cartiez zo relatief uit het niets met zo'n vernieuwend album komt, is misschien wel het beste bewijs van zijn albumtitel: alles is gelogen, niets is wat het lijkt. Ik besloot hem hiernaar te vragen.

Noisey: Hard hè, de wereld?
Cartiez: Ja, soms wel, maar voor iedereen op een andere manier. Wil je weten wat de albumtitel inhoudt?

Het lokt wel vragen uit, ja.
Toen ik lang geleden begon met rappen was ik fan van Jawat! en Opgezwolle, dus noemde ik mezelf Jaman de Gekke. Dat deed ik omdat ik dacht dat de mensen die voor gek werden verklaard misschien juist de waarheid zagen, maar dat wij dat met z'n allen negeerden, en ze daarom in een hokje plaatsten. Sindsdien is het een soort mentaliteit geworden.

Maar het slaat ook op simpele dingen als liefdesbreuken, mensen die er voor je zouden moeten zijn maar er niet zijn. Uiteindelijk heb ik ingezien dat alles gewoon gelogen is. Niks is wat het lijkt. De wereld is gewoon gelogen, man. Hoe breed dat ook is. Mensen kunnen zelf maar invullen wat het voor hen is.

Zit je zo diep in samenzweringstheorieën?
Ik ben niet die guy die youtube-filmpjes daarover gaat checken, nee. Ik heb mijn eigen gedachtes. Ik ben ook wel een spiritueel persoon – ik geloof in God. Ik heb genoeg dingen meegemaakt die mij laten geloven dat God bestaat.

Kun je daar een voorbeeld van geven?
Ik denk niet dat dit belangrijk genoeg is voor dit gesprek. Met muziek heeft het in ieder geval niks te maken. Wil je het alleen over muziek hebben?
Nee hoor, maar ik heb het gevoel dat dit iets is wat mensen te erg verdeelt, wat er ook voor zorgt dat weer zo veel gelogen is. Anders waren er ook geen discussies of oorlogen. En uiteindelijk zouden we elkaar allemaal moeten omarmen toch? Er gebeurt zo veel wat slecht is, en ik ga niet liegen: ik doe daar ook aan mee. Af en toe is mijn leven wel wild, het is een movie. Ja?
Ik leef met Ronnie, hè. Als je bij hem in de buurt bent is je leven sowieso een movie.

Wat is een scène uit je leven die in een film of roman zou passen?
Grappig dat je daarover begint, want ik heb ook een boek geschreven genaamd De Wereld Is Gelogen. Het plan was eigenlijk om dat samen met het album uit te brengen. Helaas is dat een beetje verwaterd. Een autobiografie?
Ja. Ik begon er aan als een soort dagboek. Mijn leven is af en toe zo snel gegaan dat ik geen tijd had om bij dingen stil te staan.

Ja? Wat was er zoal in het boek te lezen?
Ik heb een keer een hele gezellige Amsterdamse nacht meegemaakt waarin ik met mijn toenmalige geliefde naar de hoeren ben geweest. Dat is een ervaring op zich, toch? Klinkt zeer literair, ja.
Het liefdesleven kan je een thema noemen. Haast Bonnie en Clyde. Nee fuck dat, dat is kut om te zeggen. In dat boek gaat het veel over de dingen die ik heb meegemaakt. Er is bijvoorbeeld een tijd geweest dat ik extreem veel voordelen had in dit leven. Financieel ging het goed, met de liefde ging het goed, maar geleidelijk ben ik die dingen kwijtgeraakt. Ik ging met Ronnie naar andere landen, we wonnen de popprijs met New Wave. Maar pas als ik thuis ben en die platen zie denk ik: oh ja, dit hebben we allemaal meegemaakt. Ik stond er dus niet bij stil, en dat probeer ik nu wel.

Waarom heb je het boek niet uitgebracht?
Het had gekund, maar het is er toch niet van gekomen. Je denkt toch: tja, hé, willen mensen dit wel lezen? Vind ik mezelf zo belangrijk? Dat is toch de essentie van jezelf kunstzinnig uiten? Waarom is het anders dan muziek?
Muziek is ook de sfeer, de flow. Voor ik luister naar wat iemand in muziek te zeggen heeft gaan er heel veel dingen aan vooraf. Wat is je vibe? Wat is de beat? Wat is de flow? Wat er te zeggen is, check ik pas daarna. Een boek over jezelf is zo narcistisch.

Denk je dat je zelf een eerlijk persoon bent?
Ja. Natuurlijk zijn er leugentjes om bestwil, maar ik vind het verschrikkelijk om op deze manier iemand te kwetsen. Er is ook genoeg tegen mij gelogen, en het maakt niet uit waarover, maar dan merk je wel hoeveel invloed wij als mensen op elkaar hebben.

Je speelt al heel lang mee, waarom kom je nu pas met je eigen ding?
Het was vier jaar geleden al klaar, en ik hamerde erop dat het uit zou komen, maar iedereen zei me: Jean Marc, heb geduld, het is tijdloos, het komt heus nog wel uit. Bovendien heb ik alles zelf geproduceerd, dus het duurt ook gewoon lang voor zoiets echt af is. En zelfs nu denk ik nog: het is nog steeds niet helemaal hoe het moet zijn.

Hoe hak je dan toch die knoop door?
Tja, het geld voor de productie was op.

Oh, dat is kut. Ben je daardoor meer op zoek naar commercieel succes?
Nee. Ik wil graag miljonair worden, maar ik hoef geen miljonair te worden. Ik ben al tevreden als ik er gewoon van kan leven.

Is dat niet moeilijk als je de commerciële successen van iemand als Ronnie van dichtbij ziet?
Nee, omdat wij twee totaal verschillende artiesten zijn. Ik denk dat het belangrijk is dat je in je eigen straatje blijft. Al is het wel gewoon popmuziek, dus er kan wel gewoon succes inzitten.

Ik had het erover met Maximilli, die laatst Top Bezig had gedropt, terwijl hij normaal andere hiphop maakt. Ik vroeg hem: oh, is dit nu wat je gaat doen? Toen zei hij: nee, Jean Marc, blijf in je eigen straatje, want als je iets maakt wat iedereen maakt komt er altijd een guy van negentien die net betere moves heeft, die het net iets beter kan dan jij en ik. Maar kijk naar Opgezwolle, ze hebben altijd hun eigen ding gedaan, en ze verkopen nog steeds alles uit.

Op een gegeven moment zing je: "Kom we worden rijk, we gaan binnenkort dood."
Ja. Ik ben niet bang voor de dood, maar het leven is niet lang hoor. Op een moment denk je: oh, dit was het eigenlijk al. Laten we iets bereiken voor we weg zijn. En daarnaast wil ik zo veel mogelijk meemaken. Ik zei net al dat ik niet per se rijk hoef te worden, maar je hebt wel meer mogelijkheden om dingen te ervaren. Ik kan nu niet een ruimtereis maken bijvoorbeeld – zou wel een sick RTL-programma zijn, denk ik: Lefensmannen op Mars.

Luister hier naar De Wereld Is Gelogen.