Vivian Girls is de meest onbegrepen band van hun tijd

Toen ik in de vierde van de middelbare school zat, knipte ik voor het eerst m’n eigen pony. Ik stond voor de spiegel in mijn slaapkamer met een schaar in mijn hand, en knipte mijn haar in een paar slierterige lokken die enkele weken later werden vereeuwigd op mijn rijbewijs. Ik heb dik, krullend haar, dus zes maanden lang haalde ik elke dag de stijltang door mijn haar om dit mislukte kapsel nog enigszins te redden.

Ik maakte deze domme beslissing onder invloed van m’n favoriete band op dat moment: Vivian Girls. Perfecte, wilde pony’s waren een deel van hun imago. Voor mijn zestienjarige zelf was zo’n kapsel een soort eerbetoon aan de groep. Een paar jaar nadat hun debuutalbum uitkwam, werd ik groot fan van ze. Die plaat is inmiddels tien jaar oud. Ik vond het uiterlijk en de nummers van de band ongelooflijk cool, maar er was ook iets doodgewoons aan ze waardoor ik me verbonden voelde met ze. Ze leken het soort meisjes waar ik vrienden mee zou kunnen worden zodra ik was afgestudeerd en eindelijk kon verhuizen naar New York.

Vivian Girls werd opgericht in 2007, door drummer Frankie Rose en gitarist/zanger Cassie Ramone. Op dat moment woonden zij in The Orphanage, een punkhuis in Brooklyn. Rose vertelt mij via de mail dat ze een maand later bassist Katy Goodman (Kickball Katy) vroeg voor de band, een vriendin die Ramone nog kende van haar middelbare school. Ze hadden elkaar ooit ontmoet bij een concert van Weezer, en de humor die in de jaren negentig nog in indierock zat, schemerde door in de muziek die ze later samen maakten.

Het geluid van Vivian Girls was toen nog een mix van de verschillende invloeden van de leden. “Ik hield van Black Tambourine, Sarah Records, Flying Nun, en alles van C86,” zegt Rose hierover. “Op dat moment hielden Ramone en Goodman meer van punkmuziek. We hielden wel allemaal van bands zoals The Wipers en Urinals.” De invloeden van Ramone waren verspreid over een breed muzikaal spectrum: van Neil Young en The Carpenters, tot de Ramones. Goodman groeide op in de hardcore-scene van New Brunswick, waar ze in een aantal punkbands speelde.

Het resultaat was een warrig groepje vrouwen – het soort clubje dat de Shangri-Las had kunnen zijn als ze in 2008 in een kraakpand hadden gewoond ergens in het noorden van Brooklyn. Het nummer All the Time zette gelijk de toon voor het album Vivian Girls: Ramone die hypnotiserend zingt over foute verliefdheid, begeleid door scheurende gitaren, keiharde drums en de achtergrondzang van Goodman. De plaat wisselde op een mooie manier zware en lichte elementen af. De liedjes over verliefd worden klonken hard, bijna gothic ( Tell The World), maar de nummers over liefdesverdriet hadden lieve melodieën ( Where Do You Run To, Damaged). Ramone ontwierp de albumcover: haar kronkelige handschrift en lijntekeningen zagen eruit als een visuele manifestatie van de muziek – grappig, mooi, vreemd, met een DIY-gevoel dat eraan vast kleeft.

Vivian Girls ontlenen hun naam aan In the Realms of the Unreal, het magnum opus van artiest Henry Darger. Het manuscript van meer dan vijftienduizend pagina’s vertelt het fictieve verhaal over een opstand van kinderslaven, geleid door Vivian Girl-prinsessen. Darger verloor zelf z’n ouders en belandde in een tehuis, waardoor hij altijd een buitenstaander bleef. Het was waarschijnlijk toeval dat de Vivian Girls begonnen in ‘The Orphanage’, maar het lijkt voorbestemd dat de band als underdog de muziekgeschiedenis in zou gaan. Net zoals de hoofdpersonages van Darger, leken de Vivian Girls bijna engelachtig, met hun poppy punkgeluid en driestemmige harmonieën. Maar onder de oppervlakte waakte er duisternis en onrust, die je terug kan horen in hun getergde teksten en muziek.

Kort nadat het album uitkwam, verliet Rose de band. Ze schreef haar vertrek toe aan creatieve verschillen tussen haar en de andere bandleden, en financiële moeilijkheden waardoor ze minder makkelijk op tour kon. Haar opvolger was Ali Koehler, voormalig bandlid en klasgenoot van Goodman. Koehler tourde mee en werd uiteindelijk de drummer die het meeste werd geassocieerd met de band. Ze verliet Vivian Girls in 2010 en werd vervangen door Fiona Campbell voor hun laatste plaat, Share The Joy. Het jaar daarna kwam ze weer terug om te drummen tijdens hun laatste reeks optredens in 2014.

Vivian Girls maakten hun debuut op het moment dat termen zoals ‘blogosphere’ en ‘buzzband’ nog in alle oprechtheid werden gebruikt. Dat er naast lof en naamsbekendheid binnen de indie-scene ook negatieve aandacht zou zijn, was te verwachten. In 2011 publiceerde Hipster Runoff een artikel getiteld ‘The Vivian Girls show off their banging bikini bodies (2 prove they hotter than Best Coast)’. Dit was het soort roddelbladachtige seksisme waar de band juist tegen was.

Bij artikelen over Vivian Girls in de Brooklyn Vegan – waar de voormalige commentsectie bekend stond om haatvolle uitspraken – stond het vol met grove, seksuele opmerkingen. Zelfs Kathleen Hanna (pionier binnen de riot grrrl-beweging) viel het op. “Ik las een artikel over Vivian Girls en ik zag toevallig de opmerkingen die erbij stonden, en het was echt verschrikkelijk,” zei ze in een interview uit 2013 met Rookie. “Verschrikkelijk! Alle dingen die mensen eerder ook over ons in de jaren negentig zeiden kwamen voorbij, maar dan nog erger.”

In een interview uit 2012 met Impose deelde Ramone haar theorie over dit probleem: “Wanneer het over vrouwen in de muziekindustrie gaat, is er een soort Madonna/hoer-complex,” zei ze. “Als man wil je een soort god zien, of een soort revolutionaire riot grrrl-stijl – sterk en feministisch. Ik denk dat ik niet in die categorieën pas, dus misschien komt de haat daar vandaan?”

Vivian Girls omhelsden en vervormden de grondslagen van wat vrouwelijkheid zou moeten zijn. De rommelige harmonieën van nummers zoals Where Do You Run To en Everything Goes Wrong deden op een manier denken aan meidengroepen uit de jaren zestig. Ze uitten hun vrouwelijkheid op een eigen manier, met jurken uit de kringloopwinkel en kapsels die per ongeluk op elkaar leken, maar toch leek het altijd authentiek. De Vivian Girls representeerden vrouwen die traditionele vrouwelijkheid wel omarmen, maar niet helemaal binnen dat plaatje passen. Ze boden een ingewikkeld perspectief daarop, zonder extremen te moeten gebruiken. Ik denk niet dat het publiek de tijd wilde nemen om ze te begrijpen. Ze hadden gewoon geen flauw idee wat ze aan moesten met de Vivian Girls.

De albums die volgden – Everything Goes Wrong en Share The Joy – werden net als hun debuut ontvangen met een combinatie van lof en bespotting. Critici hadden nog steeds moeite met hun amateurisme. Aangezien geen van de bandleden daadwerkelijk amateurs waren, liet dit zien hoe seksistisch de recensies waren. Vivian Girls werden altijd meer gezien als een symbool – misschien wel van vrouwelijke punkbands of de DIY-scene van Brooklyn – dan als een echte band. Toen ze uit elkaar gingen in 2014, hadden ze zich nooit echt los weten te maken van hun imago als middelmatige buzzband. Ramone richtte samen met Kevin Morby The Babies op en startte uiteindelijk een solocarrière waarin haar softrock-invloeden goed tot hun recht kwamen. Goodman startte een soloproject dat La Sera heet en speelt nu in een band met haar man Todd Wisenbaker. Koehler drumde voor een korte tijd in Best Coast nadat ze uit Vivian Girls stapte, en zit nu in de band Upset met voormalig Hole-drummer Patty Schemel. Vivian Girls waren moeilijk in te kaderen binnen de context van hun scene. De andere artiesten binnen de DIY-scene van Brooklyn – Crystal Stilts, Woods, The Pains of Being Pure at Heart, Real Estate – waren vooral mannelijk en deelden niet Ramone’s visie over instrumentale simpliciteit en poppy klanken. De openhartigheid van Vivian Girls en het feit dat ze zichzelf niet zo serieus namen, komt meer overeen met hoe de scene in Brooklyn nu is. Ze openden de deuren voor bands zoals Human People en Tall Juan. Tien jaar later is het duidelijk dat het onbegrip en de onderwaardering voor Vivian Girls een van de grotere onrechten is van die tijd. Het eerste album is altijd dichtbij mij gebleven. Zij waren voor mij een voorbeeld van hoe je cool en tegelijkertijd ook vrouwelijk kon zijn, in een periode waar ik dat hard nodig had. Wat voor kritieken ze ook hebben gekregen, Vivian Girls zullen voor altijd in mijn hart voortleven, en op mijn eerste rijbewijs.

Volg Noisey op Facebook , Instagram en Twitter .