El Salvador is samen met Nicaragua, Honduras, de Dominicaanse Republiek en Chili een van de vijf Latijns-Amerikaanse landen waar
geen enkele vorm van abortus is toegestaan – onder welke omstandigheden dan ook. Maar het gaat verder: een groot aantal vrouwen in El Salvador is opgesloten nadat ze een miskraam hebben gehad.
Eerder deze maand werd door vrouwenrechtenorganisaties een campagne gestart om gratie te krijgen voor zeventien vrouwen die allemaal zijn veroordeeld voor moord, nadat ze in een openbaar ziekenhuis waren opgenomen vanwege mislukte zwangerschappen.
Op 1 april protesteerden de actievoerders in de straten van San Salvador, waarbij ze in een stoet liepen die begon bij Ilapongo’s revalidatiecentrum voor vrouwen – waar de veroordeelde vrouwen werden vastgehouden.
De organisaties dienen ook een petitie in bij het Salvadoraanse congres en doen beroep op een speciale gratiewet. Die gratie kan verleend worden als alle drie de staatsmachten – de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke – daar goedkeuring voor geven.
Er zijn in het land tussen 2000 en 2011 minstens 129 vrouwen opgesloten na het hebben van een miskraam.
Deze vrouwen worden gecriminaliseerd door een rechtssysteem dat geen enkele vorm van abortus toestaat. Omdat ze niet in staat waren hun zwangerschap tot een succesvol einde te brengen, belandden ze vanuit hun ziekenhuisbed direct in de gevangenis – beschuldigd van moord met voorbedachte rade.
Salvadoraanse wetgevers zijn onverbiddelijk geweest in de zaken tegen deze vrouwen – huisvrouwen, dienstmeisjes, scholieren en studenten, arbeiders, boerinnen, serveersters, en ga zo maar door.
Sinds de hervorming van het strafrecht 1998 in El Salvador zijn alle vormen van abortus strafbaar met twee tot acht jaar detentie. Ook vormen van abortus die daarvoor nog toegestaan waren: therapeutische abortus, als een zwangerschap de gezondheid van de vrouw in gevaar brengt; eugenetische abortus, als de foetus vanwege misvorming of andere problemen niet kan overleven; en ethische abortus, als de zwangerschap het gevolg is van incest of verkrachting.
Morena Herrera, leider van een van de vrouwenrechtenorganisaties, noemt enorme armoede de belangrijkste overeenkomst tussen de veroordeelde vrouwen. “Het zijn allemaal jonge vrouwen die in bittere armoede leven, met een zeer laag opleidingsniveau,” vertelt Herrera. “Het Openbaar Ministerie heeft de zwaarte van criminaliteit veranderd [van een overtreding naar een misdaad] en begon de vrouwen actief te vervolgen wegens opzettelijke moord op hun eigen kind, waardoor de straf verhoogd kan worden tot dertig, veertig of zelfs vijftig jaar achter de tralies,” voegt Herrera toe.
De organisatie van Herrera is ook verantwoordelijk voor het onderzoek van afgelopen maand naar het verbod op abortus in El Salvador. “De toepassing van deze regeling schendt de rechten op een eerlijk proces, privacy, vrijheid van geweld en leidt tot een wrede en onmenselijke behandeling,” waarschuwt de studie.
Door het onderzoek is nog iets anders onomstotelijk vastgesteld: alle verdachte vrouwen werden behandeld in openbare ziekenhuizen, waar hun miskraam werd gemeld aan de autoriteiten.
“Niet één – ik herhaal – niet één van deze zaken kwam van privéziekenhuizen, want als daar een vrouw komt met problemen bij haar zwangerschap, wekken ze de abortus op en gebeurt er verder niks,” zei Herrera.
Zowel de Verenigde Naties als Amnesty International hebben de regering van El Salvador verzocht om de abortuswetgeving van het land te veranderen.