De Italiaanse fotograaf Lorenzo Meloni was midden twintig, studeerde fotografie en werkte fulltime in de informatiebeveiliging toen hij in 2010 een protest in Jemen fotografeerde dat door de regeringstroepen met geweld werd neergeslagen. Dat was het begin van zijn carrière als professioneel fotograaf. Al snel fotografeerde Meloni de nasleep van de val van Gaddafi in Libië, versloeg hij de oorlog in Syrië en documenteerde hij de strijd van de Koerden in Rojava.
Advertentie
Meloni beschouwt deze uiteenlopende onderwerpen allemaal als postkoloniale gevolgen van het Sykes-Picotverdrag. Deze overeenkomst werd gesloten toen Frankrijk en Groot-Brittannië in het geheim het uitgestrekte grondgebied van het Ottomaanse Rijk onder elkaar verdeelden. Pas toen de Islamitische Staat opkwam zag Meloni een rode draad lopen door zijn werk en die realisatie mondde uit in het tien jaar durende project dat zijn nieuwe boek werd, We Don't Say Goodbye. Met VICE bespreekt hij de rol die IS in zijn werk speelde, hoe hij obsessief objecten uit het kalifaat verzamelde en hoe het idee van fragmentatie terugkomt in zijn werk.VICE: Wat voor soort foto's maakte je voordat je aan het boekproject begon?
Lorenzo Meloni: Ik had een fulltimebaan, dus ik kon alleen fotograferen in mijn vrije tijd. Ik fotografeerde vooral mijn vrienden op raves, enzo.Hoe ben je van raves naar oorlogsverslaggeving gegaan?
Ik begon foto’s te maken tijdens mijn werk- en studievakanties, een van de eerste keren was in Jemen. Ik ging er in 2010 heen met het idee om een complex fotojournalistiek verhaal te maken over de watercrisis. Terwijl ik daar was belandde ik, per ongeluk, in een conflictsituatie.
Lorenzo Meloni: Ik had een fulltimebaan, dus ik kon alleen fotograferen in mijn vrije tijd. Ik fotografeerde vooral mijn vrienden op raves, enzo.Hoe ben je van raves naar oorlogsverslaggeving gegaan?
Ik begon foto’s te maken tijdens mijn werk- en studievakanties, een van de eerste keren was in Jemen. Ik ging er in 2010 heen met het idee om een complex fotojournalistiek verhaal te maken over de watercrisis. Terwijl ik daar was belandde ik, per ongeluk, in een conflictsituatie.
Advertentie
Er vond een grote demonstratie plaats in Aden, en het leger verscheen en begon op mensen te schieten. Ik was niet in staat om fatsoenlijke foto's te maken, en de flitser die afging werd bijna mijn dood, want het maakte mensen superpissig. Ik heb maar weinig foto's kunnen maken, maar die nacht zijn veel mensen gedood.Ik was nog in Jemen toen ik de beelden begon door te sturen naar redacties. Ik kreeg geen antwoord, wat ik ongelooflijk vond – het leek mij een voorpaginaverhaal, maar het werd niet gepubliceerd.Toen, in 2011, begon de Arabische Lente, eerst in Egypte en Libië, later in Jemen. Er was niemand die daar fotografeerde. TIME nam contact op met mij, zij hadden interesse in mijn eerdere foto's van het protest in Jemen.Die kerst besloot ik mijn ‘vakantie’ door te brengen in Libië, waar de oorlog net was afgelopen. Ik heb daar misschien meer dan een maand gewerkt. Een Italiaans agentschap begon mijn werk te verkopen en ik dacht: ‘Oké, misschien kan ik echt werken als fotograaf’. Ik verhuisde naar Libanon om fulltime te gaan fotograferen en ben nooit meer gestopt.
Hoe snel begon een optimistisch project over het tijdperk na de Arabische Lente te veranderen in iets minder hoopvols?
De twijfels begonnen vanaf de eerste dag dat ik in Libië aankwam. Ik had alles gelezen wat ik kon lezen over de revolutie – vooral in de Europese pers. Iedereen schreef over de rebellen in Libië: jonge mensen die streden voor vrijheid. Het was allemaal nogal geïdealiseerd. Al vroeg vertelde een jongen me: “Vroeger vochten we tegen Gaddafi. Nu is iedereen met een geweer een Gaddafi – ze beslissen over jouw recht op leven en dood.”
De twijfels begonnen vanaf de eerste dag dat ik in Libië aankwam. Ik had alles gelezen wat ik kon lezen over de revolutie – vooral in de Europese pers. Iedereen schreef over de rebellen in Libië: jonge mensen die streden voor vrijheid. Het was allemaal nogal geïdealiseerd. Al vroeg vertelde een jongen me: “Vroeger vochten we tegen Gaddafi. Nu is iedereen met een geweer een Gaddafi – ze beslissen over jouw recht op leven en dood.”
Advertentie
Er was een dorp, Tawergha, dicht bij de stad Misratah, waar de inwoners voor Gaddafi hadden gevochten. Als wraak hebben de mensen van Misratah alles uit het dorp gestolen en ze hebben de huizen in brand gestoken. Een maand lang bleven ze teruggaan om plekken in de fik te steken die al afgebrand waren, zodat de mensen de rook konden zien. Dit waren dan de helden, de vrijheidsstrijders. De circulaire aard van het conflict, dat de winnaars wraak namen op de verliezers, maakte me erg pessimistisch.Hoe heeft het project zich in de loop der tijd uitgebreid?
Naast het werk in Libië begon ik te fotograferen langs de grens tussen Libanon en Syrië. Daarna ben ik naar Aleppo gegaan om de oorlog daar te verslaan. Ik verliet Aleppo de dag nadat ik daar om een hoek heen een foto probeerde te nemen en er de hele tijd een cameralens van een andere fotograaf vlakbij mijn hoofd was. Ik besloot te gaan kijken wat er aan de hand was met de Koerden, die waren begonnen te vechten tegen een factie van het Vrije Syrische Leger (FSA), een extreme legereenheid die banden had met Al-Qaida. De grenzen in die regio zijn erg interessant, ze zijn namelijk het resultaat van een koloniale overeenkomst tussen de Britten en de Fransen, het Sykes-Picotverdrag. Op de grens ontmoeten en botsen religies en etniciteiten met elkaar. Ik was op zoek naar een gelaagd verhaal dat me de vrijheid gaf om foto's te nemen van andere dingen dan mensen die met kalasjnikovs schieten.
Naast het werk in Libië begon ik te fotograferen langs de grens tussen Libanon en Syrië. Daarna ben ik naar Aleppo gegaan om de oorlog daar te verslaan. Ik verliet Aleppo de dag nadat ik daar om een hoek heen een foto probeerde te nemen en er de hele tijd een cameralens van een andere fotograaf vlakbij mijn hoofd was. Ik besloot te gaan kijken wat er aan de hand was met de Koerden, die waren begonnen te vechten tegen een factie van het Vrije Syrische Leger (FSA), een extreme legereenheid die banden had met Al-Qaida. De grenzen in die regio zijn erg interessant, ze zijn namelijk het resultaat van een koloniale overeenkomst tussen de Britten en de Fransen, het Sykes-Picotverdrag. Op de grens ontmoeten en botsen religies en etniciteiten met elkaar. Ik was op zoek naar een gelaagd verhaal dat me de vrijheid gaf om foto's te nemen van andere dingen dan mensen die met kalasjnikovs schieten.
Advertentie
Ik wist dat ik een verhaal wilde maken over deze grenzen, de rol van het postkolonialisme en de nasleep van het Sykes-Picotverdrag. Maar gezien de complexiteit van het onderwerp en de uitdaging om het visueel vast te leggen, wist ik niet precies hoe ik alles in één megaproject moest samenbrengen.
Wat is er veranderd?
In 2014 kondigde IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi de geboorte van de Islamitische Staat aan. Een van de allereerste dingen die de groep deed was een propagandavideo maken waarin ze de grens tussen Syrië en Irak overstaken en objecten aan de fysieke grens vernietigden. Ze zeiden dat de grens niet bestond, dat die slechts een gevolg was van het kolonialisme, en dus werd het kalifaat geproclameerd.Ik was op zoek naar een rode draad in mijn werk, en toen gebeurde dit. Uit egoïstisch oogpunt, zonder te weten wat er stond te gebeuren, was ik bijna dankbaar voor deze proclamatie .De Islamitische Staat werd op de een of andere manier de verbindende factor in alle verhalen waar ik mee bezig was.
In 2014 kondigde IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi de geboorte van de Islamitische Staat aan. Een van de allereerste dingen die de groep deed was een propagandavideo maken waarin ze de grens tussen Syrië en Irak overstaken en objecten aan de fysieke grens vernietigden. Ze zeiden dat de grens niet bestond, dat die slechts een gevolg was van het kolonialisme, en dus werd het kalifaat geproclameerd.Ik was op zoek naar een rode draad in mijn werk, en toen gebeurde dit. Uit egoïstisch oogpunt, zonder te weten wat er stond te gebeuren, was ik bijna dankbaar voor deze proclamatie .De Islamitische Staat werd op de een of andere manier de verbindende factor in alle verhalen waar ik mee bezig was.
Er staan ook foto’s van pamfletten en parafernalia van de Islamitische Staat in het boek. Waarom vond je het belangrijk die te laten zien?
Ik ging naar plaatsen waar IS was geweest en elke gewapende groep waar ik bij was vernielde meestal alles. Voor mij werd IS een soort obsessie, ik wilde alles over die mensen weten – waarom ze deden wat ze deden. Ik was op zoek naar spullen. Je moest heel voorzichtig zijn, want veel spullen waren mogelijk explosief, maar ik begon een verzameling. Wat er plaatsvond was historisch. Het leek me zonde om al het bewijs te verbranden.
Ik ging naar plaatsen waar IS was geweest en elke gewapende groep waar ik bij was vernielde meestal alles. Voor mij werd IS een soort obsessie, ik wilde alles over die mensen weten – waarom ze deden wat ze deden. Ik was op zoek naar spullen. Je moest heel voorzichtig zijn, want veel spullen waren mogelijk explosief, maar ik begon een verzameling. Wat er plaatsvond was historisch. Het leek me zonde om al het bewijs te verbranden.
Advertentie
Binnen hun verknipte werkelijkheid werkte IS echt als een staat, ze produceerden documentatie voor belastingen, eigendommen en het produceren van geld. Het was echt interessant om deze oorlogsbureaucratie in actie te zien: ik wist bijvoorbeeld niet dat je een geformaliseerde brief moest schrijven om een zelfmoordaanslag te plegen. Tegen het einde van het kalifaat als territorium heb ik een stilleven-serie van deze objecten gemaakt. Ze creëren een andere laag in het verhaal van IS en brengen de toeschouwer in direct contact met de Islamitische Staat.
Hoe heb je zo'n complex onderwerp in een boek gepresenteerd?
Ik heb een waanzinnige hoeveelheid foto's afgedrukt, tot mijn appartement eruit zag als het huis van een psychopaat. Ik probeerde dingen te vinden die al deze plekken in gemeen hadden. Toen kwam ik op het idee van fragmentatie.Ik was gewond geraakt door granaatscherven, en de meeste mensen die ik gewond heb zien raken, soms met de dood als gevolg, waren getroffen door zeer kleine granaatscherven. Ik had een uitgebreide serie foto's van granaatscherven gemaakt en die brachten me op dit idee van fragmentatie. De bron van het conflict was de verdeeldheid tussen deze landen. Versplinterde plaatsen, etnisch, religieus, de fragmentatie van hele landen.
Ik heb een waanzinnige hoeveelheid foto's afgedrukt, tot mijn appartement eruit zag als het huis van een psychopaat. Ik probeerde dingen te vinden die al deze plekken in gemeen hadden. Toen kwam ik op het idee van fragmentatie.Ik was gewond geraakt door granaatscherven, en de meeste mensen die ik gewond heb zien raken, soms met de dood als gevolg, waren getroffen door zeer kleine granaatscherven. Ik had een uitgebreide serie foto's van granaatscherven gemaakt en die brachten me op dit idee van fragmentatie. De bron van het conflict was de verdeeldheid tussen deze landen. Versplinterde plaatsen, etnisch, religieus, de fragmentatie van hele landen.
Advertentie
Fragmentatie en herhaling worden veel gebruikt als vertelvorm in de literatuur, denk aan verhalen die op dezelfde manier beginnen en vervolgens fragmenteren. De tijdlijn van mijn boek loopt van de start van de Islamitische Staat tot het einde ervan als territoriale entiteit. De ontstaansgeschiedenis van de Islamitische Staat begint ver voor de komst ervan en de IS-ideologie bestaat nog steeds.We Don't Say Goodbye is nu verkrijgbaar, uitgegeven door GOST.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.