Hoe kun je de koning beledigen zonder gearresteerd te worden?

Gisteren werd duidelijk dat Abdulkasim al Jaberi voor moet komen omdat hij zijn boete van 500 euro weigert te betalen (wanneer is nog niet duidelijk, want de zitting van 27 mei is vanmiddag uitgesteld). Vorig jaar riep hij "fuck de koning, fuck de koningin en fuck het koningshuis" tijdens een demonstratie tegen Zwarte Piet, waarna hij van het podium werd geplukt en werd gearresteerd wegens majesteitsschennis. Het incident zorgde voor de nodige ophef.

Burgemeester van der Laan liet afgelopen zaterdag tijdens het Festival van het Vrije Woord nog weten dat hij het niet erg strafwaardig vond, en zei dat hij "onbedaarlijk in de lach" schoot toen hij hoorde dat er iemand gearresteerd was wegens majesteitsschennis tijdens een demonstratie tegen Zwarte Piet.

Al Jaberi's advocaat Jebbink vindt het allemaal maar onzin, en zegt de uiting van zijn cliënt niet te zien als een belediging aan het adres van de koning. Maar wat als je nou wel helemaal klaar bent met die bolle kaaswangen van Alexander, bijvoorbeeld omdat hij jaarlijks het dubbele salaris (€823.000) van president Obama opstrijkt aan belastingcenten, en je hier een keer onbeteugeld je gevoelens over wil uiten? Hoe kun je dit het beste doen, zonder ervoor door vadertje staat op het matje te worden geroepen? Ik vroeg het aan Jens van den Brink, een advocaat die gespecialiseerd is in alles wat met de vrijheid van meningsuiting te maken heeft, en legde hem een aantal scenario's voor.

VICE: Wat als ik bij de troonrede zwaai met een spandoek met een rebus erop waarvan de uitkomst "Fuck de koning" is?
Jens van den Brink: Nou, ik denk dat je dit sowieso wel mag zeggen. Deze meneer, Abulkasim al Jaberi, gaat het gegarandeerd winnen. Die rechtszaak heeft volgens mij geen enkele kans van slagen. Kennelijk denkt het OM daar anders over, maar dan hebben ze het niet bij het rechte eind. Dus in een cryptische vorm zoals een rebus lijkt het me ook geen enkel probleem.

Goed om te weten. En als je nou met een menigte afspreekt om op 3… 2… 1… met z'n allen tegelijk "FUCK DE KONING" te roepen?
Ook dat lijkt me geen probleem. Wat al Jaberi bedoelde, neem ik aan, is 'weg met het koningshuis,' en dat is geen belediging. Als jij dat vindt, dan kun je dat prima op een politieke bijeenkomst, of dus tijdens een demonstratie tegen Zwarte Piet, scanderen.

Het probleem met die hele majesteitsschennis is dat het simpelweg niet meer in lijn is met de rechtspraak in Europa. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens vindt ook dat als je een publiek figuur bent, als je bekend bent, je juist meer moet kunnen dulden – niet minder. Op dit moment heeft het koningshuis een eigen artikel dat ze meer bescherming biedt dan een normale burger, en dat zou eigenlijk andersom moeten zijn.

Wat als ik aangeef dat het mijn mening is dat de koning een lul is? Blijft het dan een belediging?
Nou ja, als je scheldt uit je je mening eigenlijk ook gewoon hè. Als je vindt dat iemand corrupt is, is dat ook een mening; je hecht een bepaalde kwalificatie aan iemand toe. Dus het maakt niet echt uit of je expliciteert dat het om een mening gaat. Het is vooral een probleem als je gezagsdragers aanvalt, zoals de politie. Daar is men het wel over eens dat dit geen goed idee is, want dan ben je al snel de sjaak. Die majesteitsschennis komt voort uit een vergelijkbaar idee, zo van 'je moet niet aan het gezag tornen.' Maar het koningshuis heeft helemaal geen gezag – het is een symbolische functie. Dus ze moeten juist meer dulden, en niet minder.

Nu we het daar toch over hebben, hoe zit dat nou precies met de politie? Wat als ik het aan de stok heb met een agent, en expliciet zeg dat hij naar mijn mening een eikel is?
Ik ben niet gespecialiseerd in strafrecht, maar er zijn wel een hoop voorbeelden van mensen die daarvoor zijn opgepakt, ook al gaven ze aan dat het slechts een mening was.

En als ik 'ACAB' of '1312' op mijn buik getatoeëerd heb, ben ik dan elke keer dat ik een naveltruitje draag strafbaar?
In principe wel, en dan maakt het niet uit of je het verder codeert of niet. Als jij op het strand ligt met een ACAB-tattoo, dan lijkt het me sterk dat je daarvoor ingerekend wordt, maar als je het als gebaar aan een agent toont, dan wordt het weer een soort uiting, en kun je in de problemen komen. In 2013 is er nog iemand veroordeeld omdat hij een ACAB-patch op zijn bomberjack had.

Is er eigenlijk een richtlijn voor wanneer iets echt een belediging vormt?
Niet echt, dat is eigenlijk heel subjectief. Het hangt van de situatie af.

Denkt u dat majesteitsschennis nog lang houdbaar is? Of zou dit de aanleiding kunnen zijn voor afschaffing?
Dit zou kunnen helpen; het is hoog tijd dat ze het afschaffen. Ik kan geen reden bedenken waarom dit artikel er nog steeds is. Belediging staat ook gewoon in het Wetboek van Strafrecht waar jij en ik ons op kunnen beroepen, en dat kan onze majesteit ook gewoon.

Wat er nu gebeurt hangt echt af van de sfeer in de Tweede Kamer. Ik denk dat heel veel politici in Nederland bang zijn om als anti-monarchie te boek te komen te staan. Het koningshuis blijft erg populair. Koningsdag is leuk, oranje is onze kleur. We vinden het allemaal wel geinig dat koningshuis. Je wint niet aan populariteit als je oppert om hiermee te stoppen. Maar laten we hopen dat majesteitsschennis binnenkort verleden tijd is.