FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Waarom worden rapteksten als bewijs aangevoerd in Amerikaanse rechtszaken?

Blijkbaar ziet de Amerikaanse overheid gangsterrap niet als vrijheid van meningsuiting.

Op 1 december zal Hooggerechtshof van Amerika de verdediging in behandeling nemen in de zaak Elonis vs. de Verenigde Staten. Nadat Anthony Elonis verlaten werd door zijn vrouw en zij de kinderen meenam, begon hij steeds meer gewelddadige en aanstootgevende teksten te schrijven op haar Facebook. “There’s one way to love you but a thousand ways to kill you,” schreef hij. “I’m not going to rest until your body is a mess, soaked in blood and dying from all the little cuts.” In 2011 werd hij schuldig bevonden van het schenden van ‘federal communications’, een wet die het verbiedt om bedreigingen te uiten via publiekelijke kanalen. De vraag voor het Hooggerechtshof luidt als volgt: is het nodig om te bewijzen dat de verdachte in een dergelijk geval de intentie had om iemand te bedreigen, of volstaat het om aan te tonen dat een ‘normaaldenkend persoon’ dit soort statements als bedreigend zou ervaren? Elonis ontkent niet dat hij de teksten heeft geschreven die de aanklager aanvoert als bewijs, maar hij claimt dat het rapnummers waren die hij schreef, blijkbaar beïnvloed door Eminem. “Het is geen fictie, het zijn geen rapteksten,” zei de Amerikaans openbare aanklager Sherri Stephan. “Het zijn op maat gemaakte bedreigingen.” Echter, ongeacht de wel of niet oprechte intenties van Elonis zullen de uitspraken van het Hooggerechtshof in deze zaak consequenties hebben die verder gaan dan wat wel of niet is toegestaan om te posten op Facebook – de uitspraak heeft invloed op de relatie tussen het strafrechtelijk systeem en hiphop.

Advertentie

Rapteksten worden als sinds 1994 als bewijsmateriaal opgevoerd. Destijds vroegen officieren van Justitie in Californië om Francisco Calderon Mora’s teksten – die zij als bewijs zagen van zijn betrokkenheid bij de Southside F Troop streetgang – harder te veroordelen dan gebruikelijk. “Ongeacht of deze teksten voor of na de moord werden geschreven, ze zijn voldoende authentiek om ze toe te schrijven als het werk van Mora. En zodoende dienen deze teksten als bewijs van de zijn betrokkenheid bij Southside, zijn loyaliteit naar hun toe en zijn kennis van gangs, en, dit alles concluderend, zijn motief en zijn intenties op de dag van de moord,” schreef rechter William Bedsworth in het hoger beroep van 1994 bij het ontvankelijk verklaren van de teksten van Mora. “Niets maakt deze teksten inherent onbetrouwbaar – in ieder geval niet onbetrouwbaarder dan rapteksten in het algemeen.” De beslissing van Bedsworth schepte het juridisch precedent voor het interpreteren van rapteksten als non-fictie, meer dan dat het metafictie zou zijn. Het is een beslissing die tekenen vertoont van diepe racistische vooroordelen – een onvermogen om het verschil te herkennen tussen de rapper als artiest en de rapper als mens – en dat onderschrijft dat de inhoud van het Amerikaanse juridische systeem vol zit met vooroordelen.

Voor de openbare aanklagers en juryleden dragen rapteksten een soort van waarheid in zich, terwijl dat bij andere muziekgenres simpelweg niet het geval is. In 1996 presenteerde psycholoog Carrie Fried een aantal voorbeelden aan gewone mensen (oftewel juryleden) van teksten van het Kingston Trio, uit het nummer Bad Man’s Blunder – een folknummer uit 1960 over een man die een politieagent vermoordt. Tegen één derde van de deelnemers zei Fried dat de teksten van het Kingston Trio waren, tegen een ander derde zei ze dat de teksten van een countryzanger kwamen, en tegen de laatste groep zei ze dat het geschreven was door een rapper. “Wanneer een gewelddadige passage van een tekst gepresenteerd wordt als een rapnummer, of geassocieerd wordt met een zwarte zanger, dan vinden de ondervraagden de teksten aanstootgevend. Zij geven aan zich zorgen te maken over de gevolgen van dergelijke teksten en steunen het ingrijpen van de overheid,” schreef Fried. “Als dezelfde passage wordt gepresenteerd als country- of folkmuziek, of geassocieerd wordt met een blanke artiest, dan zijn de reacties significant minder kritisch.” In 1999 ontdekte een andere psycholoog, Stuart Fischoff, dat potentiële juryleden niet alleen geneigd waren om rapteksten als feiten op te vatten, maar ook dat “gangsterrapteksten concurreren met de beschuldiging van moord als het gaat om de impact van de persoonlijke kenmerken van de mogelijke dader.” Dat wil zeggen dat sommige potentiële juryleden gevoeliger waren voor gangsterrap dan voor een beschuldiging van moord. “Ze maken de zaak zwaarder ten gunste van de overheid, en ze zijn in staat om hiervoor de boel te bedriegen,” vertelde Dr. James Braxton Peterson , directeur van Africana Studies aan de Lehigh Universiteit. “De realiteit is dat er niemand in de jury zit zonder bepaalde vooroordelen over hiphop.”

Advertentie

Het educatieve pamflet Prosecuting Gang Cases: What Local Prosecutors Need To Know werd gepubliceerd in 2004 (en gefinancierd door een subsidie van het ministerie van Justitie) en adviseerde openbare aanklagers over wat de beste manieren zijn om de jury te introduceren met ‘de ware beklaagde’. Dit gebeurde in het hoofdstuk Will The Real Defendant Please Stand Up?

“De typische beklaagde is een crimineel met een bandana die gangstergebaren maakt,” zegt het handboek. “Via foto’s, brieven, aantekeningen en zelfs via muziekteksten kunnen aanklagers de ware persoonlijkheid van de verdachte ontdekken.” De disclaimer op de voorkant van het pamflet vertelt dat de inhoud niet moet worden gebruikt als juridisch advies. (We vroegen het ministerie van Justitie om commentaar, maar ze wilden niet meewerken.) Uiteraard is dit geen juridisch advies – het is verhalend advies, gegeven om een bepaald beeld te ondersteunen. En wat is nou een betere manier om een innemend karakter neer te zetten dan een beeld te presenteren dat iedereen toch al lang heeft? “In de huidige samenleving gebruiken veel gangsters echte gebeurtenissen als inhoud van hun muziekteksten,” schreef een FBI-analist in 2006 in een artikel over Het begrijpen van gangs en hun mentaliteit. “Soms kunnen de teksten gebuikt worden als bewijs.”

Kingston Trio's "Bad Man's Blunder"

In augustus 2013 oordeelde de Nevada State Supreme Court dat teksten die geschreven waren door een verdachte die in afwachting was van zijn uitlevering, gebruikt mochten worden als bewijs. De teksten gingen over een beroving; de auteur werd beschuldigd van beroving.

Advertentie

“Als er geen rekening wordt gehouden met de subjectieve intentie van de teksten van de verdachte, dan kan dit problemen veroorzaken bij de jury. In het bijzonder bij degenen die onbekend zijn met het genre of die negatieve vooroordelen hebben en zodoende de teksten onterecht interpreteren als bedreigend, gewelddadig of onrechtmatig,” luidden de resultaten van een onderzoek van Erik Nielson, die rapcultuur bestudeert aan de universiteit van Richmond. “Als gevolg van deze misinterpretaties worden belangrijke politieke en artistieke uitingen ten onrechte bestraft.”

“Songteksten worden gebruikt in de gehele strafrechtelijke procedure,” vertelde Nielson mij. “Ze worden gebruikt als akte van beschuldiging in hoorzittingen, ze worden gebruikt in rechtszaken, en bij veroordelingen. We weten dat ze ook worden gebruikt in minder formele situaties, bijvoorbeeld om een makkelijk pleidooi af te dwingen.”

Wat betreft de aanklagers betekent dit dat de songteksten van aspirant rappers fundamenteel niet als kunst gezien worden; ze dienen simpelweg als bewijs. “Mensen vinden het moeilijk te begrijpen dat jonge mensen met een donkere huidskleur, de belangrijkste producenten van rapmuziek, artiesten zijn,” zegt Nielson. Anders gezegd: de creatieve output van donkere mensen – en vooral die van jonge, arme, donkere mensen – wordt door de Amerikaanse overheid niet gezien als vrijheid van meningsuiting.

“Zie hier het vooroordeel: hiphop wordt alleen gebruikt om het vooroordeel te bevestigen. Tegenwoordig gaat het om hiphop, tachtig jaar geleden ging het om jazz en in de tijd van Little Richard ging het om rock ‘n roll,” zegt Michael Render, a.k.a. Killer Mike. Killer Mike, een kennis van Nielson, is een rapper uit Atlanta die een grammy won met Outkast voor zijn versie van The Whole World, en hij heeft net zijn tweede album uit: Run The Jewels, in samenwerking met El-P. “Het meest gevaarlijke ding is niet eens de actieve deelname aan een racistisch systeem – door rechters, aanklagers of de politie die in de positie zijn om te zorgen dat het juiste beleid wordt gehanteerd –, maar wat ik vooral eng vind is de apathie en desinteresse van de gemiddelde Amerikaan die zich daarmee net zo racistisch opstelt als de leiders van deze groepen.”

Advertentie

Nielson is momenteel hard bezig om samen met zijn onderzoeksteamhard de bevindingen van Fried en Fischoff te updaten en uit te breiden, en zoekt naar een manier om al deze losse gevallen bij elkaar te brengen. “We bekijken honderden gevallen,” zegt Nielson. “We weten dat er honderden zijn. De vraag is: is het niet veel groter dan dat?”

Vonte Skinner's mug shot.

In 2008 werd aspirant rapper Vonte Skinner beschuldigd van poging tot moord op de man Lamont Peterson. De aanklagers beweerden dat Skinner en Peterson drugsdealers waren die eerder hadden samengewerkt en ruzie hadden gekregen. Tijdens het verhoor in New Jersey in 2008 kwamen de aanklagers aanzetten met een 13-pagina’s tellend document met rapteksten van Skinner. Deze waren gevonden in de auto van Skinner toen hij gearresteerd werd nadat Peterson, die vanaf zijn middel verlamd was, hem identificeerde als de schutter. Veel van deze rapteksten waren geschreven in de maanden of zelfs jaren voor de nacht van het schietincident; aangenomen wordt dat er geen één verwijzing naar Peterson tussenstaat. Maar de teksten werden wel aangeleverd als bewijs voor Skinners’ moordlustige neigingen. De eerste jury in Skinners’ zaak kon niet tot een besluit komen. Zijn zaak kwam opnieuw voor en in 2008 werd hij veroordeeld voor poging tot moord. Hij kreeg dertig jaar gevangenisstraf, maar ging in hoger beroep tegen de beslissing.

Het gerechtshof oordeelde dat de teksten ten onrechte waren toegelaten en stelde een nieuw proces in. De aanklagers gingen hiertegen in beroep maar de New Jersey State sloeg dit in augustus weer af. “Men kan niet veronderstellen dat, simpelweg omdat een auteur heeft gekozen om over bepaalde onderwerpen te schrijven, dat hij of zij in overeenstemming heeft gehandeld met wat hierover geschreven is,” zei rechter Jaynee LaVecchia. De vraag waar het over ging: is het bewijs krachtig genoeg om als bewijs te dienen – dat wil zeggen, kan het opwegen tegen het nadelige effect ervan? In artikel 403 van de Amerikaanse wet staat het volgende over bewijsvoering: “Een oneerlijk vooroordeel binnen de context betekent de suggestie van een overmatige neiging voor besluitvorming op onjuiste grondslag, welke vaak, maar niet altijd, een emotionele basis heeft.” Met andere woorden: wordt iets voorgelegd als bewijs om de gevoelens van de jury te beïnvloeden of om hun rationele gedachtes te beïnvloeden?

Advertentie

Elk bewijsstuk moet aan de hand van deze norm afgewogen worden – een beslissing die is gemaakt door rechters als Nicholas Garaufis van de New York Eastern District Court, die in zijn beslissing om rapteksten en video’s als bewijs toe te staan in de zaak van Ronald Herron, a.k.a. Ra Diggs, het volgende schreef: “Zonder een oordeel te vellen over de waarheid van deze uitspraken en beelden acht de rechtbank de rapgerelateerde video’s in dit geval over het algemeen relevant in deze zaak waarin de overheid het bestaan en de structuur moet aantonen van criminele activiteiten die in het verlengde liggen van deze onderneming.” Herron, een rapper uit een arbeiderswijk in Brooklyn, was nauw verbonden met Uncle Murda uit de East side van New York. De twee, die soms samen optraden als het duo Murda Team, hadden nummers opgenomen met titels als Shoota, Shots Pon Dem (in de video zijn ze schietend te zien op een schietbaan, maar daarbij zit een disclaimer: “Op geen enkele manier steunen wij willekeurig, zinloos en onrechtvaardig geweld.”), en ook bij Live by the Gun, opgenomen met rapper Waka Flocka Flame. Herron werd schuldig bevonden aan 21 moorden, poging tot moord, samenzwering tot moord en afpersing, en nog wat andere zaken.

De vervolging was gebaseerd op een combinatie van forensisch bewijsmateriaal, undercoveragenten, ooggetuigen maar ook op songteksten en video’s die geproduceerd zijn in Herrons’ ontluikende rapcarrière. Ze voerden aan dat Ra Diggs’ muziek en video’s dienden als propaganda voor wat zij noemen “De Ronald Herron Onderneming”– dat wil zeggen, voor de drugsoperatie waarbij Herron naar verluid de leiding had.

Advertentie

Elke rapfan weet dat het idee van authenticiteit soms op zijn minst twijfelachtig te noemen is, of zoals Dr. James Braxton Peterson van Lehigh Universiteit, die de verdediging opriep als getuige-deskundige, het tegen mij zei: “Authenticiteit is een heel leeg begrip als het aankomt op dit soort artistieke producties. De mensen van wie wij denken dat ze het meest authentiek zijn, zijn altijd degenen die de beste artiesten zijn. Soms is er een mix van feiten en fictie – of waarheid en fictie –, dat moeten we erkennen. Maar dat zegt alleen iets over de artistieke vaardigheden van de persoon die de teksten schrijft.”

Een soort van criminaliteit suggereren is een vorm van kunst, zoals Peterson zegt, en ook een marketingstrategie; het zorgt alleen ook voor de ogenschijnlijk “sterke schakel” tussen specifieke details van de gegeven teksten en de omstandigheden van de vermeende misdaad, en het vervaagt de grenzen – tenminste in de ogen van de aanklagers – tussen wat bewijs is en wat niet. “Het is hetgeen waar we het meest in geïnteresseerd zijn en hetgeen wat het meest tegen je gebruikt wordt in de rechtszaal waarvan het minst zeker is of het waar is,” maakt Nielson duidelijk. “Ik bedoel, kom op zeg, deze gasten verzinnen zelfs allerlei artiestennamen!” (Inderdaad, zelfs Anthony Elonis gebruikt een pseudoniem op Facebook: Tone Dougie. “Dit is een personage dat ik voor mezelf heb bedacht,” zei hij hierover.) “Het zijn verhalenvertellers, we kunnen dat onderscheid elders wel maken maar met rap blijkbaar niet.”

Advertentie

Ra Diggs feat. Uncle Murda and Waka Flocka Flame - "G'd Up"

“Dat hiphop en rap worden gebruikt voor strafrechtelijke veroordelingen is echt ongelooflijk. Ik zou al duizend keer in de cel gesmeten zijn voor alle shit die ik ooit uitgekraamd heb,” vertelde Killer Mike mij. “Ik rap bijvoorbeeld dat ik een poedel neerschiet,” zei hij, refererend aan de titel van RTJ’s eerste album. Maar iemand als Ronald Herron werd niet vervolgd voor mishandeling: hij werd vervolgd voor het runnen van een machtige en winstgevende criminele organisatie en volgens de aanklagers was dit juist wat zijn muziek authentiek maakte. “Het punt van het bewijs is niet dat dit op één of andere manier aanstootgevend is en daardoor een probleem vormt voor de verdachte,” zei de verdediger van de Amerikaanse staat Sam Nitze in zijn slotpleidooi. “Nee, het gaat om de specifieke dingen die hij zegt om zichzelf te promoten. En omdat hij dit toevallig doet om zijn carrière naar een hoger plan te trekken, geeft het hem nog geen vrije toegang om misdaden te begaan, alleen maar om zijn naam te exploiteren.”

“Dit argument is heel simpel tegen te spreken,” zegt Killer Mike. “Als je zegt dat hij een immorele drugsdealende moordenaar is, waarom laat hij zich dan bijstaan door en pro deo advocaat?” Inderdaad, Ronald Herron heeft drie teams van openbare verdedigers toegewezen gekregen in de loop van zijn vervolging, en Uncle Murda getuigde dat hij vaak voor Herron moest betalen wanneer ze naar clubs gingen, en dat Herron niet eens een eigen auto had. Volgens de New York Times zei hij tijdens de rechtszaak: “Soms overdrijven we dingen om als de beste te klinken.”

“Als je de feiten en de vermeende gangsterfaçade niet van elkaar kan onderscheiden dan ben je of een idioot of iemand die de wet wil gebruiken om iemand te bestraffen, omdat je er gewoonweg van uitgaat dat iemand schuldig is,” zegt Killer Mike.

Als je kijkt naar bijvoorbeeld folkmuziek, zie je dat daar een lange traditie bestaat van ‘murder ballads’, en menig heavymetalband gebruikt ook gewelddadige teksten en beelden. Maar de meeste van hen – meestal blanken – worden niet net zo berecht als amateur- (of zelfs professionele-) rappers. In juni 2012 werd Jeff Whitehead, van het blackmetalproject Leviathan, schuldig bevonden van het aanvallen van zijn toenmalige vriendin met een tattoopen. Op het moment van het proces werkte hij aan het album True Traitor, True Whore, met nummers als Her Circle Is the Noose, Harlot Rising, en Every Orifice Yawning Her Price. In een interview met Pitchfork werd hij geconfronteerd met deze titels, waarop hij het volgende zei: “Dit zijn echte verhalen.” En toch was Jefs muziek nooit aan de orde gekomen tijdens zijn proces, vertelde zijn advocaat destijds.

Ondertussen is hiphop inmiddels alom vertegenwoordigd in onze cultuur – het is een dominante manier voor jonge zwarte, bruine maar ook witte middenklassers om zichzelf te uiten. Echter, in de praktijk wordt hiphop (en rap) nog steeds gezien als iets gevaarlijks en bedreigends. Inderdaad, hiphop was onderdeel van het verhaal van de neergeschoten Michael Brown en de protesten die daarop volgden in Ferguson, Missouri. “Michael Brown… was geen engel,” schreef de New York Times een dag later. Het artikel ging verder: “Hij was met rappen begonnen en produceerde teksten die vulgair waren.” Dit is een gevaarlijke move als het om interpretatie gaat – iemands morele karakter wordt beoordeeld bij de strekking van zijn of haar kunst.

De harde ironie is dat ambiguïteit en vooral morele ambiguïteit precies hetgeen is waarvan verondersteld wordt dat kunst dit kan omarmen. De overdrijving en zelfverheerlijking, de woordspelingen en de slang, de fantasieën en de nachtmerries, ze zijn allemaal van invloed geweest op de populariteit van hedendaagse rap. “Als ik je zou vertellen dat ik een neger omgelegd heb op mijn zestiende, zou je mij dan geloven?” vraagt Kendrick Lamar in het nummer m.A.A.d City. Dat is iets om tenminste je wenkbrauwen bij op te trekken.

Feit blijft echter dat systematisch racisme niet altijd ruimte overlaat voor ambiguïteit – of eigenlijk, dit laat het wel, maar dan alleen om het in een kwaad daglicht te stellen. Zoals Killer Mike’s Dungeon Family-vriend Big Boi rapt in het nummer Night Night: “You're snitching on yourself, and now your front door they come through / Without a tap on your phone / The only thing they had to do, was listen to the raps in your songs.”

Volg Brendan O'Connor op Twitter.