Ik sprak Mark E. Smith over facebook-trolls, bitcoin en zijn afschuw voor Londen

Of hij het nou leuk vindt of niet, Mark E. Smith en The Fall zijn niet te scheiden van het Noorden. Zijn omgeving heeft een grote invloed gehad op zijn teksten door de jaren heen. Ik heb nog nooit iemand zoals hem ontmoet: de laatste keer dat ik hem interviewde probeerde hij een pen door mijn neus te steken om te bewijzen dat het schrijfgerei toch echt machtiger is dan het zwaard. Je kan van alles over hem zeggen, maar hij is in ieder geval niet voorspelbaar. The Fall bracht in 1978 hun eerste EP uit en in 2015 alweer hun 31 e studio album: Sub-Lingual Tablet. Als je dan ook de live-albums, compilaties en EP’s meetelt, dan heb je het al gauw over 100 releases.

Als journalist merk je al gauw dat je geen normaal gesprek met deze man kan voeren. Wanneer je komt opdagen met een stel specifieke en analytische vragen, en ook nog verwacht hier netjes antwoord op te krijgen, dan moet je jezelf nog eens goed achter de oren krabben. Het is het beste om gewoon mee te gaan met de flow, waarbij je soms een vraag kan stellen om vervolgens te accepteren dat je een antwoord zult krijgen op iets heel anders. De dag dat wij elkaar ontmoeten is een goed voorbeeld. De verkiezingen waren in volle gang en ik stel Mark een simpele vraag: “Heb je gestemd?” Toch krijgt hij het voor elkaar om een abstract antwoord te geven. “Soort van, maar ook weer niet.” Als ik doorvraag vertelt hij dat hij telkens bij het verkeerde stemhokje terechtkwam en uiteindelijk maar verward op de parkeerplaats is gaan staan.

“Ik zag The Fall nooit als een band uit het Noorden,” zegt hij. Ik ben verrast dat hij zich aan het thema van de vraag gehouden heeft. “We zijn altijd een internationale groep geweest. Ik houd niet van Noorderlingen. Ik houd niet van mensen uit Manchester. Er is iets aan ze dat me vreselijk irriteert. Ze hebben dezelfde soort arrogantie die Londenaren ooit eens hadden, ze denken dat ze beter zijn maar dat is niet zo. Manchester heeft alleen maar Freddie and the Dreamers voortgebracht. Waar kom jij vandaan? Sheffield?” Ik bevestig zijn aanname en maak me klaar voor zijn reactie. “Nou, Sheffield is behoorlijk kut. Ik speel deze zaterdag in Wakefield – het Vegas van het Noorden vertelde iemand me ooit. Londen was altijd een triest zooitje. Ik kom uit Salford, het zit hem in de genen: wij blijven waar we zijn uit pure luiheid.

Ik vraag Mark hoe Salford is veranderd door de jaren heen. Was het altijd zo grimmig als mensen beweren? “Ik houd niet echt van Salford of van Manchester. Ik verdwaalde verdomme onderweg hier naartoe. Er zijn ongeveer tachtig huizen gebouwd in de laatste weken alleen al,” zegt hij terwijl hij wilde gebaren maakt. “Dat fucking Londense gedoe, we komen er nergens mee. Blijf in London! Waar zou je anders naartoe gaan?” ‘’Ik herinner me dat ik aan het opnemen was in Sheffield, dat was de beste plek om te zijn. In de jaren negentig, toen dat hele Human League-ding uitstierf, was er een dance-scene. Er was ook een heleboel reggae te horen en dat was tof. Het was een hele goede plek om te zijn. Toen kwam Blur of hoe ze ook heten.’’

”Bedoel je Pulp?’’

‘’Oh, ja die. Maar daarna werd het een beetje saai. Net als The Haçienda in Manchester. Het was top en toen werd het soort van saai, waarna ik naar Edinburg verhuisde, wat nu ook een teringsaaie yuppenstad is.’’

Mark begint in zijn zwarte leren tas te graaien en trekt er een verfrommeld papiertje uit. ‘’Begrijp je Yorkshire?’’ zegt hij tegen mij terwijl hij me de brief geeft. ‘’Ik heb deze brief net van een vriend uit Wakefield gekregen, maar ik snap er geen zak van. Kun jij het lezen?’’ Ik doe mijn best en begin de brief te transcriberen voor Mark, terwijl hij een kalender met foto’s uit Australië tevoorschijn tovert en er doorheen begint te bladeren. Ik suggereer dat het een beetje laat in het jaar is om een kalender te ontvangen. ‘’Naja, hij komt uit godvergeten Yorkshire, wat had je verwacht?’’ luidt zijn reactie.

De fans van The Fall zou je kunnen stereotyperen: kalend, een uitstekende buik, liefhebber van bier, single en nog altijd in het bezit van een gigantische stapel cassettebandjes van opgenomen radioshows uit de jaren tachtig. Mark is het daar niet mee eens: “Veel van de nieuwe fans zijn superfanatiek. Ze protesteren tegen die oude knarren. Ik vind ze geniaal, ik hou van ze en ik ben met ze. Ik heb een schijthekel aan oude mensen! Iedereen die ouder is dan veertig mag er niet in.

We belanden tijdens het twee uur durende interview op een heleboel zijsporen, waarbij we ook onverwachts stranden op een discussie over het dark web en Silk Road. Onthoud dat Mark geen computer, smartphone of internet heeft, waardoor het een ietwat ingewikkeld gesprek wordt. Wel weet Mark hoe bitcoin werkt. ‘’Een Joodse vriend van me, hij heeft al zijn fucking spaargeld in bitcoin gestopt. De volgende dag stortte het in. Hij zei: ‘Ik moet het risico nemen, Mark.’ Hij heeft er vijftienduizend pond in gestopt. Sindsdien heb ik hem niet meer gebeld. Bitcoin is geen reet meer waard.’’ Mark stopt en verandert vlug van onderwerp. “Heb je ooit het boek The Circle gelezen?”

‘’Nee, van wie is het?’’

‘’Geen idee, van een of andere halve gare. Maar het is erg goed,” antwoordt hij.

We hebben het een tijdje over het nieuwe album van The Fall. Net als iedere andere plaat van de band kan ook deze in een paar minuten van fantastisch naar belachelijk gaan. Autochip 10-14 en het ongewassen Dedication not Medication vallen onder het eerste, terwijl Facebook Troll en Quit iPhone eerder bij het laatste horen. Wat facebook-trolls betreft: de laatste keer dat ik Mark sprak was hij bezig om een aantal kennissen van hem (lees: criminelen uit Manchester) in te zetten om mensen die zich online voordeden als Mark op te sporen om “hun hoofden in elkaar te trappen”. Ik vraag hem hoe het daarmee is afgelopen. “Ik was er een tijdje door geobsedeerd. Mijn vrouw zei dat ik in dat interview overkwam als een psychopaat. Van de vier na-apers is er één gestopt en hebben we er één te pakken gekregen.

Het interview is op z’n einde en we lopen naar buiten, waar Mark een sigaret opsteekt. Hij kijkt om zich heen naar de nieuwe gebouwen, de oude gebouwen en de gebouwen die binnenkort gerenoveerd worden. “Het zat hier vroeger vol met tropische vissen, gestoorde psychopaten en homo’s.” Om eerlijk te zijn kan ik geen beter affiche voor Manchester verzinnen dan dat.