De legendarische Parijse barman die in het verzet zat tegen de nazi’s

Zelfs de donkerste dagen uit onze geschiedenis kennen kleine lichtpuntjes. Zoals die ene keer dat Ernest Hemingway met een automatisch geweer het laatste groepje nazi's uit het Ritz Hotel in Parijs joeg.

Dit heldhaftige verhaal tijdens de bevrijding van Parijs in augustus 1944 moet met een korreltje zout genomen worden (al beweren bronnen dat de Amerikaanse schrijver en zijn compagnon F. Scott Fitzgerald wel degelijk in of nabij de bar van het hotel gestationeerd zaten). Tot op de dag van vandaag draagt de anekdote bij aan de mythische status van deze legendarische locatie. Vijftig jaar later doopte het hotel de fameuze "Little Bar" om tot "Bar Hemingway." Daar valt, gezien het verhaal, zeker wat voor te zeggen.

Terwijl de heldendaden van Hemingway tot op de dag van vandaag voortleven, zijn we geneigd een andere hoofdrolspeler in het verhaal over het Ritz ten tijde van de Duitse bezetting te vergeten. Namelijk de barman, Frank Meier.

Als hij niet geen cocktails aan het maken was in het vijfsterrenhotel annex Luftwaffe-hoofdkantoor, hielp hij actief mee in het Franse verzet. Hij deelde valse identiteitspapieren uit aan joodse gasten in het hotel, en het verhaal gaat dat hij diende als boodschapper voor nazi-officieren die bezig waren met een moordaanslag op Hitler.

Ten tijde van de bezetting bood het Ritz onderdak aan Duitsers – waaronder Hermann Göring – maar het hotelpersoneel zorgde ook voor geallieerde piloten, onderduikers, joden, en leden van het verzet, hotelpersoneel. Tilar Mezzeo, schrijver van het boek The Hotel on Place Vendôme: Life, Death, and Betrayal at the Hotel Ritz in Paris, beweert in zijn boek dat 'het merendeel van het personeel betrokken was bij het verzet.' Mezzeo gelooft zelfs dat Het Complot Van 1944, geleid door officieren Hans Speidel en Carl Von Stülpnagel, in het hotel beraamd is. Barman Frank Meier zou hier aan hebben bijgedragen.

"De voornaamste bronnen die deze theorie bevestigen, zijn documenten van de Duitse politie-eenheid in Berlijn. Als je naam op deze lijst stond, moest je oppassen," legt Mazzeo uit. "Frank Meier stond onder controle van de Gestapo. Hij werd ervan verdacht als een soort postbode te fungeren die berichten vanuit het Ritz doorspeelde naar het verzet. Ze wisten dat hij joods bloed had, en zich verzette tegen de Duitsers."

Francois Monti, auteur van het boek 101 Cocktails to Try Before You Die, over de geschiedenis van cocktails, denkt ook dat Meier een rol speelde in het verzet: "We moeten zijn precieze rol nog ontdekken, maar het is aannemelijk. Het Ritz was namelijk een van de weinige hotels in Parijs waar burgers mochten komen, en tegelijkertijd gebruikt werd door de bezetter. Zijn rol als barman was dus cruciaal: hij hoorde alles."

Het Ritz is tevens een plek waar veel andere historische anekdotes zich afspelen. "Vanaf het moment dat het hotel opende, ten tijde van het proces tegen Emile Zola, gedurende de Dreyfusaffaire, werd het een ontmoetingsplaats voor Franse creatievelingen en intellectuelen. Deze reputatie werd alsmaar sterker in de jaren die volgden," aldus Mazzeo.

In die tijd opende het hotel een nieuwe ruimte – het Parisian Café – op de benedenverdieping. Het werd snel populair onder buitenlanders. "Het hotel stond symbool voor alles wat nieuw en opwindend was in de hoofdstad. Tijdens de Duitse bezetting was het een icoon, en waarschijnlijk het populairste hotel ter wereld. Dat is ook waarom de Duitsers het open hielden: ze wilden er zelf ook graag heen.

Meiers eigen verleden geeft niet direct een aanleiding voor zijn verzet. Het enige dat bekend is, is dat hij geboren werd in Oostenrijk en opgeleid werd in de bar van het Hoffman House Hotel in New York.

Monti beschrijft hoe deze eerste baan eruitzag: "Toentertijd was dit een van de chiqueste plekken van de stad, vooral voor de hogere klasse. Mensen kwamen voor het kunstwerk dat de bar versierde – een verzameling van naakte mannen en vrouwen – maar vooral voor de bijzondere cocktails."

"We weten niet precies hoe Meier hier terechtkwam, wat hij voor werk deed of wat een jonge Oostenrijker in New York moest, maar er was geen betere plek om het vak te leren en ervaring op te doen," voegt Monti toe. Na aan zijn reputatie gewerkt te hebben in Amerika, stak Meier de oceaan over. Parijs werd zijn thuishaven.

Rijke Amerikanen kwamen er al snel achter dat Parijs de plek was om legaal bezopen te worden. Het Ritz speelde hier handig op in: "Meier werd aangenomen vanwege zijn naam en zijn ervaring in New York. Hij kreeg de taak de eerste 'Amerikaanse bar' in het hotel te openen.

In 1936, op het hoogtepunt van zijn carrière, bracht Meier het boek The Artistry of Mixing Drinks uit, een handboek met cocktailrecepten en advies over goede manieren. Hierin verwerkte hij al zijn creaties, waaronder zijn beroemdste: de Bees' Knees.

"Het is een gin sour met honing," legt Monti uit. "Het gebruik van honing in plaats van siroop maakt het verschil. Honing wordt nauwelijks gebruikt in cocktails, maar het zorgt voor een heerlijke, subtiele smaaksensatie. Het is nauwelijks terug te vinden op menu's, maar goede barmannen gebruiken het. Meier toonde ons de kracht van het ingrediënt."

"Maar de cocktail die er echt uitspringt is de Seapea Fizz – bruisend drankje met Pernod. Het klinkt op papier niet zo spannend, maar het is erg lekker en ik hou van de symboliek achter de naam en de ingrediënten: Pernod staat voor Frankrijk, en Cole Porter staat voor Amerika. Het is het hele verhaal van Frank Meier in één cocktail."

Over Meiers leven na de oorlog is niks bekend. Mazzeo legt uit dat veel van de documenten die ons meer kunnen vertellen zijn vernietigd, waardoor het lastig is om uit te zoeken.

In de intro van de herdruk van The Artistry of Mixing Drinks beschrijft Colin Peter Field, de huidige barman van het Ritz, Meier als een man met passie. Hij was iemand die zijn cocktails en wijnen kende, maar ook iemand die verstand had van goede manieren en fatsoen.

Monti sluit af: "Frank Meier was heilig, zelfs nu de meeste barmannen hem vergeten zijn. Hij was een van de oprichters en voormalig president van de Association of Bartenders of France en hij heeft gezorgd voor de professionalisering van het beroep van barman. Zijn leerlingen, die hem opvolgden in het Ritz, hielden zijn filosofie in leven. Frank Meier stond symbool voor zijn tijd: kleurrijk maar discreet, een mix van folklore en professionaliteit." Dat is het enige recept om een legendarische barman te worden.