Is de rockster dan toch eindelijk gestorven?
Foto via National Archives / Getty Images

FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Is de rockster dan toch eindelijk gestorven?

Wij spraken met muziekjournalist David Hepworth, auteur van ‘Uncommon People: The Rise and Fall of the Rock Stars’, over de geschiedenis van onze grootste muzikale antihelden.

In de jaren zeventig kon Elvis Presley nog prima in zijn flamboyante overhemd met veel te grote kraag voor het Witte Huis verschijnen, eisen Richard Nixon te spreken en rustig het presidentskantoor binnenwandelen. Rocksterren waren destijds net goden op aarde, omringd door een trouwe schare fans. Niks ging te ver, en ze konden echt overal mee wegkomen.

Tegenwoordig wil geen enkele muzikant de president ontmoeten, en rocksterren zijn geen helden of zelfs antihelden meer. Het zijn niet meer de iconen die we vol afschuw en bewondering volgden. Is het mogelijk dat, nadat rock jarenlang aan de top stond, de rockster aan zijn einde is gekomen?

Advertentie

David Hepworth is een Britse rockcriticus die bekend staat om het presenteren van BBC’s legendarische muziekprogramma Old Grey Whistle Test. Na jaren in de rockscene carrière gemaakt te hebben bundelt hij zijn bevindingen in zijn nieuwe boek Uncommon People: The Rise and Fall of the Rock Stars. Hij gelooft dat rocksterren niet meer zo’n grote invloed hebben op de popcultuur als vroeger. In zijn boek blikt hij terug op artiesten uit de jaren 1945 tot 1955, en achterhaalt hij wat er nou precies voor de dood van de rockster gezorgd heeft.

"Mensen denken vaak dat het leven nu sneller gaat dan ooit tevoren. Ik ben het daar niet helemaal mee eens,” zegt Hepworth. “John Lennon en Paul McCartney ontmoetten elkaar in de zomer van 1957 als een stel 14-jarige jongens in Liverpool. 10 jaar later waren ze ineens wereldberoemd. Dat zou nu echt zo snel niet meer gaan. De wereld steekt anders in elkaar.”

Van Little Richard en Chuck Berry tot The Beatles, The Rolling Stones, David Bowie en Bob Marley, Hepworth gaat in zijn boek het hele rijtje af. Hij vertelde ons wat hij vindt van de eerste rocksterren die de muziekscene op zijn kop zetten, en hoe de rockster verandert nu rock-’n-roll door hiphop van de troon gestoten is.

Noisey: Waarom denk je dat de rockster dood is?
David Hepworth: Ik denk dat muziektrends altijd aan een einde komen. De jazzperiode begint aan het eind van de Eerste Wereldoorlog en is in de jaren vijftig alweer voorbij. Country was slechts populair van de jaren twintig tot aan de jaren zestig. Dat wil niet zeggen dat niemand meer dat soort muziek maakt, maar de populariteit in de popcultuur gaat voorbij. De gitaren begonnen bij Elvis Presley, ontwikkelden zich met The Beatles en andere bands, en stopten zo’n beetje in de jaren negentig.

Advertentie

Social media maakt het bijna onmogelijk om een rockster te zijn zoals we dat gewend waren in de jaren zeventig. Als mensen zich nu zouden gedragen zoals David Bowie of Robert Plant, dan kwamen ze daar echt niet zo makkelijk mee weg. Ze zouden meer tijd kwijt zijn aan zich publiekelijk verontschuldigen dan aan gitaren kapotslaan op het podium. We leven in een erg gevoelige tijd, de dingen waar we sterren om prezen kunnen nu niet meer door de beugel.

De term ‘rockster’ wordt tegenwoordig dan ook meer gebruikt als metafoor. We praten over politici, chefs en voetballers als we het over rocksterren hebben. Bepaalde karakteristieken die eerst typisch waren voor een rockster, zien we nu terug in andere mensen. Als we in iemand roekeloosheid, seksuele charisma of een soort wilde eigenzinnigheid terugzien, plakken we daar al snel het woord rockster aan vast. Maar dat is niet altijd zo geweest. Het idee van de rockster was veel meer geraffineerd in de jaren vijftig en zestig, werd gevat en complex in de jaren zeventig, klom op naar populariteit onder de massa in de jaren tachtig en bezweek uiteindelijk aan te grote verwachtingen in de jaren negentig.

Wie waren de eerste rocksterren die wereldwijd de podia overnamen?
Dat zijn de gasten van de jaren vijftig. Toen ik dit boek begon waren ze alle vier nog in leven, Chuck Berry en Fats Domino zijn niet meer onder ons, maar Little Richard en Jerry Lee Lewis nog wel. Maar de rockster met de meeste invloed was Buddy Holly, tot die conclusie kwam ik tijdens het schrijven van mijn boek. Hij leek niet op een ster, hij had je buurman kunnen zijn. Jongens zoals Lennon en McCartney zagen hem toen ze jong waren en dachten: wij kunnen dit ook. Buddy Holly heeft een gigantische invloed gehad op de generatie rockers die opkwam in de jaren zestig, zoals Mick Jagger en Bob Dylan.

Wat betekende de term rockster in de jaren zeventig en tachtig?
De term kwam voort uit een traditie die begon bij Elvis Presley en Buddy Holly. Het was authentiek en grotendeels mannelijk. Het ging om mensen die gitaar konden spelen, zingen, en eigen nummers schreven over persoonlijke gevoelens. Ze bewogen zich voort met een soort zelfverzekerde onafhankelijkheid, iets waar we ons mee konden identificeren. Een groot deel van hun charme was dat ze niemands plan leken op te volgen. Ze deden gewoon waar ze op dat moment zin in hadden, dat is tegenwoordig anders.

Rocksterren bestonden al jaren, maar de term zelf werd pas gebruikt in de jaren zeventig. Elvis Presley werd gezien als een hillbilly en The Beatles waren gewoon een popgroep. Niemand noemde hen rocksterren. Pas toen zangers als Bruce Springsteen groot werden begonnen mensen de term rockster daaraan vast te plakken. Springsteen maakte daar gebruik van en had echt het doel om een rockster te worden. Hij had het gevoel dat mensen dat van hem verwachtten, maar dat tijdperk kon niet voor eeuwig duren. Ik heb deze periode meegemaakt dus kon ik er vanuit een goede positie over schrijven. Ik vind het belangrijk om zowel de hoogte- als dieptepunten van deze tijd weer te geven.

Van alle artiesten in jouw boek, wie is degene die het meest leefde volgens de mantra “live fast, die young”?
Veel van deze artiesten blijven langer hangen dan je zou denken. Keith Richards wankelt al sinds 1971 op het randje, maar hij is er nog steeds. Het is een wonder dat Little Richard en Jerry Lee Lewis nog leven, want als er enige rechtvaardigheid in de wereld bestond, zou dat niet zo zijn. Ze zijn allemaal niet zo snel klein te krijgen. Een van de grootste rocksterren die ik ooit heb mogen meemaken is iemand die waarschijnlijk niet veel mensen als rocker zien, Bob Marley. Ik zag hem in 1975 met The Wailers in Londen en het was de beste rockshow die ik ooit in mijn leven heb gezien. Hij was zeker de meest charismatische man die ik op het podium heb meegemaakt.

Waarom vind je dat rocksterren ‘Uncommon People’ zijn?
Ze kwamen van normale, gewone mensen. Dat is precies waar het om gaat bij rocksterren. Ze waren je buren, klasgenoten of chauffeurs. Ze kwamen niet van een speciale muziek- of dramaschool. Wat ze deden was zichzelf ongewoon en opmerkelijk maken. Toen Elvis Presley als jongen over de straten van Memphis liep zag hij er anders uit. Mensen keken hem na en dachten, wat is hij raar. Dat is een grote reden voor zijn muzikale succes later, hij viel op. Rocksterren zijn eigenlijk de ongewone versies van onszelf. Denk je dat de overdreven acties van bands zoals Van Halen en Guns ’N Roses de dood van de rockster veroorzaakt hebben?
Ik vind dat het uiteindelijk een beetje belachelijk werd allemaal. Guns ’N Roses speelde de rol van rockband voor het tijdperk van de video. Ze veranderden in een cliché versie van een rockband, en dat was precies wat nodig was in de tijd van MTV. Ze werden een soort zelf-parodie. Muzikaal gezien was er ook niet veel meer wat ze als rockband konden doen. Daarom greep de wereld hiphop zo erg aan. Het was een nieuw geluid, nieuwe technologie en een nieuwe uitstraling. Daar leken mensen toch meer naar op zoek te zijn. Je kunt nu niet de studio in stappen en een Led Zeppelin-achtige plaat te maken die niet al in 1972 gemaakt is. Dat is gewoon erg moeilijk.