Het nieuwe album Art Angels van Grimes is het geluid van eerlijke popmuziek

Joni Mitchel – ik had nooit gedacht aan haar te moeten denken tijdens het beluisteren van het nieuwe Grimes-album Art Angels, dat deze week uitlekte. De tweede track van haar nieuwe album heeft niet alleen dezelfde titel als een van Joni Mitchells bekendste nummers, maar ook dezelfde ondertoon. "But my heart cried out for you, Calfornia / California I'm coming home", zong Mitchel in 1971, waarschijnlijk over een kortstondige maar moeilijke periode waarin ze weg was uit de 'Sunshine State'. "California, you only like me when you think I'm looking sad," zingt Claire Boucher in 2015.

California van Mitchell is klassieke folk, die van Grimes is postmoderne pop met een flinke scheut honky-tonk. Beide nummers hebben een innemend soort melancholie. Het is deels vreugde, deels eenzaamheid en deels iets onbestemds – een gevoel dat je vaker tegenkomt in goede kunst uit Californië, van Stevie Nicks tot Joan Didion.

Mitchells visie van de staat is er een van bevrijding. Het was de plek waar ze haar vrienden ontmoette en ze de beste muziek van haar carrière maakte. Haar album Blue uit 1971, waar California op staat, is het geluid van jong, creatief en op jezelf aangewezen zijn, en alles wat dat met zich meebrengt. De songteksten van Grimes verwijzen ook naar moeilijke dingen die ze heeft meegemaakt ("I didn't think you'd end up treating me so bad"), maar ze zingt over vrolijke akkoorden, beats met hand-claps en een jengelende countrygitaar.

Zowel Mitchell als Boucher komen uit Canada en vertrokken naar California voor een nieuwe start. Boucher groeide op in de punkscene van Montreal. Haar doorbraak Visions uit in 2012 viel op door haar 'Do It Yourself'-houding (ze nam het album zelf op in GarageBand) en het poppy geluid anderzijds. Het werd een onverwacht succes en maakte haar een ster, maar bracht ook problemen met zich mee. In een interview met The FADER van dit jaar vertelde Boucher dat ze worstelde met het moordende schema en de druk van beroemd zijn. Vooral online, waar ze een mikpunt was in verhitte discussies over feminisme, kunst en commercie. "Ik herinner me een moment waarop ik zonder moeite een pluk haar uit m'n hoofd kon trekken," vertelde ze het blad over de twee jaar durende periode van touren na de release van Visions. "Ik was uitgeput en emotioneel zeer onstabiel." Boucher ging in zelfopgelegde ballingschap in een bergachtig gebied in British Columbia genaamd Squamish. Pas toen ze in de herfst van vorig jaar terugkeerde in Los Angeles, integreerde ze langzaam weer in het maatschappelijk leven. Art Angels klinkt als een opgewekte begroeting aan een nieuwe wereld.

Het album is complex maar toegankelijk. Haar California nodigt uit – net als die van Joni – om te luisteren op hoog volume met de ramen wijd open. Art Angels mag dan Bouchers Californië-album zijn, de kracht ervan ligt in andere dingen. Het bevat haar meest poppy en gevarieerde werk tot nu toe. Ze haalt inspiratie uit industrial, flauwe achtergrondmuziek, Disneyliedjes en countrymuziek. Het is alsof je over de snelwegen van LA rijdt en door verschillende sonische wijken glipt. Maar Art Angels is ook een wereldreis, met geluiden uit zowel Taiwan als Tennessee.

Na het succes van Visions – een album dat flirt met popmuziek, maar gruiziger is dan Art Angels – tekende ze bij het management van Jay Z, Roc Nation. Ze trad op tijdens Versace-feestjes en verzorgde het voorprogramma tijdens de tour van Lana Del Rey. Ze schreef het nummer Go voor Rihanna die uiteindelijk niet gebruikt werd door de ster, waarna ze het zelf uitbracht. Ze is een DIY-icoon dat popmuziek wil maken. Maar of ze zelf ook een popster wil zijn, is onduidelijk. "Ik wilde geen popster zijn, ik wilde zoals Phil Spector zijn," vertelde ze in FADER. "Ik wilde de gestoorde en geniale persoon achter de schermen zijn die door niemand ooit gezien hoeft te worden. En ik wilde een performer tot mijn beschikking hebben om al mijn creatieve wensen te vervullen. Dat was niet mogelijk, dus moest ik het zelf doen."

Art Angels wentelt zich in een poppy aanstekelijkheid, maar Boucher doet haar best om conventies en rechtlijnigheid zo veel mogelijk buiten de deur te houden. Zo is er de kenmerkende galm op haar stem, waardoor er een afstand ontstaat tussen haar woorden en de luisteraar. Dit in contrast met de nabije helderheid van mainstream popvocalen. Boucher is geobsedeerd door de magie en mathematica achter de beste popsongs. Maar ze lijkt alleen de ruwe ingrediënten en data van die magische spreuken en formules te willen delen.

is een eclectische soep. Een snufje Taylor Swift, een beetje -soundtrack en wat Japanse tekenfilms om het af te maken. De eerste single Flesh Without Blood klinkt alsof poppunkband Paramore en Swift tegelijk aanstaan op verschillende computers. Na California vliegen we naar de andere kant van de oceaan met Scream. Deze klinkt als industriële westernsoundtrack, met de Taiwanese rapper Aristophanes die in het Mandarijn rapt.

Wat is er nog meer te horen in Art Angels? De romantiek van de Romeo and Juliet-soundtrack, Madonna's Ray Of Light, Trent Reznor, Evanescence, Dolly Parton. Grimes maakt er geen geheim van waar ze de mosterd haalt. Haar Tumblr is een open boek van inspiraties: Kali Uchis-clips, Joanna Newsom, Katten. Art Angels is nog meer dan haar vorige werk een aaneenschakeling van ongerijmde referenties.

Wellicht ten overvloede, maar Boucher deed en doet alles zelf, net zoals Mitchell dat vroeger deed. Ze leerde een aantal analoge instrumenten te bespelen en scherpte haar elektroniche vaardigheden aan om de ambitieuzere geluiden van de plaat te maken. Ze is haar eigen impresario. Ze is even goed achter de mengtafel als in het creëren van stijlvolle outfits voor haar clips en optredens.

Grimes' eigenaardige versie van popmuziek is direct herkenbaar en compleet eigen. Het is niet in elkaar gezet door sterproducers die precies weten wat het beste werkt op de radio. "Ik kan niet werken met een andere technicus," vertelde ze recent aan the New Yorker, "want als ik met een technicus samenwerk, gaan mensen er automatisch vanuit dat hij al het werk verzet heeft. Het is een mannenwereld. Mannen nemen de meeste artistieke beslissingen voor vrouwelijke artiesten."

Dit probleem is zo oud als de popmuziek zelf. Mitchell produceerde ook al haar eigen muziek zelf en kreeg eveneens te maken met seksistische onzin. "Ik was voortdurend in strijd met mannelijke ego's," vertelde de legende eerder dit jaar aan New York Magazine. "Ik streef naar gelijkheid, niet naar dominantie. Maar ik wil wel controle hebben over mijn eigen visie."

Wat Boucher wellicht nog het meest met Joni Mitchell deelt, is haar onafhankelijkheid. Als opkomende Roc Nation-artiest zou ze makkelijk met grote producers kunnen werken. Maar waarom zou ze? Haar muziek sprankelt met de vreugde van autonomie. Misschien is Art Angel voor Boucher wat Blue was voor Mitchell: het album dat simpel maar royaal laat zien waar haar krachten liggen als denker en artiest.

"This music makes me cry / It sounds just like my soul", zingt Grimes in het nieuwe California. "Will you take me as I am?" vraagt Mitchell in de oude. Het antwoord daarop was voor Mitchells fans altijd een volmondig ja. Dat zou een aanmoediging kunnen zijn voor Grimes. Het is niet te voorspellen hoe Bouchers versie van Court and Spark zal klinken, dat andere geniale Mitchell-album. Maar het goede nieuws is: het zal onherroepelijk klinken als Grimes.