Leidde Charles Mansons gefaalde muziekcarrière tot de moorden die het land op z'n kop zetten?

In 1960 brachten The Beach Boys Surfin’ USA uit, een liedje dat de vrolijke uitbundigheid ving van meisjes, auto’s, surfen en al het moois dat het zuiden van Californië te bieden had. Los Angeles was in die tijd het mekka van surfrock. De pracht en de pretentieloosheid van die scene hoorde je terug in de muziek. Maar de beloftes van de vroege jaren zestig veranderden in een tragedie tegen het einde van het decennium. Terwijl een stel bonte figuren – onder hen Charles Manson, Jan and Dean, Joni Mitchell, Sam Cooke, Frank Sinatra Jr., The Mamas and the Papas, Elvis Presley en Ike and Tina Turner – opkwam, werden Dennis en Brian Wilson opgezogen in een wereld vol terreur die voortkwam uit vrije liefde, orgies en surfmuziek, maar veranderde in kidnappings en losgeld. Frank Sinatra Jr. werd gekidnapt. De Texaanse zanger Bobby Fuller werd dood gevonden in verdachte omstandigheden, maar werd desondanks bestempeld als zelfmoord. Maar het meest opvallende was dat Dennis Wilson in de late jaren zestig nauw betrokken raakte met Charles Manson, terwijl Manson probeerde om door te breken in de muziekwereld. De terreur bereikte een hoogtepunt met de beruchte Manson murders, waarbij Manson en zijn volgers negen mensen op brute wijze om het leven brachten.

In april dit jaar kwam het boek Everybody Had an Ocean: Music and Mayhem in 1960s Los Angeles uit, geschreven door rockauteur en professor aan de Universiteit van Boston, William McKeen uit. Hij werd gediagnosticeerd met kanker, iets wat hem ertoe zette om eindelijk het boek te schrijven. Het plan had hij al langer. Zijn boek onderzoekt het duistere verhaal van dat tijdperk. Hoe kan het dat gebronsde Amerikaanse jongens, bekend vanwege hun zorgeloze tienermuziek, kamergenoten werden met een mislukte rockster die een van de meest meedogenloze criminelen van de eeuw zou worden? Hoe was muziek verstrikt geraakt met andere kidnappings en moorden uit die tijd? Ik sprak met McKeen om erachter te komen.

Noisey: Welke omstandigheden zorgden in 1960 voor het begin van een gouden tijdperk in de rockgeschiedenis van Los Angeles?
William McKeen: Er werd sinds de jaren veertig gebouwd aan de muziekwereld in Los Angeles, toen Capitol Records werd opgericht, en in de jaren vijftig met een groot aantal belangrijke, onafhankelijke labels, zoals Specialty en Aladdin. De major labels, zoals Columbia en RCA Victor, zaten aan de oostkust, dus er was een traditie van onafhankelijkheid in LA. Rock-‘n-roll werd voortgebracht door de bevlogen pioniers op onafhankelijke labels: Sam Phillips bij Sun in Memphis, Leonard Chess van Chess in Chicago en Art Rupe bij Specialty in LA. Aan het begin van de jaren zestig was er een traditie van onafhankelijkheid.

Toen kwam de muzikale savant Brian Wilson, die buiten de tradities van populaire muziek opereerde. Hij brak weg van de studio’s. Hij produceerde zijn eigen liedjes en hield er niet van dat hij producenten kreeg toegewezen. Hij was een alleskunner – schrijver, producer, arrangeur, muzikant. Chuck Berry, en in mindere mate artiesten als Little Richard, Eddie Cochran en Fats Domino, hadden het model van de singer-songwriter al vastgelegd. Dat model veranderde de tradities van popmuziek.

Brian Wilson ging nog verder: hij nam de controle van het hele pakket. Er was geen Svengali in zijn groep. De Svengali van de groep zat in de groep. Brian Wilson krijgt – terecht – credits voor veel dingen. Maar hij wordt niet vaak erkent voor zijn rol in het bevrijden van artiesten uit de klauwen van de muziekindustrie. Hij creëerde een onafhankelijke werkomgeving voor muzikanten. Dat deed hij allemaal toen hij 19 was.

Kun je uitleggen hoe groot The Beach Boys waren in de jaren zestig? Hadden ze niet eenzelfde soort status als The Beatles?
Rock-‘n-roll was nagenoeg dood in Amerika aan het begin van de jaren zestig. Chuck Berry zat in de bak, Little Richard in de geestelijkheid, Buddy Holly en Eddie Cochran waren dood, en nadat hij in het leger diende, was het brein van Elvis klaarblijkelijk eruit gezogen door ruimtewezens. Hij was nog fysiek aanwezig, maar de King was weg.

De enige goede Amerikaanse muziek kwam toen uit Californië. De drie-minuten durende tieneropera’s van Phil Spector en de platen van The Beach Boys. The Beach Boys waren het voor Amerikaanse rock-‘n-roll. Op datzelfde moment ontdekten Britse bands rock-‘n-roll. Vrij snel waren het The Beatles en de Rolling Stones en veel anderen die Amerikaanse muziek herintroduceerden bij Amerikaanse tieners.

Ironisch genoeg waren The Beach Boys misschien het meest populair in Engeland. Midden jaren zestig, toen The Beatles meesterwerken maakten, werden ze over het algemeen achter The Beach Boys geplaatst in termen van populariteit. Pet Sounds, het album uit 1966 dat nu gezien wordt als de grootste prestatie van de band – en het beste rockalbum aller tijden volgens sommige critici – was een groot succes in Engeland, maar flopte relatief gezien in Amerika. Eind jaren zestig werden The Beach Boys steeds minder populair in eigen land, terwijl ze in Europa waanzinnig groot bleven. Achteraf gezien waren The Beatles natuurlijk niet te overtreffen, maar The Beach Boys kwamen dichtbij.

In hoeverre werd het geluid van The Beach Boys gevormd door de dynamiek in de relatie tussen Brian en Dennis Wilson?
Het was een vreemde familie, deels vanwege de cyclus van kindermishandeling. Hun vader, Murry, was een monster. De broers leerden al vroeg dat de enige manier om hun vader te laten stoppen met slaan was door te zingen. Hij smolt bij het horen van muziek. Ze leerden dat hij van vocale harmonie hield. Ze zorgden dat ze dat onder de knie kregen en versmolten het met de rock-‘n-roll van hun generatie – voornamelijk Chuck Berry. Dat was het mengsel dat voortkwam uit de hel die het ouderlijk huis van de Wilsons was: kinderkoor en rock-‘n-roll.

Hoe kwam het dat peace, love, drugs en instant beroemdheid in LA zorgden voor een duistere ondertoon in de vrolijke pop van surfbands als The Beach Boys?
Dat was een natuurlijke ontwikkeling. Toen The Beach Boys zongen over surfen en auto’s, zongen ze eigenlijk over onafhankelijkheid. De tiener werd uitgevonden in de laatste helft van de twintigste eeuw. In het Amerika voor de oorlog, werden kinderen als goederen gezien, die vaak moesten helpen om het gezin te onderhouden. Er was geen vrije tijd en er waren al helemaal geen verwende kinderen.

Nadat de stille generatie de crisis van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog hadden overleefd, begonnen ze hun kinderen op te voeden: de babyboomers. Ter compensatie kreeg deze nieuwe generatie kinderen een jeugd, ze werden bekend als tieners, een woord dat in de twintigste eeuw werd uitgevonden. De tieners hadden vrijheid, auto’s en besteedbaar inkomen. Brian Wilson en The Beach Boys maakten de soundtrack voor deze generatie en toen deze nieuwe levensstijl begon op te komen, was er geen weg meer terug naar hoe het vroeger was.

Deze vrijheid groeide exponentieel, en ondanks de geschenken die de jongeren kregen van de generatie voor hen, was hetgeen dat de jongeren samenbracht de drang om anders te zijn dan hun ouders. Ze kozen ervoor om een openheid te omarmen die ze niet zagen bij hun ouders en neigden naar dingen die enorm afweken van de status quo. Die openheid veranderde in naïviteit. Jongeren verwelkomden mensen en dingen die ook nieuw en anders waren. Zo werden ze een gemakkelijk doelwit voor een oplichter als Charles Manson.

Hoe hecht denk je dat Dennis Wilson en Charles Manson in die tijd waren? Hoe kan een scene die The Beach Boys voortbracht en omarmde ook iemand als Charles Manson voortbrengen?
Mensen refereerden aan Manson bijna als een aanhangsel van Dennis Wilson. Ze waren uiteraard kamergenoten, maar ze brachten ook bijna al hun tijd samen door. Dennis was Mansons beschermheilige, hij probeerde ervoor te zorgen dat hij een platencontract kreeg, en nam hem overal mee naartoe. Manson was Dennis’ dealer – van vrouwen en drugs – dus Dennis zocht een manier om hem terug te betalen. Dennis was uitzonderlijk gul. Hij deelde zijn geld en bezittingen omdat hij het haatte als iemand ongelukkig was.

De andere Beach Boys waren minder ontvankelijk. Brian en Carl wilden hun broer steunen, wiens songwriting een van de spannendste dingen aan de groep werd in de late jaren zestig. Maar Mike Love, Bruce Johnston en Alan Jardine moesten vanaf het begin niks hebben van Manson, en Brian en Carl volgden vrij snel. Ze huurden een privédetective in om Mansons achtergrond uit te pluizen. Toen bleek dat Manson meerdere malen in de gevangenis had gezeten, distantieerden ze zich van hem. Dennis hield daarentegen wel van het idee dat hij flirtte met gevaar.

Omdat het Manson niet lukte om het te maken in de muziek, sloeg hij aan het moorden. Hoezo?
Manson hing rond met rocksterren als Dennis Wilson en Neil Young. Hij vond dat hij ook recht had op die levensstijl. Het lukte Dennis Wilson niet om hem aan een platencontract te helpen. Neil Young tipte Manson bij Mo Ostin, het hoofd van Warner-Reprise, maar Ostin was niet geïnteresseerd. Dennis’ vriend Terry Melcher – producer van The Byrds en Paul Revere and the Raiders en de zoon van Doris Day – maakte een paar keer opnames van Manson, maar was uiteindelijk ook niet geïnteresseerd.

Manson was woest. Hij wilde een boodschap achterlaten voor de muziekintelligentsia in LA. Hij stuurde zijn volgelingen naar het huis waar Terry Melcher had gewoond met zijn vriendin, de actrice Candace Bergen. Manson was vaak in dat huis geweest, ook nadat Melcher was verhuisd. Maar hij koos dat huis om de mensen die hem hadden afgewezen bang te maken. Manson wilde kostte wat het kost een rockster worden. Toen dat niet lukte, werd hij gek.

Hoe veranderde Manson het beeld van de hippies en wat was de impact van het hele Manson-verhaal op The Beach Boys en andere surfrocksterren uit de jaren zestig?
Hippies werden in populaire cultuur vooral als lollig gezien, totdat Manson kwam. Opeens werden deze ongevaarlijke, harige jongeren met angstige ogen bekeken. Manson gaf de hippies het doodvonnis. Ik denk dat Manson de hippies zag als een stelletje makkelijk uit te buiten sukkels. Hij kwam uit de gevangenis, zag hoe de wereld was in Haight-Ashbury en ging aan de slag om misbruik te maken van de naïviteit die in het DNA van de ‘peace & love’-lui zat verweven. Hij zag eruit als een van hen, maar hij was van een andere soort. Ik denk dat Manson weinig negatieve effecten had op The Beach Boys als het gaat om PR. Ze zaten op een laag punt in hun carrière. Ik denk dat weinig mensen vandaag de dag bewust zijn van het feit dat Manson banden had met The Beach Boys, Neil Young, the Mamas and the Papas en anderen.