Waarom is de dip na een festival zo intens?

Je wordt abrupt wakker. Je probeert met je laken het zweet van je voorhoofd te vegen, maar dan realiseer je je dat het al te laat is – je denkt dat je in je bed hebt gepist. Nadat je aan je lakens ruikt, stel je vast dat de natte substantie gewoon je eigen zweet is. Het is de dinsdag na een festival en de post-festivalsymptomen komen keihard binnen – of beter, komen keihard naar buiten. Je bent een levenloze schnitzel gewikkeld in een met zweet doordrenkte wrap – en je bent wakker geworden uit een vreselijke nachtmerrie. Eentje waarin je seks moest hebben met je stalkerige ex die je tegelijkertijd dwingt om naar het debuutalbum van Nickelback te luisteren. Geen enkel daglicht kan je vandaag verdragen.

Terugslagen zijn nog leuk en grappig als je achttien bent, maar wanneer de jaren verstrijken worden de post-festivalsymptomen vreselijker, gewelddadiger en schadelijker. Ik moest een week nadat Glastonbury was afgelopen janken om Diagnosis: Murder, ieder jaar weer. Het werd tijd om een verklaring te vinden voor dit gedrag, dus interviewde ik Tim Williams hierover.

Tim is een verslavingspsychiater. Zijn werk bestaat uit het behandelen van mensen met overmatig gebruik van vooral alcohol, heroïne of crack. Ook is hij een expert in wat hij zelf novel psychoactive substance noemt. In normale taal: legale roesmiddelen. Hij heeft jaren als psychiater op Glastonbury gewerkt en hij blijkt een echte legende te zijn. Niet zo gek, als je naar zijn werk kijkt. Hier is wat hij te zeggen had.

Noisey: Hey Tim. Ik heb gehoord dat ‘Suicide Tuesday’ – de meest depressieve midweekperiode van een terugslag – een mythe is. Klopt dat?
Tim: Ik geloof niet dat het helemaal een verzinsel is, maar ik denk dat het een mythe is die echt bij drugs hoort. We hebben een programma op Channel 4 gedaan, The Ecstasy Trial, en daarin hebben we deelnemers vragenlijsten over de after effects in laten vullen.

De antwoorden waren anders dan verwacht. Sommige mensen vulden wel in dat ze zich neerslachtig voelden, maar in het algemeen is de terugslag niet een kenmerkend effect van MDMA – vooral niet als je het in een medische setting gebruikt. Als je het samen met veel andere substanties neemt, dan is het natuurlijk een ander verhaal. Maar je kunt het [Suicide Tuesday] niet aan MDMA toeschuiven.

Oké. Dus wat als je het drie dagen achtereen neemt, zoals op een festival? Ik dacht altijd dat het gebruik van MDMA of pillen een serotoninepoort opent, en dat er na een tijdje helemaal niks meer over is.
Dat is een goede opmerking. Er zijn veel onderzoeken over mensen die MDMA gebruiken waarbij ze hun gevoelens beschrijven. Maar het is lastig om een goed beeld te krijgen van het brein na drie dagen MDMA; we zouden mensen in hersenscans moeten krijgen, en dan moet iemand betalen voor het onderzoek. Er zijn niet veel mensen die zo’n onderzoek willen financieren. We weten in ieder geval wel dat er een effect op het serotoninesysteem is. Je zou kunnen stellen dat er inderdaad een uitputtingseffect op het serotonogene systeem is. Maar we moeten voorzichtig zijn met wat we wel en niet precies weten.

Zijn er manieren om je serotonine weer op te krikken tijdens en na het gebruik van pillen? Veel mensen zeggen dat het helpt om bananen te eten.
Er is een stof die tryptofaan heet. Die heb je nodig zodat je lichaam het serotonineveld achter de poort weer op peil kan brengen. Maar de meeste mensen hebben die stof van nature in goede mate: als je normaal eet, dan heeft je lichaam een goede hoeveelheid tryptofaan. Als je een normaal persoon bent met een goed gebalanceerd dieet, dan hoef je niet zoveel bananen te eten of een enorme hoeveelheid aan energiedrank achterover te klokken, want je lichaam spreekt gewoon je reserves hiervan aan. Tryptofaan is ook aanwezig in zuivelproducten, en bananen zijn altijd goed om te eten natuurlijk.

Varieert ‘Suicide Tuesday’ per drug? Hoe zit het met ketamine?
Ketamine is een andere klasse drugs – het is eigenlijk een dissociatieve verdoving, het heeft niet hetzelfde effect. Feitelijk is het een drug die veel gebruikt wordt in traumasituaties, bij de EHBO. Ook wordt het veel in ontwikkelingslanden gebruikt als veilig verdovingsmiddel, omdat het over het algemeen geen aantoonbare after effects heeft.

Waarschijnlijk slaap je beter met ketamine?
Het is meer een downer dan een opkikker. Slaap is een zeer belangrijk onderdeel van je festivalervaring. Veel van de drugs die mensen nemen hebben effect op hun slaap. Zoals cannabis, wat mensen helpt om te gaan slapen, maar tegelijkertijd wel een gezonde nachtrust verstoort. Hierdoor slaap je met veel minder kwaliteit. Alcohol is ook slecht voor je nachtrust. Elke dag waarop je slecht slaapt heeft een psychologisch effect, en dat kan bepalend zijn voor je humeur.

Dus zelfs als je alleen alcohol drinkt kun je last hebben van deze symptomen?
Absoluut. Het afbraakproduct van alcohol heet acetaldehyde, en de meeste mensen worden daardoor midden in de nacht heet en bezweet wakker. Dus ook als je alleen alcohol drinkt kan je nachtrust zeer ontregeld raken. Als je op een festival slecht slaapt, omdat je matje niet zo comfortabel ligt, en je ook nog eens een paar dagen achter elkaar alcohol drinkt, ben je waarschijnlijk tot weinig in staat de paar dagen daarna.

Wat als je iets eet of drinkt dat de drank tegenwerkt? Er wordt de laatste tijd veel over kokoswater gesproken.
Nee, helaas. Er zijn al zoveel dingen bedacht die katers zouden kunnen genezen, maar als iemand iets had uitgevonden wat betrouwbaar zou werken, zou hij nu miljonair zijn. Het blijft een symptoom waar heel veel mensen last van hebben. Als je gelooft dat iets werkt, heeft het waarschijnlijk meer te maken met dat je zelf beter in je vel zit.

Waarom krijg je zulke verschrikkelijke dromen en nachtmerries na een festival?
Allereerst omdat de meeste chemicaliën iedereens nachtrust verstoren. Ten tweede zouden we allemaal moeten dromen, omdat het zeer belangrijk is om de REM-slaap te bereiken. REM is de fase waarin je daadwerkelijk droomt, maar als je een normaal slaappatroon hebt, dan herinner je je het grootste gedeelte daarvan niet. Tijdens je slaap ga je eerst door meerdere fases voordat je de REM-slaap bereikt. Als je wordt gewekt tijdens dit moment kun je vaak je dromen onthouden. Als je deze fase steeds onregelmatig in- en uitgaat, en je periodes van slapeloosheid of rusteloze nachten hebt – zoals op een festival – dan kun je je veel meer herinneren van je dromen.

Lees hieronder verder…

Maar waarom komen de horrordromen in de nachten na een festival?
Je lichaam probeert te herstellen van een periode van slaaproof. Je hebt een bepaalde hoeveelheid aan REM elke slaapbeurt – ongeveer 20% als het gaat om een volwassen persoon. En als je door allerlei redenen over minder REM-slaap beschikt, dan herinnert je brein hoeveel REM je nog moet inhalen. Het is een ongelooflijk vermogen. Dus eenmaal teruggekeerd in je normale omgeving, waarbij je weer normaal kan slapen, heb je veel intensere nachten voor de boeg.

Welke drugs zijn echt slecht voor je REM-percentages?
Cannabis verstoort je REM-gehalte heel erg. Zeker als je geen regelmatige gebruiker bent en je je tijdens een festival helemaal suf blowt. In de dagen of weken daarna, wanneer je brein zijn tekorten probeert in te halen, worden je dromen levendiger en intenser.

Het is ook kenmerkend voor mensen die regelmatig cannabis gebruiken en ineens stoppen. Dan wordt het voor hun brein weer toegestaan om weer te kunnen dromen, en dat doet het dan zeer intens. Maar ook alcohol heeft invloed op je hoeveelheid REM, omdat het ook verstorend werkt.

Vaak gaan mensen naar een festival en nemen daarna twee dagen vrij om veel wiet te roken om door de dip heen te komen.
Het beste zou zijn om in die twee dagen je normale slaappatroon weer op te pakken. Cannabis is een slecht idee. Stimuleer een gezonde nachtrust, kom weer in je routine, doe wat aan beweging in de ochtend, drink geen stimulerende drankjes met cafeïne en gebruik zeker geen andere drugs. Haal ook de televisie en computer uit je slaapkamer.

Beweging is hét medicijn dat ik voor die twee dagen zou voorschrijven. Maar ga niet twee uur voordat je slaapt nog een intensieve workout doen, omdat je stofwisseling dan toeneemt en meer alert wordt. Ik zou ook tijdens het daglicht opstaan, bij voorkeur in de zon, omdat het je melatonine regelt in termen van een gezonde cyclus van slapen en ontwaken.

Is er ook eten dat je kan helpen?
Gezond en gebalanceerd voedsel. Niet te vet en niet te veel koolhydraten, omdat een opgeblazen gevoel ook je slaap beïnvloedt.

Geen XL Happy Meal?
Nee, beter van niet. Neem een salade met wat vis, dat is goed voor je omega-3.

Hoe ziet het met die zenuwtrekkingen in het hoofd – een soort tic in je brein. Ik heb er met veel mensen over gesproken en iedereen wordt er panisch van.
Het is niet iets dat ik eerder ben tegengekomen. Maar over het algemeen zouden angsten en slapeloosheid verantwoordelijk kunnen zijn voor dit soort tics. Als ik uitgeput ben, krijg ik van die kleine spierkrampen waarbij kleine spiergroepen samentrekken, en dat is vermoedelijk te wijten aan de verstoring van de elektrolytenbalans. Een heel ongezond weekend maakt je gevoelig voor deze ongezonde bijeffecten.

Heb je deze drugs of symptomen zelf wel eens ervaren?
Tijdens psychedelische onderzoeken heb ik wel eens een substantie genomen. We hebben verschillende testen gedaan waarbij we psilocybine gebruikten – het actieve ingrediënt in paddo’s – als therapeutisch middel. Toen we dat deden moesten we bewijzen dat het veilig was in een medische context, dus ik en een paar andere psychiaters boden ons vrijwillig aan en lieten onze breinen scannen. Ik begrijp sommige mensen en hun ervaringen nu wel beter!

Geweldig! Je bent een expert. Bedankt Tim!

Bekijk ook eens de VICE Festivalpagina, een site vol doldwaze festivalgerelateerde stukken en een plek waar je kans maakt op heel veel tickets voor festivals in Nederland en ver daarbuiten.