In 1995, ik was 13, hoorde ik voor het eerst muziek van Pearl Jam. De vader van een vriendin had hun tweede album VS opstaan, diezelfde avond nog mocht ik de cd mee naar huis nemen om op bandje over te nemen. Na hun optreden in de RAI in Amsterdam in 1996 zag ik ze op Pinkpop vier jaar later voor de tweede keer. Ik wist toen zeker: dit is mijn band. Ik sprak met mezelf af dat ik van Pearl Jam de rest van mijn leven fan zou blijven. De dag erna nam ik een Pearl Jam-tattoo om die afspraak zwart op wit te zetten.

fail

God ja, die zelfbedachte afspraak met mezelf was natuurlijk belachelijk. Van die lelijke stickman heb ik inmiddels spijt. Dat ding op mijn been zit zelfs schuin, het lijkt wel een tekening van mijn gehandicapte ome Wim. Al heb ik hem nooit zien tekenen, het zal er ongeveer zo uitzien. Maar aan mijn loyaliteit is na 20 jaar nog altijd niets veranderd. Ik luister niet dagelijks naar de band, zelfs niet wekelijks en ik vind zeker niet alles wat ze uitbrengen goed. Sterker, rockmuziek is allang niet meer de muziek waar ik naar luister, toch weet ik dat ik ze nooit zal afvallen. Daarvoor zit het te diep. Ik leef mijn leven al langer samen met deze band dan zonder. Maar wanneer ik er wel naar luister, dan weet ik weer precies wat ik aan deze band heb, en omgekeerd. Het is mede dankzij de grote, hechte harde kern fans dat Pearl Jam door Europa kan blijven touren en niet vanwege die ene hit.

Maar zou ik ook fan van Pearl Jam zijn geworden als ze in deze tijd hadden gedebuteerd en ik ze voor het eerst op Pinkpop 2014 zou hebben gezien? Had ik dan ook die dag erna een tattoo laten zetten? Ik denk het niet. Ook al was ik nu 15 jaar geweest, dan nog denk ik niet dat ik - ondanks de tijdloze sexyness van Eddie Vedder - dat ding had laten zetten. Alleen The Knife (en Fever Ray) hebben als relatief nieuwe band bij mij dezelfde status als Pearl Jam, maar de afgelopen jaren ben ik nooit meer ergens echt fan van geworden. Ik vind veel bands tof, ik luister nog altijd albums van begin tot eind en op repeat, maar echt fan van een band?

En dan spreek ik niet alleen voor mezelf. Ongeacht leeftijd zijn we allang niet meer echt wezenlijk in bands geïnteresseerd. Onze relatie met artiesten lijkt hechter dan ooit te voren, en de lijntjes zijn nog nooit zo kort geweest. We zijn ‘vrienden’ met ze op Facebook, volgen hun dagelijkse bezigheden op Twitter en smeken ze om een followback op Instagram. En toch voelen we ons niet betrokken.

Dat komt volgens mij omdat we teveel op elkaars lip zijn gaan zitten. Eerst was er MySpace, de site die het mogelijk maakte om vrienden te worden met je favoriete bands. Nu kunnen we ons haast niet meer voorstellen hoe suf dat platform eigenlijk was. De vorm van vriendschap was een lachtertje, want behalve dat je ‘vrienden’ kon worden en een berichtje kon achterlaten, was de interactie nihiel. Dat is tegenwoordig heel anders. Onze relatie met de artiesten is door de komst van social media compleet op zijn kop komen te staan, en dan niet bepaald op een positieve manier.

Nog bedankt trouwens hiervoor, MySpace.

Daar hebben de bands zelf ook schuld aan. Ze zijn social media als de heilige graal gaan zien. Alsof de band een bedrijf is en ze door collega bedrijven getipt kregen dat Facebook het belangrijkste middel is om je muziek aan de man te brengen. Ben je goed in online profilering, stijgt je bereik en scoor je sneller een hit. Ofzoiets. Bands hebben zichzelf volledig overgegeven aan de spelregels van het internet; bang dat ze te lang niets van zich laten horen, zetten ze elke scheet online. En om een beetje op te vallen in de eindeloze stroom aan informatie, valt alleen nog de beginnende band op die het meest bizarre verhaal heeft te vertellen, of gekke foto’s kan laten zien. Er is geen ruimte meer voor complexiteit, of juist het simpele verhaal van een band die gewoon in een oefenruimte is begonnen.

Het effect: iets dat een half jaar geleden uitkwam, wordt nu al oud bevonden. Je ziet het terug in de eindejaarlijstjes, zeker in die van de OOR. Nog maar weinig albums doorstaan de tand des tijds. En het gaat nog verder: doordat die oorspronkelijke relatie tussen artiest en publiek zo is veranderd, staat de muzikant niet langer op een voetstuk omringd met mysterie, maar is ook maar een gewoon mens geworden zoals jij en ik die ook maar een beetje de hele dag op internet zitten en om aandacht smeken.

Daarbij luisteren de meeste mensen onder ons allang niet meer naar één genre. Muziek is niet meer een deel van je identiteit, maar meer een ervaring die de vorige ervaring moet overtreffen. Lees dit stuk over de reünie van Outkast op Coachella. Het optreden op het mainstreamfestival was een flop. Volgens de schrijver kwam dat omdat de gemiddelde bezoeker van Coachella (zoals in Nederland op Lowlands) geen persoonlijke band heeft met de acts die er spelen. Ze zijn daar voor de allround festivalbeleving en zo kwam het dat Outkast werd overschaduwd door EDM.

Doordat we minder waarde aan muziek zijn gaan hechten, doet het ook een stuk minder pijn om iets weg te gooien of om keihard af te zeiken. En dat is precies waar we nu te ver in doorslaan. We gaan ons steeds meer als verwende pubers gedragen. Als iets toch niet zo goed blijkt te zijn, laten we de band met alle gemak links leggen. Een band die je vorig jaar nog zo fantastisch vond, interesseert je nu al geen reet meer. Het is bij Go Back To The Zoo gebeurd, Bloc Party, Everything Everything en dat gaat nu met Skrillex gebeuren: twee jaar geleden werd hij op Lowlands als een superster onthaald. Dit jaar staat hij er weer en ik durf te wedden dat er, met uitzondering van de mensen op deze foto’s geen hond gaat kijken. Driekwart van de euforische mensen in de Bravo toen, zullen niet eens weten hoe zijn debuutalbum klinkt dat vorige maand uitkwam.

Is dat erg?

Natuurlijk hoeven we niet alles te pikken. Als iets kut is, is het kut. Maar muzikanten hebben ook tijd nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Het helpt niet als we bij elk debuterend bandje met een redelijk album blijven doen alsof ze de beste van dat moment zijn, om ze vervolgens bij het tweede album dood te negeren, omdat het alweer minder spannend en nieuw is. We gunnen bands geen lange adem meer. Misschien komt het ook wel daardoor dat festivals hun headlinespots vullen met oude namen of reüniebands; omdat we het bands van onze tijd onmogelijk zo groot te laten worden. Dus laten we vanaf nu iets minder op zoek gaan naar het NIEUWE BESTE OOIT van DIT MOMENT, of in elk geval niet elke nieuwe band zo betitelen, ook al zijn ze goed, en minder de hastagh #fail gebruiken, maar laten we er gewoon er weer eens ouderwets zijn voor een band. Kies er gewoon eens één, maak die afspraak met jezelf en je zult over een paar jaar zien dat het effect heeft waar ook jij de vruchten van zult plukken. Rolling Stones zal niet langer meer uit het graf hoeven op te staan om voor 1,3 miljoen op Pinkpop te spelen.