2014 is het jaar van de Zwolse producer A.R.T

Zwolle is heilige hiphopgrond. Afreizen naar Zwolle is voor een hiphopliefhebber van mijn generatie net zoiets als afreizen naar Brooklyn en Queens voor iemand van in de 30, met als verschil dat Zwolle een bruisende metropool is en er in New York niet zoveel te beleven valt. Waarom naar Zwolle? Omdat het hoog tijd is om producer Ali Reza Tahoeni, oftewel A.R.T. eens op te zoeken. Hij ontpopte zich tot hofleverancier van het huidige Zwolse hiphopgeluid door in 2009 het volledige album Colucci Era van Fakkelbrigade te produceren, en een jaar later Alledaagse Waanzin met Sticks uit te brengen. 2014 is voor A.R.T. tot nu toe een extreem productief jaar, met de releases van Irie met Rico, Les Demoiselles met Freez en Typhoons Lobi Da Basi, dat hij samen met Dries Bijlsma produceerde. Ik tref hem in de studio van Fakkelbrigade. Rico, Freez en Rob Peters en Dries Bijlsma van Seven League Beats zijn er ook.

Noisey: Drie releases in een kwartaal. Was het een hectische periode?
A.R.T.: Dat viel wel mee, veel dingen waren al af. De albums van Freez en Rico heb ik gewoon volgens het schema afgemaakt. Bij die van Ty was het wel hectisch; in een korte periode moest alles worden opgenomen en moesten alle producties afgemaakt. En Ty heeft voor die plaat met iets van 50 muzikanten en zangers gewerkt. Als je optelt wat er in het boekje staat ga je schrikken. Hij was zeven jaar met dat album bezig, en als dat dan in één keer moet… op het eind draaiden we studiodagen van 15, 16 uur.
Rob: Ty was wel de klap op de vuurpijl hier. De laatste studiodag duurde 20 uur.
A.R.T.: Toen kon iedereen elkaar ook wurgen, gewoon.

Alledrie de albums hebben een eigen geluid. Hoe komt zo'n sound tot stand?
A.R.T.: De samenwerking tussen de producer en de artiest zorgt dat elk album een eigen geluid krijgt. De sound van Ty's album is grotendeels van Dries. Die van Freez heb ik grotendeels met Freez gecreëerd; we houden van funk en hiphop, maar het kan ook richting folk en country gaan. Vindt 'ie ook leuk. En met Rico hebben we hiphop en reggae samengevoegd.
Rico: Bij ons ging het heel organisch. Ali kan goed meedenken. Bij elke track die we maakten wisten we dat het voor ons een pareltje zou worden. Freez, A.R.T., Dries Bijlsma, Rob Peters.

Freez en Rico, hoe is het om met A.R.T. te werken?
Freez: Haha, tja…
A.R.T.: Zeg het gewoon jongen!
Freez: Hij is iets milder geworden Hij had vroeger momenten dat hij je verse gewoon stopzette: 'Gast, wat ben je aan het doen? Veel te droog! Het is dit, het is dat… wat zeg je hier eigenlijk?'
Rico: De manier van kritiek geven is soms wat heftig, maar je weet wel waar je aan toe bent. Waar iemand anders zou zeggen: 'Misschien zou je het opnieuw kunnen doen,' zegt hij gewoon: 'Je spit lui, opnieuw!' Haha.
Freez: En andersom trekt hij het ook totaal niet, als je iets over een beat zegt ofzo. A.R.T.: Als je vijf uur achter de computer zit en je hoort dat ze nog steeds dezelfde fouten maken, kan ik dat bij de zesde take soms heel leip zeggen weet je. Eerste takes zijn trouwens vaak het beste. Ik bewaar altijd de eerste twee. Soms laat ik ze vijf keer de eerste take horen, zonder dat ze dat weten, tot ze hem zelf ook tof vinden.
Rico: Hij heeft een kritische kijk op de muziek. Je werkt samen naar een product en daar probeer je het beste uit te halen.
Freez:: Als Ali je track tof vindt zit je lekker in de auto naar huis. Je weet: die track is echt tof. Hij heeft zo'n duidelijk mening over die shit dat je weet dat het goed is. Als hij echt enthousiast is over iets belt 'ie de volgende dag: 'Ik heb die shit even geluisterd en het is echt classic.'
Rico: En de dingen waarmee hij komt. Er zit bijvoorbeeld een effect op mijn stem in Positieve Vibes, een soort delay; voordat ik iets zeg hoor je het aankomen. Als je dat hoort en je gaat erin zitten… dat is magisch. Maar heel subtiel.

De raps van Rico, Freez en Typhoon zijn niet zelden maatschappijkritisch. Mis je als producer soms de mogelijkheid om je inhoudelijk over bepaalde kwesties uit te laten?
A.R.T: Ik heb wel een mening, maar die hoef ik niet per se te uiten. Het feit dat ik met hen samenwerk zegt al veel; als ik de teksten niet tof vond zou ik ook niet met ze werken. Iemand die alleen over bitches en ho's rapt, daar haal ik geen voldoening uit.
Freez: Dries en ik zijn bezig met een akoestisch album over bitches en ho's. Freez toonde zich een begenadigd keyboardspeler en bracht tijdens het gesprek onder meer From Time van Drake en Pumped up Kicks van Foster The People ten gehore.

Hoe is de wisselwerking tussen jou en Dries Bijlsma?
A.R.T.: Voor het album van Ty hebben we voor het eerst ook samen geproduceerd, maar wij werken al jaren samen. Hij speelt ook gitaar, dus heeft vaak dingen voor mij ingespeeld; op het Fakkelbrigade-album, op Alledaagse Waanzin, op het album van Freez. Eigenlijk zijn al onze gitaarpartijen van Dries. Hij weet precies wat ik qua sound tof vind.
Dries: Bij het album van Ty hebben we de krachten gebundeld om het af te krijgen. Of de één had ideeën bij een track van de ander. Zo vullen we elkaar aan.

Spreek je Delic nog weleens?
A.R.T.: Eén keer in de zoveel tijd komt hij langs. En elke keer als een album af is ga ik naar hem om globaal naar de mixes te luisteren. Hij heeft een paar jaar meer ervaring, dus hij komt altijd met goede punten: dit is te hard, dit is te dof, enzovoorts.

Waar haal je je samples vandaan?
A.R.T.: Ik koop nog steeds veel platen. Soul en jazz zijn al veel gesampled, ik ben meer op zoek naar oude psychedelische funk uit Hongarije bijvoorbeeld. Dingen uit Japan, of mijn eigen land Iran, Saoedi-Arabië…
Dries: Ik vind het wel mooi dat de platenruis van vroeger nu de bitrate van de mp3 is.

Je nieuwe producties klinken gelaagder dan vroeger.
A.R.T.: Het is een ontwikkeling. Het is tof als je met elk nieuw project merkt dat je beter wordt. Toen ik bijvoorbeeld het album met Fakkelbrigade maakte werd ik in het diepe gegooid; iedereen heeft zijn eigen mening, vier rappers met vier smaken. Dat album had echt een toffe vibe, maar nu denk ik meer in songs. We werken wat schematischer. Het is gelaagder geworden, en dat is de toekomst denk ik.

Typhoon liet zich ook nog even zien, maar was helaas niet erg spraakzaam.

Wie zijn je favoriete producers aller tijden, en van dit moment?
A.R.T.: Aller tijden? Quincy Jones, ik zou echt op dat level willen komen. Verder RZA van Wu-Tang en Dj Muggs van Cypress Hill. En van dit moment Pharrell, die gast is echt on fire, alles wat hij aanraakt wordt goud. En Timbaland; dat album van Justin Timberlake was echt tof. Rick Rubin, Dr. Dre… hoewel ik me afvraag of Dre nog beats maakt. Kanye vind ik ook wel dope. En Hudson Mohawke, er zijn er zoveel. Het level is tegenwoordig zo hoog. Het nieuwe album van Common vind ik trouwens ook tof. En die tape van Isaiah Rashad.

Hoe kijk je naar hiphop in Nederland?
A.R.T.: Ik volg het een beetje, maar ben meer bezig met Fakkelteit. Maar als er toffe dingen zijn hou ik het wel bij hoor.
Rob: Jij houdt echt niet van Nederlandse shit man.
Freez: Ik kan wel lekker gaan op de Jeugd Van Tegenwoordig ofzo.
A.R.T.: Dat vind ik ook wel tof. Bas bron is een toffe producer. Ik geef ook les op de Herman Brood Academie, en al die kids volgen de hele scene, dus af en toe hoor ik: 'kijk, dit is een harde pokoe.' Maar ik ken die namen niet allemaal.

Tot slot: wat zijn de toekomstplannen qua muziek?
Het afgelopen jaar heb ik gewerkt aan het album van Joep Pelt, een Amsterdamse blues/soul/folkzanger. Die komt binnenkort uit. Hij is een guy van 2,10 meter, de langste artiest waar ik ooit mee gewerkt heb. Verder ben ik ben bezig met James, en er komt waarschijnlijk een nieuw FTG-album. Ik heb nog een album met Rico liggen dat we tijdens de reggaesessies hebben opgenomen, met Sticks ben ik bezig… het gaat allemaal gewoon door.

Irie, Les Demoiselles en Lobi da Basi zijn allemaal te koop/te beluisteren op Spotify. De FTG 4.5 beattape download je hier gratis en voor niets. Gun je oorschelp.