Sky Radio bracht Bart van der Lee op het juiste pad

foto: Kees Muizelaar

Sinds een paar maanden vloekt Bart van der Lee. Je zult het merken in het interview dat je straks gaat lezen. In de 29 jaren die hij tot nu toe heeft geleefd deed hij dit nooit. Hij was streng gelovig en als zendelingskind reisde hij met zijn ouders de wereld over om het woord van God te verspreiden. Op jonge leeftijd trouwde hij, maar van zijn eerste vrouw is hij ook op jonge leeftijd (21 jaar) weer gescheiden. Dat had alles met datzelfde geloof te maken. Maar nu heeft hij afscheid genomen van God. Dat proces hoor je terug op Ballads for the heathens or dying; een zwaar, traag en donker album dat vorige week is uitgekomen op Snowstar Records.

Noisey: ik ben gefascineerd door je levensverhaal; je achtergrond en de manier waarop je je bevrijding van het geloof in je muziek terugkomt. Maar bij iets wat voor verlichting zorgt, had ik misschien toch eerder een minder donkere plaat verwacht.
Bart: Het proces van afstand nemen is nog steeds bezig, daarom zitten de nummers hier ook zo vol van. Ik heb het gevoel dat ik echt fucking veel gemist heb. Alleen al in het houden van mensen. Ik heb geleerd dat mensen die niet geloven naar de hel gaan. Maar ik wil gewoon van iedereen houden. Natuurlijk lukt dat niet, maar ik wil wel alle mensen wel een eerlijke kans geven. Op welke manier maakt het geloof deel uit van je leven nu en van je muziek?
Ik heb er afscheid van genomen, maar afstand nemen is moeilijker. Ik ben er nog steeds van doordrenkt, dat zal je ook terug horen. Het geloof zit zo diepgeworteld, in mijn hele denken en in mijn eigenwaarde. Ik heb lang geleefd met de overtuiging dat ik een zondaar ben. Pas nu kan ik doen en laten wat ik wil zonder me schuldig te voelen. Alleen al mijn keuze om naar de kunstacademie te gaan, werd me niet in dank afgenomen. En ik weet zeker dat deze plaat ook niet iedereen in de familie zal waarderen.

De vrijheid die ik heb gevonden zit door het hele album verweven. Als je niet christelijk bent opgevoed valt je dat misschien niet eens op. Maar neem bijvoorbeeld de manier waarop ik over vrouwen zing als sterke persoonlijkheden. Dat is voor mij nieuw. Ik heb vanuit mijn opvoeding meegekregen dat de man dominant is.

Je zegt dat het voelt alsof je in het leven veel hebt gemist. Hoe ben je van plan dat in te halen?

Ik snap dat dat niet mogelijk is, maar ik geniet nu wel meer van dingen. Ik heb trouwens ook veel geleerd van het geloof, het was niet alleen maar zwartgallig. Het heeft me gemaakt tot wie ik nu ben, daar ben ik blij mee. Ik heb veel van de wereld gezien als zendelingskind. En ik heb een bepaalde eerlijkheid en oprechtheid meegekregen. Al komt dat natuurlijk omdat je als christen niet mag zondigen, haha.

Wat denk je dat je hebt gemist?

Tot mijn dertiende heb ik geen andere muziek gehoord dan kerkliederen. Ik hield als kind al wel heel erg van zingen, en mijn moeder had een gitaar. Daar pingelde ik dan op en mijn eerste gitaar kwam van het grofvuil. Maar dat was het. Ik moest het doen met de kennis van muziek die ik toen had. Pas toen we weer met het gezin in Nederland kwamen wonen, kwam ik in aanraking met Sky Radio. Nou dat was een openbaring. Ik had nog nooit zulke brute muziek gehoord.

Sky Radio bracht jou dus op het juiste pad. Wauw.

Ja, zo zou je het kunnen zien.

Je wereld moet ineens zoveel groter zijn geworden.
Ja, zo voelde het wel. Maar het voelde tegelijk ook als een gemis. Ik had graag eerder The Beatles of Tom Waits willen leren kennen. Die twee ken ik pas sinds een paar jaar. Is dat erg?
Op zich maakt dat niets uit natuurlijk. Blijkbaar ontdek ik dingen iets later.

Je labelgenoot Herrek – ook wel bekend als Gerrit van der Scheer- was ook een zendelingskind. Hij is nog wel gelovig. Praat je met hem hierover?
Ik spreek hem niet zo vaak. Met mijn andere labelgenoot Kim Janssen heb ik het er wel af en toe over. Maar eigenlijk nog meest met Stefan Breuer, die heeft meegewerkt aan het album. Hij is niet christelijk opgevoed. Ik heb het idee dat ik juist van hem nog veel kan leren. Je hebt meegedaan aan het programma De Beste Singer-Songwriter van Nederland. Waarom?
Een vriend zei dat het goed bij me zou passen, dus heb ik me opgegeven. Het was ook een goeie ervaring. Al denk ik niet dat ik me er echt thuis voelde. Ik vind het tof dat dit programma bestaat, het probleem leg ik ook bij mezelf neer. Maar ik word nu nog vaak benaderd van ‘hee je deed mee aan dat programma’. De rest van wat ik heb gedaan, lijkt niet meer mee te tellen. Dus je wordt nog herkend als deelnemer van het programma?
Niet dat ik dat erg vind. Het heeft me absoluut een duw in de goeie richting opgeleverd. Maar ik denk wel van hee, godverdomme, ik ben al zes jaar muziek aan het maken. Je vloekt!
Ha, ja! Dat is zo’n bevrijding. Ik moet het bijna weer gaan afleren, want het gebeurt bijna te vaak dat mensen me soms aankijken van wat is jouw probleem. Dus je hebt welgeteld 29 jaar niet gevloekt?
Ja, grofweg wel.

Ah, dus er is toch iets wat je aan het inhalen bent: lekker vaak vloeken.
Ja, dat is mijn inhaalslag.

Ballads for the heathens or dying is uitgekomen op Snowstar Records. De releaseshow is 10 oktober in Tivoli.