Red Light Radio is allang geen vriendendienst meer

Op het Oudekerksplein in Amsterdam wordt er driftig op de ramen getikt door prostituees op zoek naar clientèle. Tussen deze werkplekken valt Red Light Radio bijna niet op – vooral niet wanneer de gordijnen gesloten zijn. Oprichter Hugo van Heijningen opent voorzichtig de deur en begroet me met een vragende, ietwat vertwijfelde blik – hij wil er zeker van zijn dat ik niet de zoveelste sekstoerist ben die op het verkeerde adres is beland. Maar daarna zorgen een rondleiding, koffie in een longdrinkglas en een ontmoeting met medeoprichter Orpheu de Jong er al snel voor dat ik me hartstikke welkom voel.

Het online radiostation van het duo heeft de afgelopen vier jaar het internet voorzien van allerlei vreemde sub-genres, obscure wereldmuziek, keiharde punk en avant-garde housemuziek. Maar Red Light Radio is niet het enige online station dat wereldwijd zijn luisteraars bedient van non-commerciële radio. Tijdens het Online Radio Festival op 1 en 2 mei in Amsterdam worden meerdere radiomakers uitgenodigd voor een dertig uur durende livestream met hun favoriete artiesten. We spraken met de jongens van Red Light Radio over de staat van online radio en de kunst van het progammeren.

Noisey: Hoe zit het nou met die term ‘online radio’ – 3FM kan je ook online luisteren bijvoorbeeld, maar die zender valt niet onder die noemer.
Orpheu: Wij zijn als online radiostation exclusief online te luisteren, en niet in de ether. Stations als 3FM hebben een heel typische radioprogrammering – zij moeten herkenbaar zijn voor de massa. Bij ons gaat het er meer om hoe het programma gecureerd wordt. We hebben vaste shows en mensen die we uitnodigen, en die kiezen weer bijzondere muziek uit. Dat samen maakt het een plek waar je naar toe kan gaan om goede en toffe muziek te horen.

En dat kan niet op FM-radio?
Hugo: Nou, die werken vanuit een ander format. Alle stations op het aanstaande Online Radio Festival hebben muziek als basis en zijn ook meer underground dan de ether. Bovendien zijn wij niet alleen gericht op een Nederlandse markt. Je hebt Dublab in Los Angeles, Berlin Community Radio in Berlijn en NTS in Londen – zij richten zich op de hele wereld. Dat doen wij ook. Af en toe wordt er Nederlands gesproken, maar we proberen zo veel mogelijk in het Engels te communiceren. We hebben de hele wereld als luisteraar.

Toch voelt Red Light Radio vooral als een lokaal radiostation.
Orpheu: We maken deel uit van de Amsterdamse community door de fysieke plek die we hebben en de lokale mensen die komen draaien. Maar aan de andere kant is het totaal internationaal: we worden in honderdvijftig landen beluisterd.
Hugo: De meeste luisteraars zullen wel in Amsterdam zitten, maar de helft komt uit het buitenland. Voor de internationale luisteraars is het ook juist tof dat het Amsterdams aanvoelt.
Orpheu: En dat geldt denk ik niet alleen voor ons. Dublab is een community-radiostation uit Los Angeles en Boiler Room is inmiddels van een heel ander kaliber, maar dat is wel echt een Londens ding. In die zin zijn we allemaal lokale stations.

Als ik naar die stations luister heb ik altijd het gevoel dat ik wat aan het leren ben over muziek. Voelen jullie je ook een onderwijzer in dat opzicht?
Orpheu: Jazeker! Ik zou het niet op die manier zeggen, maar we willen natuurlijk dingen laten horen die je nergens anders kan vinden. Ik vind dat een van de leukste dingen van muziek, om wat nieuws te ontdekken. Naar een station luisteren en dan allemaal te gekke dingen horen die je nog niet kent – dat zet je ook aan om zelf op zoek te gaan.
Hugo: Iedereen moet bij ons vooral lekker doen wat hij of zij wil. Daardoor krijgen we mensen met de vetste collecties over de vloer, omdat ze die vrijheid hebben. Daarom is ons station zo cool.

Jullie zijn bijna vijf jaar bezig. Hoeveel is er inmiddels veranderd aan dit medium?
Orpheu: Dat valt best wel mee. Dublab bestaat al vijftien jaar, Intergalactic FM ook al tien jaar en Studio 80 Radio bestaat ook al veel langer dan wij. Ik weet niet of online radio op zichzelf veranderd is, maar de luisteraars wel. Het is veel normaler om een paar stations te hebben die je checkt en het is ook makkelijker om een online radiostation te beginnen. Ik zie elke maand wel een paar gasten die in een bepaalde stad een nieuw station zijn begonnen. Elke plek heeft er inmiddels wel één. Je ziet er ook wel heel wat verdwijnen elke keer hoor. Maar jullie blijven hardnekkig plakken. Zijn jullie nu op de plek waar jullie wilden zijn toen jullie begonnen?
Hugo: Toen we begonnen dachten we niet eens dat we nu nog zouden bestaan. Het was pas na een jaar dat we ons afvroegen waarom we zouden stoppen. De kracht lag juist in de gedachte van ‘we zien wel’. We zijn wel ietsje structureler geworden en zijn inmiddels een serieus bedrijf. We zijn nu iets verplicht naar onze volgers en moeten het serieus blijven nemen. Het kost tijd om mensen te bereiken, maar ik had nooit verwacht dat het zo snel over de hele wereld zou gaan. Mensen ontdekken ons nog steeds. Draaien jullie zelf nog weleens nu er zoveel mensen willen draaien voor Red Light Radio?
Hugo: We zijn eigenlijk altijd bewust op de achtergrond gebleven. Als je een radiostation begint, wil je niet de hele tijd zelf te horen zijn. Ik had nooit de ambitie om journalistieke radio te maken, maar als we iemand hadden die iets kon vertellen, dan deed ik wel het interview.
Orpheu: We zijn inderdaad geen radiostation begonnen als etalage voor onszelf. We waren al heel erg lang andere dingen aan het doen en we kenden al veel bands, dj’s en mensen die dingen organiseren. Dan ga je een beetje rondbellen en opeens heb je een programma.

Het waren dus vooral vriendendienstjes. Is dat nu anders?
Hugo: Ja, maar als iemand niet aardig is, dan… haha.
Orpheu: We hebben nog steeds dezelfde kern. Je muziek moet gewoon tof zijn en ook wel onze eigen smaak. Maar gelukkig is die breed. En je moet gewoon aardig zijn – vervelende mensen komen echt niet terug, haha.

Hebben jullie dan nooit dj’s die buiten jullie smaakpalet vallen?
Orpheu: Jawel, dat is wel eens gebeurd. Maar heel weinig.
Hugo: We nodigen alleen mensen uit als ze al eens een mixje naar ons hebben gestuurd, zodat we kunnen beoordelen of het bij ons past. Soms is het wel tof, maar dan hebben we al heel veel van dat genre. We maken dertig tot veertig uur live radio per week. De gaatjes die we hebben moeten van toegevoegde waarde zijn en we willen ruimte houden voor internationale mensen in de stad. Merken jullie iets van de opkomst van streamingdiensten als Spotify?
Orpheu: Vertel? Haha, nee, tuurlijk wel. Maar ik weet niet of we het met elkaar kunnen vergelijken. De manier waarop wij radio maken – en ook die andere online radiostations – is denk ik heel ouderwets. Er is een radiomaker die je tof vindt, wiens smaak je vertrouwt, daar luister je naar en dat wordt aan elkaar gekletst of gemixt. Die streamingdiensten zijn misschien wel de toekomst van online radio, maar totaal niet wat wij doen. Wat wij doen is ouderwets, maar dan online.
Hugo: Streamingdiensten zijn slechts playlists, er zit geen karakter achter. En wat komt er na online radio dan?
Orpheu: Heel kleine clubs waar iedereen in wil, haha. Waar niets wordt uitgezonden en waar alleen maar vette muziek is. En een 24-uurs programmering.
Hugo: Je kan de hele wereld vanaf je telefoon horen en de ether gaat een steeds kleinere rol spelen. Ik denk eerder dat er nog een hele toekomst is weggelegd voor online radio.

Het Online Radio Festival is op 1 en 2 mei in het Muziekgebouw aan ’t IJ en bestaat uit live optredens, een radiomarathon van dertig uur en een mini-conferentie over de toekomst van webradio. Alles is live te volgen via www.onlineradiofestival.net of daadwerkelijk te aanschouwen in het Muziekgebouw. Volg Noisey op Facebook , Instagram en Twitter.