Rank Your Records: Sticks rangschikt zijn twaalf albums

In Rank Your Records laten we artiesten hun eigen albums op volgorde zetten, van minst naar meest favoriet. Deze keer doen we dat met niemand minder dan Sticks, die onlangs Dazzled Sticks nog toevoegde aan zijn toch al uitgebreide discografie. In 2001 debuteerde Opgezwolle met Spuugdingen op de mic, en in de veertien jaar daarna kwamen er nog twee albums van Opgezwolle en platen met Opgeduveld, Fakkelbrigade en Great Minds uit. Ook rapte Sticks solo op beats van Delic, Kubus, A.R.T., Dr. Moon en Tjeerd ‘Dazzled Kid’ Bomhof. Het resultaat is misschien wel de meest indrukwekkende hiphopdiscografie van ons land.

Naar eigen zeggen beoordeelt Sticks zijn werk steeds weer anders. Op Twitter postte hij al eens een foto van zijn albums gerangschikt naar persoonlijke voorkeur, maar die afbeelding houdt hij er vandaag bewust niet bij. Als we hem bellen is hij de vaatwasser aan het uitruimen, en vertelt hij dat hij van tevoren niet heeft nagedacht over de albumvolgorde. “Zijn het er nou dertien of twaalf?” Sticks weet het zelf ook even niet meer. Het blijken er twaalf te zijn. Buitenwesten rekenen we niet mee, omdat dat toch vooral een album van Kubus is.

Wat volgt is een anekdotische analyse van het eigen werk. Lees verder en krijg antwoord op prangende, nooit eerder beantwoorde vragen: wat vindt Sticks nu echt een kutnummer op Fakkelteit? Voor hoeveel procent is hij verantwoordelijk voor de carrière van Jiggy Djé? En waarom kan hij de clip van Verre Oosten niet meer aanzien? Let’s goooooo.

Noisey: Waarom deze als laagst?
Sticks: Op dit album was ik gewoon vervelend aan het doen, en dat is niet altijd leuk. Ik rap wel ontzettend goed trouwens, maar ben alleen maar recalcitrant. Dit is Sticks in een chagrijnige bui, daarom staat deze plaat op de laatste plek. Albums worden altijd in een bepaalde sfeer gemaakt en ik zat toen gewoon in een negatieve sfeer.

Waar kwam die sfeer vandaan?
Ik had er door die hele situatie met Buitenwesten de pest in toen ik de liedjes schreef. Het was uit elkaar gevallen en iedereen lag met elkaar overhoop. Ik had het gevoel dat we daar de bal verspeelden. Maar af en toe is deze plaat wel oké.

Heb je favoriete tracks?
Zoals dit. Die beat is zo keihard. Sowieso zijn die beats in orde [terwijl Sticks de beats classificeert als ‘in orde’ doet hij een poging zijn oud papier weg te gooien]. Hey, m’n oud-papierbak is vol, zal ik mijn oud papier bij de buurman erin doen?

Ja man.
Precies. Ik ga het gewoon doen.

Het debuut.
Dit is natuurlijk het begin, en alle begin is moeilijk. Ik was zeventien, achttien toen ik het opnam en had nog zo’n kinderstemmetje. Ik luister er niet graag naar.

Jullie klonken op dit album anders dan veel andere Nederlandse hiphop-acts.
Onze invloeden kwamen vooral vanuit Amerika. Wu-Tang, Snoop, Dre, dat soort dingen.

Hoe vond je Compton eigenlijk?
Die vond ik tof man, maar ik ben geloof ik de enige in Nederland. Maar ik vind alles tof. Noem maar noem een plaat die onlangs is uitgekomen.

What A Time To Be Alive.
Vind ik tof. Jumpman en Diamonds Dancing vooral. En 30 for 30 Freestyle.

Hey, mijn hond is weg. Waar is m’n hond nou? Ik ben ondertussen even mijn hond zoeken. Maargoed, Colucci Era dus. Op zich is ‘ie heel goed eruit gekomen, maar er staan wel een paar tracks op die ik wat minder vind. Ik heb voor deze plaat de A&R op me genomen, hield me bezig met de clips, concepten, enzovoorts. Daardoor had ik veel gezeik ernaast en kwam het rappen een beetje op de tweede plaats.

Welke tracks vind je minder?
Levensgroot, bijvoorbeeld. Medicijn vind ik ook wat minder, en Gezegd en geschreven. Voor de rest vind ik het eigenlijk allemaal wel tof. Colucci vind ik heel sterk. En mijn flow in Karavaan, die werd keihard genegeerd door iedereen. Groen gras vind ik ook een sterke track.

Ah, m’n hond is terecht. Op negen zet ik Alledaagse Waanzin. Deze is gewoon hard, en onderschat ook, vind ik. Ik vond de clips ook tof van deze plaat. Het is wel een zwaarmoedig album.

Maar niet chagrijnig?
Nee, er is duidelijk een verschil tussen melancholie en chagrijn. Als je chagrijnig bent, heb je geen zin om melancholisch te zijn. Tijgers & Draken is overigens nog steeds één van de leukste liedjes om live te spelen.

Waar denk je dat die onderschatting aan ligt?
Misschien met een algehele Zwolle-moeheid, die periode was het een beetje. En de tracklist had misschien beter gekund. De oorspronkelijke versie was heel erg sample-based en stond lang vast. Toen zijn we op het laatste moment gaan kloten met de tracklist om er meer één geheel van te maken. Dat heeft een beetje de tofheid in de weg gezeten. Op de originele versie van dit album stonden zware tracks als Uniek en Verloren Zielen, die later op internet zijn verschenen. Die hadden er gewoon op gemoeten. En zo waren er nog twee of drie. Ik snap niet waarom we dat niet gedaan hebben. Het was een beetje paniekvoetbal.

Dit album komt heel spontaan over, vind ik.
Het kwam ook heel spontaan tot stand. Het is de eerste in een serie van albums die ik heb gemaakt of waaraan ik heb meegewerkt, in deze vibe. Niet alles helemaal uitwerken en uitdenken, maar gewoon: dit is het, bam, let’s go. Ik ben wel tevreden met deze. Sowieso zijn we de hele tijd naar negativiteit aan het zoeken, maar dat is ook raar eigenlijk.

Is dit gemaakt in een tijd dat jullie je op de top van de Nederlandse rapgame waanden?
Ja, maar er was ook verder niet zoveel. We waren sowieso heel erg overtuigd van onze eigen kunnen, en dat is maar goed ook, dat hoort bij rap. De soort van opkomst van onzekere rappers heb ik altijd een beetje met argusogen aangekeken. Ik vind het tof als je muziek luistert en denkt: ja man, toffe instelling in het leven. Natuurlijk kent iedereen zijn twijfels, zo is het ook.

Maar die moet je niet op een beat zetten?
Ja, misschien ook wel hoor. Dat heb ik zelf ook wel gedaan. Maar ik denk niet dat ik een soort emorapper ben ofzo. Ik ontdek nu overigens een een cd van Max Nijman tussen mijn discografie. Wat doe die hier? Ik vind dit heel vreemd.

Je mag hem meenemen in de ranking, eventueel.
Nee, deze moeten we even apart leggen. Vier of vijf platen hebben we al gehad hè? Door naar de volgende.

Waar komt het verschil in notering met Microphone Colossus 2 vandaan?
Hamvraag staat erop, dat is al top. Een van mijn beste nummers. En het was mijn eerste soloplaat, toch bijzonder. Hoe Kubus hiphopbeats benadert, dat vond ik tof. En er staan gewoon precies genoeg nummers op.

Heb je behalve Hamvraag andere favorieten?
Flows, Fases, Shows, Situaties. Nix Te Verliezen. En Vragen. De albumtitel is gebaseerd op Saxophone Colossus van Sonny Rollins. Dat moet je er even bijzetten, want dat maakt me wel belezen.

Wat zijn de slechtste eigenschappen van Winne en Jiggy?
Ze maken hun platen nooit af. Dat lijkt me verreweg de slechtste eigenschap. Ze moet gewoon effe een plaat droppen, en dan hop, nog eentje, en dan zul je zien dat het allemaal niet zo moeilijk is.

Great minds think alike, was het idee. Maar waarin verschillen jullie het meest?
Studiotechnisch zijn zij wat beschouwender dan ik. Ik denk dat zij veel sterker dan ik zijn in concepten van tevoren uitdenken en het dan ergens heenbrengen. Zij staan er weleens wat langer stil bij dingen en denken niet: hey, laten we dit woord gewoon als refrein pakken. Zo is Gekkenhuis bijvoorbeeld ook ontstaan. Dat was geen liedje over een gekkenhuis ofzo. Mijn verse stond al heel lang, met dat woord erin, en dat werd toen het concept. Daar hou ik van, dat het ontstaat terwijl je het maakt.

Je hebt je eigen benadering qua rappen wel eens gedefinieerd als die van een jazzmuzikant.
Ja, maar dat is ook wel een beetje interessant doen natuurlijk. Het is een houding. Maar wel een toffe houding.

Wat zijn je favorieten op deze?
Nog 1 Keer. En Kan Er Maar 1 Zijn met Rico, omdat ‘ie rapt over kattenkontjes. Die mag niet ontbreken, rappen over kattenkontjes is top. Doag en Run It Back zijn ook keihard. Wat wel mooi is in Doag, is dat Jiggy een stukje Frans rapt omdat we in Parijs waren. Daar rapt hij echt in het moment. Dat is mijn invloed.

Hoeveel procent van Jiggy’s carrière is aan jou te danken?
80, toch wel. Of 75.

Oké, op vijf dan Bukowski. Hey, mijn Vloeistof-cd zit niet meer in de hoes, dat is ook kut. Heb jij die soms? Waar hadden we het nou over?

Stick Bukowski met Dr. Moon.
Ja. Dit is toch wel een soort ‘return to form’. Hier was ik gewoon in een goeie vibe. We hadden afgesproken om die week aan Great Minds te werken. Ik zat daar met Jeremy [Dr. Moon, red.] en toen kregen we twee telefoontjes: Jiggy kon geen oppas voor zijn hond vinden, dus die haakte af, en Winne was door zijn rug gegaan, dus die kon ook niet. Toen hebben we in die week dit album maar gemaakt. De liedjes zijn in volgorde van maken op de plaat gekomen en zijn gewoon tof. Ontmoeting met KF is de uitgeschreven versie van de eerste date met mijn huidige vriendin. Het is heel snel geschreven, echt zo’n liedje waarvan je achteraf denkt: jezus, dit klopt gewoon allemaal. De feiten kloppen, het rijmt en het is gewoon lijp. Op het album staat: ‘geproduceerd in Studio Westzaan’. Dat was het toenmalige huis van Kees de Koning.

Heb je ook de planten van Kees water gegeven?
Nee, wel zijn poezen verzorgd. Hij had niet echt planten.

Is dit het album waardoor jullie met Opgezwolle van muziek zijn gaan leven?
Dat klopt wel. Het is ook de plaat waar ik voor het eerste rapte op een manier waarvan je zegt: het is gelukt. Er staan wel een paar tracks op die het iets naar beneden halen. Hook Op vind ik niet zo, bijvoorbeeld.

Zie je Brandstof als onderdeel van het album of meer of als bonusdisc?
Als onderdeel van het album. Maar ik kan me niet herinneren dat daar nou echt de classics opstonden. Hoewel… Waarom Doe Je Wat Je Doet, Praten… Staat Waarheid Van Het Uur er ook op? Toch wel heel dope. Goed, Vloeistof vind ik gewoon topspul, alleen al omdat Verre Oosten erop staat, het beste Nederlandse hiphopliedje aller tijden.

Op een golfkart.
Ja, over die clip wil ik het niet meer hebben [lacht]. Ik vond het toen al niet zo tof, laat staan nu. En die shit zag je de hele dag door op tv, dus je werd er ook de hele tijd aan herinnerd. We waren toen nog niet zo in controle over alle aspecten van onze carrière, en ook nieuw in de game. Maar het is wel een soort van clip die iedereen kent.

Omdat het het nieuwste werk is, dat lijkt me logisch. En omdat ‘ie compact is, een half uur. Alles klopt voor mijn gevoel, omdat ik goed doseer. Soms gas geven, soms gas terugnemen. Het is een positieve plaat zonder op een zeikerig toontje positief te zijn. De Tunnel vind ik goed gelukt. Daar komt naar voren hoe ik over dingen denk zonder dat heel explicitet te vermelden. Ik vind dat een liedje niet over één ding hoeft te gaan. Hooligans in Bloomingdale begint bijvoorbeeld met een verhaaltje, en als de beat switcht, switcht het hele onderwerp. Het is goed gelukt om serieuze onderwerpen op een luchtige manier te brengen. Blij mee.

Staat deze over een jaar nog steeds zo hoog, denk je?
Nee, dat denk ik niet, omdat ik dan weer een nieuwe plaat heb die die plek inneemt. Maar ik denk wel dat ik hem goed blijf vinden en dat hij in de hogere regionen blijft.

Ik zet Eigen Wereld op twee, en ik ga je ook uitleggen waarom. Eigen Wereld heeft veel gedaan, en de vibe omtrent die plaat was echt fantastisch. De sterkere nummers staan erop, zoals Gekkenhuis, Hoedenplank, Regendans, Tunnelvisie, Made In NL, noem maar op. Deze plaat klopt, is fantastisch geproduceerd en ingerapt. Ik ben er heel erg trots op, zoals op alle platen, maar dit heeft iets neergezet. Jezus, je laat me allemaal dit soort dingen zeggen over mezelf, dat is dan ook weer zoiets.

Wat zijn je favoriete featurings?
Ze zijn allemaal sterk. Maar het was volgens mij de eerste keer dat Winne op grote schaal te horen was, en Duvel op Bosmuis is top. Maar m’n favoriete featuring is denk ik toch Jawat op Gekkenhuis. Goeie verse is dat. Helemaal top.

Zoals Stick Bukowski is gemaakt in afwezigheid van Jiggy en Winne, is deze gemaakt in afwezigheid van Rico. Fakkelteit is ongeveer tegelijkertijd met Eigen Wereld gemaakt, dus ik kan ze ook niet los van elkaar zien. Het zijn voor mij kant A en kant B. Als je het zo bekijkt is Fakkelteit mijn versie van Eigen Wereld. Daarom staat-ie op één. Ik vind eigenlijk alle tracks goed, alleen Gisteren/Vandaag is een hele neppe joint.

Maar dat was een single, toch?
Ja, maar ik vind ‘m echt nep. Dat heeft ook met Rico te maken. Hij vond hem altijd kut, dat zei hij ook altijd. Hij zei dat het echt zo’n D.A.C.-beat was. Dat kon toen niet. Daardoor heb ik een beetje een hekel gekregen aan die track. Met dank aan Rico, dus.

Dazzled Sticks is nog steeds te downloaden op www.dazzledsticks.nl