K3 Zoekt K3 was weinig meer dan een ordinaire en perverse marketingstunt

Sinds vrijdagavond weten we wie de nieuwe K3-meisjes zijn. 3,6 miljoen mensen zaten die avond voor hun televisie om te kijken naar een programma met een even grote meerwaarde als een kruiswoordraadsel over Gert Verhulsts favoriete eten (wat trouwens een kittig K3-poesje blijkt te zijn). Het was het populairste programma in de Benelux – één derde van de Vlaamse bevolking kon niks beters bedenken om die avond te doen –, maar tegelijkertijd is K3 Zoekt K3 de meest perverse en ordinaire talentenshow tot nu toe. Misschien is de commerciële zender (SBS en VTM) een vrijbrief voor plat vermaak, maar om dit te doen onder de noemer ‘meisjes die kinderliedjes zingen’ geeft mij een viezere smaak in de mond dan welke duikplankdansshow op welk ijs dan ook.

K3 is in de eerste plaats een merk, een bron van inkomsten waarmee Gert Verhulst eindelijk die verdomde deurbel eens kan fixen. En net als ieder goed merk heeft K3 een specifieke doelgroep, namelijk kleine meisjes die hun melktanden verliezen als ze Oma’s aan de top zingen. Dat het programma dan op een vrijdagavond tot elf uur ’s avonds werd uitgezonden, is al redelijk fucked up; de meeste van die meisjes liggen tegen die tijd allang op bed. Maar terwijl zij vredig lagen te slapen, werden de potentiële K3-meisjes het podium op gestuurd om in idioot korte rokjes te zingen over luchtballonnen die de lucht blauw kleuren of kusjesschietende pistolen.

Dat Studio 100 een vrijdagavondprogramma rond meiden lekkere wijven met blote benen kan verkopen als familieprogramma, is een geniaal stukje marketing. K3 is allang niet meer alleen gericht op kinderen – die hebben immers niet genoeg euro’s in de spaarpot om een indoor pretpark van te financieren. De portemonnee’s van de papa’s en mama’s daarentegen waarschijnlijk wel, en dat weet Gert Verhulst maar al te goed. De korte rokjes geven pappa de illusie dat hij erachter kan komen of de rosse van K3 ook echt helemaal ros is, en dat houdt hem aan de buis gekluisterd; gezellig, met de hele familie op de bank.

Dat het oude trucje van sex sells wordt toegepast over de ruggetjes van de jonge fans is al lelijk, maar helemaal zonde is dat K3 de haarkleurformule niet heeft doorgevoerd naar huidskleur. Hoe fantastisch zou het geweest zijn als op zijn minst een van de drie K3’ers niet zo wit was geweest? Een niet-blank meisje opnemen in een meidengroep die wekelijks bijna vier miljoen Benelux-kijkers aantrekt, dat was een prachtig staaltje integratiepolitiek geweest. Maar Gert en het publiek besloten anders. Er was wel Nora, een Antwerps meisje met Marokkaanse roots, maar zij haalde de finale niet.

Het gebrek aan gekleurde vrouwen – en vrouwen in het algemeen – in de muziekindustrie is niets nieuws. Maar als er iets is wat bijvoorbeeld Beyoncé aantoont, is het dat jonge meisjes er hartstikke voor openstaan. Dus wat is dan het probleem? Een gebrek aan gekleurde kandidates? Zesduizend meisjes schreven zich in en ik betwijfel of dat behalve Nora alleen maar blanke blondjes waren. De gigantische kijkcijfers tonen aan dat K3 een groot deel van de samenleving kan boeien, dus waarom niet je kans grijpen en een enigszins realistische weerspiegeling zijn van die samenleving? Of zoals er in dit opiniestuk in De Morgen wordt gezegd: “Ieder meisje zou zich in een K3-lid moeten herkennen en dat is met het nieuwe trio niet het geval. Meiden als Nora zouden K3 anno 2015 wat meer realiteit hebben gegeven.”

Misschien ben je het grondig met mij oneens omdat positieve discriminatie ook een vorm van discriminatie is – daar kunnen we het over hebben, maar het had sowieso weinig zin gehad: Studio 100 had toch al lang besloten hoe het zou aflopen. K3 Zoekt K3 deed zich misschien voor als een democratisch programma waarin de kijker besliste, maar achter de schermen hield Studio 100 de touwtjes stevig in handen, las ik online in de Belgisch krant Het Laatste Nieuws. De hashtag #K3zoektK3 bleek niet veel meer dan een populariteitspoll om erachter te komen welke kandidaten Gertje zeker niet naar huis mocht sturen. Uiteindelijk besliste Studio 100 wie de nieuwe K3 zou worden, en reken maar van yes dat ze al een profielschets hadden gemaakt van de opvolgers. Wie daar buiten viel werd weggestuurd of moest naar de kapper.

Het is goor dat een meisje met prachtige bruine lokken contractueel gedwongen wordt om het ros, blond of zwart te verven. Een meidengroep anno 2015 kan toch de clichés van de geile blonde en vurige rosse overstijgen? Mag een meisje van twintig niet zelf beslissen hoe ze haar haar het liefste draagt? Moet ieder greintje persoonlijkheid er contractueel worden uitgeperst? Natuurlijk wisten de meisjes dat het zo ver zou komen, maar wanneer persoonlijkheid het af moet leggen tegen marketing, zeker bij een groepje dat onschuldige kinderliedjes zingt, moeten we ons wel enkele vragen stellen. De drie meisjes die vrijdag verloren hebben, lopen nu rond met een kapsel waar ze nooit om gevraagd hebben.

Vanaf het begin hadden de mogelijke opvolgers van Karen, Kristel en Josje weinig te zeggen over hun lot. Het gaat misschien te ver om te zeggen dat ze pure objecten waren – ze mochten hun eigen naam houden! –, maar ze waren wel de speelbal in listige entertainenmentmarketing onder de onschuldige noemer van kindermuziek, verpakt in een gezellig familieprogramma.

De tickets voor de eerste tournee van de nieuwe K3 zijn bijna uitverkocht en in één klap zijn de nieuwe personages uitgebreid voorgesteld bij het publiek. Ik heb niks tegen de nieuwe meisjes van K3 of tegen Gert Verhulst, de man weet van aanpakken, maar K3 had zo veel meer kunnen zijn dan een kortgerokte melkkoe voor een nieuw pretpark; een realiteit van jonge meisjes, in plaats van drie kleurloze types met geverfde haren.

Mijn laatste puntje van kritiek wordt wel persoonlijk en is gericht aan die clown van een Gerard Joling: je gelaat opdringen aan een meisje dat twintig jaar jonger is dan jij is niet alleen ongepast, maar in combinatie met je outfit ook ronduit onsmakelijk.