Dit zagen we niet aankomen: Jennifer Lopez werpt zich op als de nieuwe feministische leider

We kennen Jennifer Lopez vooral als dat toch wat frivole, en tegelijkertijd te gekke mens binnen het spectrum van de vrouwelijke popmuziek. Ze is een icoon, een hardwerkende, volhardende vrouw die op haar manier naam heeft gemaakt en zo een inspiratiebron vormt voor andere vrouwen. Maar via haar muziek heeft J.Lo zich nooit echt duidelijk uitgesproken over feminisme. Haar teksten draaien meer om geld en relaties en over de eindeloze herhaling dat ze nog altijd Jenny van om de hoek is. En al heeft ze een cruciale rol gespeeld in het samenbrengen van pop en R&B, ze heeft nooit haar muziek als medium gebruikt om een scherpe opmerking te maken over de dominante mannelijke blik, en over hoe het vrouwelijke lichaam door de industrie wordt neergezet.

Als je haar vergelijkt met de Beyoncé’s en Ke$ha’s van deze wereld, is het onmogelijk om J.Lo als feministisch icoon te bestempelen. Dat maakt haar niet direct een anti-feminist, maar als je haar discografie erbij pakt, kun je lang blijven zoeken naar uitspraken die het genderdebat op scherp zetten.

Tot nu toe dan. Met haar nieuwe video I Luh Ya Papi (feat. French Montana, geregisseerd door Jessy Terrero, zie hierboven) komt Jenny uit het niets met precies datgene waar zoveel vrouwelijke popsterren op dit moment mee worstelen: she gets feminism right. Van alle supersterren die een statement proberen te maken over misogynie in popcultuur, had ik nooit verwacht dat juist Jennifer Lopez de spijker zo perfect op de kop zou slaan. En bovendien laat ze het zo simpel lijken.

Vergeleken met de video voor Hard Out Here van Lilly Allen of de TED Talk van Beyoncé, weet J.Lo de boodschap opvallend gemakkelijk over te brengen. Hoewel Lilly Allen en Beyoncé beiden rake dingen zeggen, ligt de Hard Out Here-video ook erg zwaar op de maag, en is de Flawless-speech iets te klinisch en te intellectueel. I Luh Ua Papi daarentegen is vrolijk, positief en spreekt vrouwen van allerlei pluimage aan.

De video begint met een skit (jaaa, laat dit meteen de comeback van de skit zijn). Jenny zit in een huiskamer samen met haar twee beste vriendinnen en een regisseur die zijn ideeën pitcht voor de I Luh Ya Papi-video. Zijn absurde ideeën variëren van filmen in een waterpark tot op de kermis en in de dierentuin. Hoe dan ook, het zijn allemaal misselijkmakende zoete en slappe voorstellen. De dames keuren elk idee van de mannelijke regisseur af, totdat een van hen zegt: “Als Jennifer een man was geweest, hadden we dit gesprek helemaal niet gehad.” En zo is het maar net. Aan mannen wordt nooit gevraagd om in een video zoet of schattig te zijn. Dat is gelijk de belangrijkste boodschap van de clip: als de jongens het kunnen, waarom de vrouwen dan niet?

Het gesprek tussen Jenny en haar vriendinnen gaat verder (“Waarom wordt in elke video de vrouw geobjectiveerd? Waarom doen we dat niet ook met mannen?”), waarna we in de eerste scène terechtkomen zoals de vrouwen ‘m voor zich zien. Je hoort nog net een stem die zegt: “De clip kan beginnen met haar op het bed, omringd door een paar naakte mannen… Zonder duidelijk reden!”, voordat de muziek begint en J.Lo in beeld verschijnt. Liggend op bed, in een outfit die duidelijk verwijst naar de Grammy’s-jurk, met halfnaakte mannen om haar heen. Zonder duidelijke reden. Dit is de grootste nachtmerrie van Robin Thicke die bewaarheid wordt; de man is een object geworden, gezien vanuit het geile oogpunt van de vrouw.

Het feest gaat verder aan het zwembad, waar drie vrouwen steelse blikken werpen op een paar halfnaakte gasten, en de mannen beloeren alsof ze slechts bestaan voor hun plezier. Wat ik goed vind aan de video is dat de vrouwen er niet minder sexy uitzien dan in een doorsnee rapvideo, maar dat ze complete controle hebben over hun eigen seksualiteit en over die van de man, en over hoe we beide sekse waarnemen. Hier wordt vrouwelijke seksualiteit niet weggezet als onbelangrijk of zedig, maar als leidend en krachtig en niet bepaald door mannelijke conventies of smaak. Waarom kwam niemand eerder op dit idee?

De kanteling van dit oogpunt is het meest duidelijk wanneer je ziet hoe een paar gasten met ontbloot bovenlijf een auto wassen, een duidelijke verwijzing naar de bekende wet T-shirt-scènes, waarin normaal gesproken rondborstige vrouwen als Playboy bunnies rondhupsen (denk: Paris Hilton). Mannen houden van halfnaakte vrouwen op auto’s, in I Luh Ya Papi wordt de stelling geponeerd dat vrouwen misschien ook wel van halfnaakte mannen op auto’s houden. Ik in elk geval wel.

Er zit een duidelijk gevoel voor humor in de video, door de bling bling, de feesten en het gebruik van champagne in overtreffende trap, maar dan wel op een manier waardoor het ook leuk voor vrouwen blijft. Wie had gedacht dat juist Jennifer Lopez ons zou trakteren op zo een scherpe mening over de dominante mannelijke blik in videoclips, die vervolgens volledig om te draaien en daardoor ook nog eens een geweldige tijd te beleven?

Wanneer de decadente fantasie eindigt, komen we terug in de realiteit van de drie vrouwen. Eén van hen verklaart: “En dan zijn wij de entourage zonder enig doel!”, iets wat we zo ontzettend veel zien in door mannen gedomineerde video’s. En ook hiermee slaat ze weer de spijker op z’n kop, want ik zie maar zelden dat vrouwen voor elkaar opkomen in popcultuur. Vaker gaan vrouwen het gevecht met elkaar aan, alleen maar voor het gewin van een man, of om op elkaar te bitchen. Het is een glinstering die maar zelden voorkomt in de canon van de popmuziek, maar eindelijk zien we in I Luh Ya Papi drie vrouwen die met elkaar omgaan als buddies en teamgenoten.