Hoe gaan we de muur van blanke mannen rond de top van de muziekindustrie slopen?

Elk jaar opnieuw herinnert de Billboard Power 100-lijst ons er aan wie de muziekindustrie echt runt. We vinden allemaal dat Beyoncé gewoon honderd keer op die lijst moet staan, maar het is werkelijkheid een statistische tabel over de zakelijke kant van de industrie. De standaard kanshebbers zijn dan ook de voorzitters, CEO’s en directeurs; de mensen waar we niet echt aan denken, maar die het grootste deel van hun tijd doorbrengen met bepalen waar wij naar luisteren. De lijst voor 2016 werd vorige week gepubliceerd en – we zagen het al van ver komen – het resultaat is geen toonbeeld van variatie.

Hoewel gelijkheid van geslacht en ras voor veel mensen belangrijk zijn, is het helaas nog steeds niet erg verrassend om blanke mannen aan de top te zien wanneer het gaat om macht. Elke nieuwe lading statistieken bevestigt hetzelfde en verdoemt de kans om het evenwicht recht te trekken. Music Business Worldwide maakte een paar harde berekeningen en trok de volgende conclusies:

- De volledige top tien bestaat uit blanke mannen.

- Vrouwen vormen in totaal niet meer dan 9 procent van de lijst.

- 96 procent van alle mensen in de top vijftig is blank.

Dit is natuurlijk niet de fout van de Billboard Power 100 zelf. De pijnlijke waarheid is dat deze lijst over zakelijke macht gaat, en niet over culturele invloed. Precies daarom is de lijst waarschijnlijk heel accuraat. Het gebrek aan diversiteit is gewoon statistisch bewijs van het plafond van dubbel glas dat boven de hoofden van vrouwen en niet-blanke mensen zweeft, en dat tevoorschijn komt elke keer als zij de ladder van de muziekindustrie beklimmen. Als je je nog afvroeg wat Lady Gaga bedoelde toen ze in december zei dat de sector nog steeds een "fucking boy's club" is – hier is je antwoord.

Aimee Cliff maakte dit vorig jaar op briliante wijze duidelijk in The Fader toen de lijst van 2015 bekend werd gemaakt. Desondanks blijken de zaken er dit jaar nóg een klein beetje slechter voor te staan. Van de 127 mensen die in 2015 op de lijst stonden (velen van hen delen een plaats) waren er zeventien vrouw en elf niet-blank. Dit jaar zijn dat maar dertien vrouwen en tien niet-blanken. De jeugd is dankzij de muur van de oude garde rond de top tien ook erg ondervertegenwoordigd. Irving Azoff, Martin Bandier en Doug Morris zijn de zestig allen gepasseerd, maar rocken er in deze lijst zonder tekenen van vermoeidheid op los. Het feit dat Jay-Z (die in 2014 nog bovenaan de lijst stond) en Dr. Dre het zelfs niet halen is een mooi voorbeeld van hoe het beeld van het publiek over succes in de muziekindustrie verschilt van wat er echt gebeurt.

Het eigen werk van Billboard – zoals de Women in Music Awards en hun feature over de 50 machtigste vrouwlijke muziekdirecteurs – bewijst dat vrouwen wel aan het klimmen zijn op de voorgenoemde ladder. Maar er zijn zo weinig vrouwen te zien en ze liggen zo ver van elkaar in de Power 100, dat je exact weet hoe moeilijk het is om die mannenmuur die rond de top neer te halen.

Het is vooral een moeilijke strijd omdat de meeste mensen niet eens weten wat er aan de hand is. Aan de voorkant van de pop-industrie kom je met dit soort geintjes niet meer weg. Als een festival trots komt uitpakken met een 97 procent mannelijke line-up dan verschijnen er boze opiniestukken op het internet. Wanneer grime niet toegelaten wordt bij de Brit Awards dan maken MC’s luidkeels duidelijk wat ze daar van vinden. Wanneer de Oscars vergeten bepaalde groepein in de industrie te vertegenwoordigen – bijvoorbeeld door Sylvester Stallone een award geven voor Creed, en de zwarte regisseur en mannelijke hoofdrol negeren – dan wordt de hashtag #OscarsSoWhite superpopulair. Maar in het behoorlijk geprivatiseerde veld van de muziekindustrie, is het probleem ongeveer even zichtbaar als de geur van een driekwartsmaat.

In een recent interview voor Noisey legt John Seabrook, muziekschrijver uit New York, uit: "De muziekindustrie is anders dan andere creatieve industrieën omdat er heel weinig standaardpraktijken en ethische grenzen zijn. Dat komt doordat de industrie vroeger een soort georganiseerde misdaad was, waarbij zwarte artiesten die geen idee hadden van de waarde van hun werk, werden bestolen. Hun copyrights werden hen voor een appel en een ei afgepakt door witte lui, die daar heel rijk mee werden. Deze industrie is eigenlijk gebouwd op een vervloekte fundering.”

Het feit dat artiesten als Rihanna en Kanye West liever Tidal steunen dan Apple Music is niet alleen een duidelijk teken van het monetaire verschil tussen de twee: Tidal is op dit moment nou eenmaal een van de enige muziekindustriegiganten in de handen van zwarte eigenaars. Als dat op politiek vlak al niet genoeg zegt, dan doet de recente donatie van anderhalf miljoen dollar aan de Black Lives Matter-beweging dat wel.

In het Verenigd Koninkrijk is het niet al te veel beter gesteld met de ongelijkheid in de muziekindustrie. In een artikel dat verscheen in Music Business Journal liet Natasha Patel zien hoe de situatie van de vrouwen nog heel wat verbetering kan gebruiken. “Vrouwen die in de Britse muziekindustrie werken hebben over het algemeen een superieure opleiding in vergelijking met hun mannelijke collega’s maar bijna de helft van hen verdient minder dan tienduizend pond.” Ze gaat verder, “61 procent van de professionals in deze sector zijn mannen. Op het vlak van promotie, management en livemuziek klimt dat cijfer zelfs tot 70 procent.

Enkele groepen doen hun best om die patriarchale structuur in de kern van de industrie toch aan te pakken. Uit het succesvolle Berklee Women’s Power Symposium kwam een globaal initiatief voort met de naam ProjectNextUp, dat vol trots de jonge vrouw wil bijstaan door de ideeën van mentorschap en diversiteit te ondersteunen. Ze richten hun schijnwerpers op vrouwelijke pioniers in de sector en willen zo het verhaal van leiderschap en succes herschrijven. Volgend jaar in april organiseren ze hun volgende event, met toespraken van Alyssa Castiglia van Island Records, Christiane Kinney van LeClairRyan en Celia Carillo van Live Nation.

Maar wie weet hoeveel jaren en Billboard Power 100’s het nog duurt voor we een eerlijk verdeelde muziekindustrie krijgen. Het is te gemakkelijk om de veranderingen aan de oppervlakte van de industrie te zien als structurele veranderingen. Om echte vooruitgang op lange termijn te boeken moet dit probleem aan de bron aangepakt worden. De hele machtsstructuur moet dus ondersteboven gegooid worden, de ruggengraat van de hele muziekindustrie.

De Power 100 mag dan niet gemaakt zijn om de ongelijkheid in de sector bloot te leggen, de lijst is erg betekenisvol geworden als spiegel voor de echte staat waarin de industrie zich bevindt. In die spiegel zien we het beeld van een industrie die werd gebouwd op het talent van vrouwen en niet-blanke mensen, die opeens spoorloos zijn als het over de bovenste verdiepen van de machtspiramide gaat.