FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Fresku: “Ik ben bang dat ik ooit gek word”

Een gesprek bij de Frisse thuis over scheten laten, domme reacties op ‘Zo Doe Je Dat’, en de angst om door te draaien.

Samen met Fresku loop ik door de nieuwbouwwijk Strijp in Eindhoven richting zijn auto. Hij wil me de kreeftgeur laten ruiken die sinds de shoot voor de clip van Kreeft in zijn auto is getrokken. De ‘kreeftmobiel’ – dat past wel mooi bij het verhaal, vindt hij zelf. En een verhaal is het zeker, aan het derde album Nooit Meer Terug is behoorlijk wat voorafgegaan: worstelingen met de ambitie om meer te zijn dan alleen rapper, Kees de Koning die de plaat vorig jaar nog niet goed genoeg vond, en natuurlijk alle commotie rondom de videoclip van Zo Doe Je Dat. Nu het album bijna het daglicht ziet, weet Fresku zeker dat het plafond binnen de hiphop voor hem is bereikt. Hij wil met Teemong het witte doek op.

Advertentie

Een gesprek bij de Frisse thuis: onder het genot van een broodje bapao hebben we het over de wereld als een ‘penisvolle gewelddadige ontploffing van sperma’, de scheetjes van papa Fresku, domme reacties, en over de angst om ooit echt gek te worden.

Noisey: Je auto stinkt inderdaad naar kreeft. Snapt je dochtertje Alisha waarom? Heeft ze de clip gezien?
Fresku: Nee, daar is ze nog te jong voor. Als ze dadelijk vijftien is, kunnen we er misschien samen om lachen. Ik ben geen superstrenge pa. Je kan iets verbieden waardoor je kind achter je rug om dingen gaat doen, of je kan je kind opvoeden. Dan moet je wel laten zien hoe de wereld in elkaar steekt. De wereld is niets zonder seks, tieten, geweld of penissen. De wereld is een penisvolle gewelddadige ontploffing van sperma.

Gaat ze zich later niet een beetje schamen voor haar vader denk je?
Ik merk nu dat ze heel trots is op dingen waar ze eigenlijk niet trots op mag zijn. Op school vertelt ze dat haar pappie veel scheetjes laat. Dan denk ik: shit, dat gaat straks rond onder die kinderen en die vertellen het weer aan hun ouders. Alisha is nog niet op de leeftijd dat ze zich schaamt. Als ik haar nu naar school breng, krijg ik nog een knuffel en een kus. Maar er gaat een tijd komen dat ze zo snel mogelijk naar binnen gaat en niet meer met me wil worden gezien. Daar ben ik wel bang voor.

Schaamde jij je als kind wel eens voor je vader?
Mijn pa is een hele gelovige man met een soort predikantenziel. Als je hem ontmoet kan hij zomaar een uur lang tegen je praten over hoe belangrijk hard werken, respect en je ouders zijn. Soms stond hij met een wildvreemde te praten en kreeg hij diegene ineens aan het huilen. Hij raakte dan de juiste snaar. Als kind vond ik dat wel eens gênant, en dan liep ik weg. In andere tijden wilde ik juist zijn zoals hij is. Misschien word ik later ook wel zo.

Advertentie

Voor je nieuwe plaat nam je even de tijd. Heb je die tijd ook gekregen vanuit Top Notch?
Ja, absoluut. Dit is de eerste plaat waarbij ik geen tijdsdruk voelde. Het album hoefde niet op een bepaald moment af te zijn. Ik weet nog dat ik vorig jaar bij Kees de Koning was en tegen hem zei dat ik in mei het album wilde droppen. Ik liet hem iets van twintig tracks horen. Hij vond het goed klinken, maar nog niet als het volgende ding. Dat raakte me best wel.

Wat bedoelde Kees daarmee?
De muziek – die toen nog helemaal anders was – klonk als Fresku, maar zonder extra elementen of tekenen van dat we een dag verder zijn. Met de titel Nooit Meer Terug moest ik dat wel laten zien. Kees schoof de gebrande CD terug en zei: “Als je het niet erg vindt, geef ik hem terug aan je.” Een pijnlijk moment. Het voelde alsof ik niet alles uit mezelf had gehaald en ik baalde ervan dat hij gelijk had. Maar ik kan het hebben van Kees. Als er iemand is die mij begrijpt en stimuleert om te zijn wie ik ben – iemand die blijft schoppen en tegen alle regels in gaat – dan is hij het wel. Hij zei tegen mij: ga terug naar de kern. ‘Fresku’ betekent brutaal.

Je snijdt op deze plaat onderwerpen aan als mediasensatie, media-indoctrinatie en racisme. Vind je dat je als rapper de plicht hebt om je daarover uit te laten?
Ik heb alleen de plicht waartoe ik de plicht voel. Soms voel ik het ook gewoon niet. Een tijdje geleden zag ik een tweet van een recensent; hij vond het jammer dat er niet veel geëngageerde rappers zijn. Daarop kwam een reactie met een rijtje namen, waarin ook mijn naam werd genoemd. Vervolgens zei die recensent: “Ja, maar Fresku spreekt niet over dit of dat.” Vreemd – je wil naast meer geëngageerde rappers ook bepalen waar ze het over hebben?

Advertentie

Iets wat je wel zegt is: “Je suis Charlie doet me denken aan het glazen huis.” Leg uit.
Het was sensatie. Iedereen sprak erover. Ook BN’ers stonden “Je suis Charlie” te roepen. Ook vond ik het een soort marketing. Het satirische weekblad is in die twee weken meer verkocht dan ooit – wat allemaal werd gepromoot door de media. Ik ben heel benieuwd naar hoe dat er financieel voor een redactie uitziet. Het is gewoon business. Het nieuws is hetzelfde als een Vin Diesel-film – gooi Red Bull in een belangrijke scène, en dan krijg je extra geld om nog meer scènes te schieten.

Misschien vinden mensen me wel paranoïde, ik weet dat ik die stempel krijg als ik dit soort dingen roep. Maar als heel de wereld gek lijkt, misschien ben jij dan wel gek. We zullen het nooit weten. Ik kan niet bewijzen dat ik niet gek ben. Vind je jezelf gek?
Soms wel. Ik ben in ieder geval bang dat ik ooit gek ga worden. Al die angsten en emoties moeten allemaal mijn hoofd uit, maar op een gegeven moment gaat de machine een keer kapot. Het is in mijn familie ook geen vreemd verschijnsel – ik heb een tante en een neef die mentaal niet in orde zijn. Dus ik ben er wel bang voor. Maar ik ben sowieso bang voor alles.

In je nummers heb je het ook over je angsten. Wat is er zo leuk aan het leven in de entertainment als het zoveel angsten met zich meebrengt?
Precies die vraag stel ik mezelf telkens weer. Soms denk ik dat ik doodga van de angsten. Maar de enige manier is om ze te blijven confronteren, als een achtbaanrit. Je denkt eerst: waarom doe ik dit? Ik wil eruit. Maar als je blijft zitten voel je daarna die kick: I did it! Dat gevoel is voor mij een van de grootste beloningen. Dat geldt voor Teemong idem dito. We hebben fucking veel gesprekken over onze angsten.

Advertentie

Wat vind je van de commotie die de clip voor Zo Doe Je Dat losmaakt?
Je wil natuurlijk dat het iets losmaakt, maar ik moet ook leren accepteren dat wanneer je een discussie loswringt, je de discussie niet zelf kunt sturen – ik moet ‘m ook weer loslaten. Dat is mijn les op dit moment. Ik merk dat ik me kapot irriteer aan de domheid van sommige mensen die denken dat het echt een track is die gaat over ‘ras’: het zwarte ras dat van het blanke ras niet op de radio mag. Maar ik spreek over zwarte muziek die geen plek heeft op de Nederlandse radio. En als het wel een plek heeft, komt het in een hokje terecht.

Domme reacties, zitten die je dwars?
Ja, eerlijk gezegd wel. Maar waar je voor moet waken als artiest is dat als je een boodschap brengt, je niet een woordvoerder gaat worden van je eigen boodschap. Veel mensen kennen Quinsy Gario, maar velen kennen hem niet als kunstenaar. Ik kende hem als kunstenaar, en sommige teksten van hem bezorgde mij kippenvel. Dat ging niet allemaal over Zwarte Piet. Op het moment dat hij activist werd, en dus woordvoerder van zijn boodschap, heeft de woordvoerder de kunstenaar opgeslokt. Ik ben geen boodschapper, ik ben een postbode. Als een postbode iets bij jou in de brievenbus gooit, ga je ook niet zeggen: ‘Kom eens even vertellen wat er in deze brief staat.’ Ik gooi het in de brievenbus en ik heb mijn taak gedaan. Ik wil je nog best te woord staan, maar ik ben geen prediker.

Advertentie

De reacties zijn verdeeld in twee kampen. Mensen vinden de clip geniaal, of ze zien Fresku als een domme rapper die een potje zielig loopt te doen. Oftewel: het is geen racisme, maar slechte muziek.
Deze mensen zouden sowieso niet op een eigen manier in contact komen met Fresku. Deze mensen doen dat via Dumpert of GeenStijl. Ze weten niet eens wie Fresku is, maar checken wel het filmpje. Die mensen hebben geen recht van spreken. Maar zelfs ook de positieve reacties begrijpen soms het punt niet. Deze track gaat niet over dat zwarte mensen niet op de radio mogen. Dat is alleen de vorm waar het conceptueel in is gegoten – de ‘whiteface’.

In de clip schmink je wel je gezicht bleker – snap je dat mensen er dan over struikelen?
Ja natuurlijk, maar het is heel simpel. Er is niks erger dan als racist te horen krijgen dat er racisme is. Dat vinden ze niet leuk. Het is gek dat het thema wat racisten het meeste bezighoudt, is: de mensen die racisme meemaken.

Een aantal jaar geleden wilde je stoppen met rappen. Heb je dat gevoel nog steeds wel eens?
Ook dat zal ik mezelf altijd blijven afvragen. De ambitieuze persoon in mij vindt het kut dat ik vaak alleen als rapper wordt gezien en niet als artiest. Teemong en ik doen veel meer. Nu willen we een film maken. Maar als je dan naar fucking Hilversum gaat, presenteren ze mij serieus het idee om als Afrikaanse prins naar Amerika te gaan om op candid camera te doen alsof ik een geit slacht om te kijken hoe Amerikanen daarop reageren. En toen ik mijn eigen ideeën pitchte, zeiden ze dat ze toch meer mijn ‘Ali G-hoek’ zochten – de Gino Pietermaai-achtige sketches. Ik ben voor hen blijkbaar echt alleen een rapper – als in de nigga met de ketting die kip eet en bitches neukt.

Wat wil Fresku ‘de artiest’ nastreven?
Ik weet hoe narcistisch het klinkt, maar ik vind dat mijn genre mij niet mag beperken om grotere aspiraties te hebben. Ik zou het kut vinden als ik morgen de pijp uitga en er in het nieuws staat: ‘Rapper Fresku is overleden aan een hartstilstand met een kreeft in zijn mond’. Ik zou eigenlijk in het rijtje van Thé Lau of Herman Brood genoemd willen worden. Ik zie mijzelf als een even gemotiveerde en kunstzinnige verhalenverteller als zij waren. Deze nieuwe plaat voelt echt aan als het plafond binnen de hiphop voor mij. Dit is hét punt waar we naartoe hebben gewerkt. Het zou tof zijn als Teemong en ik het nu op het witte doek kunnen laten zien. Dat is voor mij de volgende stap. Het is alleen helaas niet alleen aan ons.

Het derde album ‘Nooit Meer Terug’ van Fresku komt op 4 september uit op Top Notch.