Deze gast kan wifi horen, en hij zegt dat het klinkt als minimal techno

Wifi is altijd moeilijk te vinden. Op momenten van schaarste proberen we verbinding te maken met onbekende netwerken met dubieuze namen. Op andere momenten is er, om wat voor reden dan ook, niet eens wifi in de buurt – zelfs niet in de zogenaamde alomtegenwoordige Cloud. Maar nu de wetenschap inloopt op onze sci-fi-dromen (indoor skydiven iemand?), is er een apparaat ontwikkeld wat mogelijk kan helpen met het zoeken naar nabijgelegen wifi door te horen wat voor geluid het maakt.

Ik luister elke dag naar het geluid van de stad, hoor ik je al denken, het laatste wat ik nodig heb is dat het geluid van internet daar nog bij komt. Dat geldt niet voor iedereen. Dit apparaat is ontworpen door de wetenschappelijke schrijver Frank Swain, die langzaam doof wordt en die vanaf zijn zestiende al gehoorapparaten draagt. Hij heeft veel nagedacht over het concept van gehoorapparaten – hij experimenteert met het versterken van bepaalde geluiden en het verzwakken van de frequenties van andere geluiden, en hij bedacht hoe en of dit ook mogelijk zou kunnen zijn voor wifi.

Het project Phantom Terrains is een samenwerking tussen Frank en geluidskunstenaar Daniel Jones. Het werkt via een draadloze signaalontvanger op een gehackte iPhone die via bluetooth geluiden doorstuurt naar het gehoorapparaat van Frank. Ze hebben na zes maanden het eerste prototype getest en de audio die hieronder te beluisteren is, klinkt als minimal techno. Persoonlijk hoop ik dat mijn internetprovider meer als glitchstep klinkt.

Ik sprak met Daniel over hoe wifi klinkt, waarom je het internet zou willen horen en of dit echt de toekomst is.

Noisey: Hoe is het project tot stand gekomen?
Daniel: De zaden van Phantom Terrains werden voor het eerst gezaaid toen we ons probeerden in te beelden hoe Franks gehoorverlies getransformeerd zou kunnen worden van een nadeel in een voordeel. Hij draagt dagelijks een gehoorapparaat en waarom zouden we die niet benutten om hem dingen te laten horen die gewone mensen niet kunnen horen? Het idee was om deze hightech-apparaten te gebruiken als een soort van sonische interface, die informatie geeft over de wereld om hem heen in de vorm van geluid. En dat leidde ons naar het eerste praktijkonderzoek, waarbij hij in staat was om onzichtbare landschappen van draadloze netwerken om ons heen te horen.

Waarom wilde je het horen?
Vooral omdat ze zo’n groot onderdeel vormen van ons culturele landschap, het overlapt bijna elke vierkante meter van onze stedelijke omgeving. Toch zijn we ons er alleen van bewust op het moment dat we online gaan. Draadloze netwerken hebben een topografie die bijna net zo ingewikkeld is als een stad: sommige plekken in de omgeving buzzen met allemaal verschillende soorten data, maar stereotiepe, lawaaiige plekken – bijvoorbeeld de metro – zijn momenten van rust als het om wifi gaat. Dit zorgt voor een bijzonder rijke zintuigelijke interface, en het is bijna zoiets als een nieuwe stad die zichtbaar wordt in een bestaande stad. Er zijn ook eenvoudige praktische functies, zoals dat je kan horen waar het dichtstbijzijnde wifi-netwerk is.

Hoe werkte het experiment in de praktijk?
We wilden bij het project gebruik maken van standaard technologie die Frank sowieso altijd bij zich draagt, zodat hij niet iets extra’s hoefde mee te slepen. We hebben een app voor een iPhone ontworpen, die constant naar netwerken scant en die de audio van deze netwerken doorgeeft aan zijn gehoorapparaat via bluetooth.

Hoefde je niks te hacken?
Helaas wel. Apple staat apps zoals deze niet toe dus we moesten de iPhone hacken met behulp van een techniek die beter bekend staat als Jailbreaking, waarbij je gebruikt maakt van de code en de middelen van de hackersorganisatie Black Hat.

Hoe zit het met de audio zelf?
We begonnen met grootschalige geografische visualisaties van hoe wifi-landschappen veranderen in een stad, waarbij we datawandelingen maakten door verschillende delen van Londen en we de draadloze sporen opnamen. Uiteindelijk ontwikkelden we een sonische laag, waarbij we konden zien hoe we dit het best kunnen vertalen naar muzikale elementen. Wat moet prominent gehoord worden met de audio en wat moet weggelaten worden? Het controleert voortdurend de inkomende data en genereert een audiostream die de sterkte van de netwerken in de omgeving weerspiegelt.

Denk je dat dit project goed past in de hele trend van lichaamsmodificatie?
Jazeker, en dat is ook altijd een belangrijke motivatie geweest achter dit project. Met dit project kijken we naar manieren waarmee geluid aanwezig kan zijn als onderdeel van onze dagelijkse routine. Wanneer je iets continu hoort dan kan dit een grote invloed hebben op wat we waarnemen. Het creëert op een effectieve manier een nieuw soort van zintuig. Met andere woorden, we hacken ons gehoor.

Hoe zou je het geluid van de signalen omschrijven?
Omdat het bedoeld is om continu te worden gehoord, is het een ongewone challenge als het gaat om het ontwerp van het soort geluid. Het moet niet zo druk of opdringerig zijn dat het ons afleidt van ons dagelijks leven, maar het moet wel verfijnd genoeg zijn om de grote de grote verschillen tussen de netwerken weer te geven. Na een paar proeven hebben we voor een aanpak gekozen die behoorlijk minimalistisch en elektronisch is. Netwerken die ver weg zijn, zijn te horen als zachte klikken die frequenter worden zodra de drager dichterbij komt. Het gezamenlijke effect is een beetje griezelig en vreemd, alsof je navigeert door een wereld die cyberspace heet.

Hoe weet je hoe een goed en een slecht draadloos netwerk klinkt?
We hebben gefocust op de aspecten van een wifi-netwerk die belangrijk zijn bij het karakteriseren: de naam (bijvoobeeld ‘BTOpenZone’) is de primaire manier waarop we als mensen netwerken identificeren; zijn datarate bepaalt hoe snel informatie doorgegeven kan worden; de beveiliging geeft aan of het een open netwerk is of niet, of eentje die zwaar versleuteld is. Al deze dingen hebben invloed op hoe een nabijgelegen netwerk klinkt via Phantom Terrains. De naam van het netwerk bepaalt het kenmerk van de melodie, en de beveiligingen van de data rate worden gehoord als de lagere tonen die de melodie ondersteunen. Een volledig open netwerk klinkt als een zuivere toon, om aan te geven dat het vrij toegankelijk is.

Kan het Phantom Terrains-project van een nog een grotere betekenis zijn?
Draadloze netwerken zijn de first case studies. Dit doen we om erachter te komen hoe, door middel van een experiment met continuele sonische interactie, de perceptie op de wereld van een persoon kan veranderen. We gaan nu kijken of het project ontwikkeld kan worden tot een platform voor meer algemenere doeleinden. Er is niks in de wereld om ons heen wat niet hoorbaar gemaakt kan worden – waarom zouden we de microscopische ritmes van het dagelijks leven niet hoorbaar maken?